Managementissues

𝗘𝘂𝗿𝗼𝗽𝗮 𝗮𝗹𝘀 𝘇𝘄𝗮𝗸𝗸𝗲 𝗴𝗲𝗼𝗽𝗼𝗹𝗶𝘁𝗶𝗲𝗸𝗲 𝘀𝗽𝗲𝗹𝗲𝗿?

Er wordt door deskundigen op het gebied van internationale verhoudingen nogal eens naar voren gebracht dat het Westen en vooral ook Europa verzwakt is en dat geopolitieke krachten in andere werelddelen een bedreiging vormen voor Europa. Ik zou daar enkele vraagtekens/kanttekeningen bij willen zetten.

Het Westen is volgens mij in absolute zin niet verzwakt, maar de andere werelddelen hebben zich versterkt, dus er is alleen sprake van een relatieve verzwakking. Anders gezegd, het westen is zijn hegemonie kwijt en dat lijkt me eigenlijk een gezonde ontwikkeling.

De overheersing van het Westen heeft heel wat nare gevolgen gehad voor de andere werelddelen: koloniale overheersing, slavernij, verovering van hele werelddelen door Europeanen (Amerika, Australië, Nieuw-Zeeland), forse welvaartsverschillen. Daar komt heel wat haat tegen het Westen uit voort vanuit de rest van de wereld en dat is niet onbegrijpelijk.
Ook heden ten dage meet het Westen nogal eens met dubbele maatstaven, daarmee hebben de andere werelddelen dikwijls een hard argument tegen het Westen. Niet dat zij zich beter gedragen, integendeel, maar het is wel te begrijpen dat ze genoeg hebben van de belerende toon van het Westen.
Natuurlijk is het jammer dat de democratie het elders niet geweldig doet, maar zelfs in het Westen functioneert dat niet steeds zoals je zou willen. Daarmee wordt de ‘voorbeeldfunctie’ van het Westen nog verder uitgehold.

Wat de EU betreft kun je niet anders dan constateren dat daar door de rest van de wereld met afgunst naar wordt gekeken: na de VS de grootste economie, de gelukkigste bevolking, een rijke cultuur, een sterke defensie in NAVO-verband, een samenwerkingsverband dat best wel functioneert als het nodig is.
Bij elkaar eigenlijk een heel sterke positie, die alleen onvoldoende tot zijn recht komt waar het gaat om geopolitieke machtsverhoudingen. Je zou ook kunnen zeggen dat de EU weinig behoefte heeft om harde macht te tonen, want ‘soft power’ maakt wellicht minstens zoveel indruk. Wie om zich heen slaat toont op de een of andere manier ook zwakte.
Misschien dat Trump de NAVO op de schop gaat nemen, dan moet de EU op dat punt wel beter voor zichzelf gaan zorgen, hopelijk zal de Europese defensie dan eindelijk eens op volle kracht komen. Oekraïne laat overigens zien dat Rusland niet zomaar ergens binnen kan walsen, dat gaat dus helemaal niet lukken als ze het op NAVO-terrein zouden proberen.

Wat de opkomst van China betreft moeten we niet pessimistisch zijn. In de jaren 80 werd door economen beweerd dat Japan alles zou gaan overnemen, maar dat viel uiteindelijk wel mee. China is een stuk groter, maar voor een economische overheersing hoeven we volgens mij niet bang te zijn.

Als China bedrijven overneemt valt er altijd weer heel wat nieuws te bedenken en Europeanen zijn daar best goed in. Een hoge aandeelhouderswaarde is min of meer vergelijkbaar met prijzen voor cultuuruitingen uit het verleden, terwijl er ondertussen weer veel nieuwe cultuuruitingen bij zijn gekomen. Mooie vindingen die op dit moment nog niet in aandeelhouderswaarde zijn uitgedrukt zijn voor de toekomst net zo belangrijk.
Als China zelf met mooie vindingen komt en goede producten levert kunnen we die meestal tamelijk goedkoop aanschaffen en gebruiken. En zulke producten kunnen ons weer aanleiding geven om op nieuwe ideeën te komen.
Chinezen hebben er weinig aan de rest van de wereld in economisch opzicht te onderwerpen. Dat kan leiden tot gebrek aan koopkracht hier, tot sancties tegen China, misschien wel tot isolement van China, en in elk geval zal het ons aansporen beter ons best te doen. Zoals wij de Chinezen blijkbaar hebben aangespoord.
Oorlogszuchtig lijken de Chinezen ook niet echt, zelfs Taiwan wordt ontzien. Hun defensie-inspanningen lijken vooral defensief ingestoken. Misschien snappen ze daar heel goed, dat oorlogen alleen maar verliezers opleveren. Een agressor heeft er weinig mee te winnen. De enige agressie die enkele eeuwen geleden heeft geloond is die tegen de (primitieve) inheemse bevolkingen van Noord- en Zuid-Amerika, Australië en Nieuw-Zeeland. Als op andere continenten de bevolking niet zoveel groter zou zijn geweest, was het daar misschien ook wel gelukt. Dan is wel de vraag of de wereld er beter zou uitzien met alleen maar overal voormalige Europeanen aan het roer.

Peter van Hoesel
April, 2024