Kan een departement iets leren van een automobielfabriek? Of is een bedrijf iets waar een departement juist niets van kan leren in termen van cultuurverandering?
Even een waarschuwing vooraf. Associeer je als overheidsmedewerker niet met het inhoudelijke voorval in het verhaal. Dat is voor de gemiddelde ambtenaar, zou dat bij een overheidsorganisatie voorkomen, een gevoelig thema. En daar gaat het ook niet om. De bedoeling is dat je vooral kijkt naar de koppeling tussen waarden en gedrag.
Stukje uit de rede van dr. Willem de Nijs bij de aanvaarding van het ambt gewoon hoogleraar in strategisch personeelsbeleid aan de Katholieke Universiteit Nijmegen.
Enkele van die principes.
De eerste, en daar hadden ze het gezien wat daarna tot praktijk werd beter bij kunnen laten, luidde als volgt:
"Customers are the focus of everything we do. Our work must be done with our customers in mind, providing better products and services than our customers."
De tweede luidde:
Employee involvement is our way of life. We are a team. We must treat each other with trust and respect.
Tenslotte degene die voor de grootste commotie zou zorgen:
"Integrity is never compromised. The conduct of our company world wide must be persued in a manner of respect for its integrity and for its positive contribution to society. Our doors are open to men and women alike without discrimination and without regard to ethnic origin and without regard to ethnic origin of personal beliefs."
Om deze campagne te ondersteunen werden grote plakkaten in en buiten de onderneming verspreid waarop een verzameling van verschillende huidskleuren voorziene mannelijke en vrouwelijke werknemers te bewonderen zijn, als team verrukt en trots verenigd rond het nieuwste product dat zij voor de veeleisende consument hadden gemaakt.
In 1996 wordt het bedrijf door diezelfde medewerk(st)ers aangeklaagd wegens discriminatie en na een spontane werkonderbreking van drie uur biedt de Raad van Bestuur officieel zijn verontschuldigingen aan. Wat was namelijk het geval: voor een promotiecampagne in Oost Europa waren de lichamen van de gekleurde medewerk(st)ers op de poster geretoucheerd met blanke hoofden. De marketingafdeling ging er namelijk van uit dat zwarte medewerk(st)ers in deze landen nu eenmaal geen goed verkoopproduct zijn. In The Times leidde dit incident tot de volgende prachtige opmerking:
"The company has not changed: standardization still rules, but it is any colour as long as it is not black"
De kenner van organisaties weet nu natuurlijk precies om wel bedrijf het gaat.
(Ben je geen kenner!!! Henry Ford maakte in de jaren dertig van de vorige eeuw een opmerking over de auto's die zijn klanten konden kopen:"They can buy every car. As long as it is….black".)