De meeste ondernemingen overleven op lange termijn de 'Aardverschuivingen' door verandering en concurrentie niet: de gemiddelde levensverwachting van een bedrijf, onafhankelijk van grootte, is slechts 12,5 jaar. Zelfs grote, multinationale ondernemingen kennen een hoog sterftecijfer en gaan na gemiddeld 40 tot 50 jaar ter ziele. Maar er zijn een paar opmerkelijke voorbeelden van ondernemingen die de tand des tijds al eeuwen doorstaan. Arie de Geus die jarenlang werkzaam was bij Shell schreef daar enige jaren geleden een boek over. Hij maakte een onderscheid tussen:
- ‘Levende bedrijven' die tot doel hebben te groeien en zichzelf in stand te houden als een levende gemeenschap van mensen.
- 'Economische bedrijven' die uitsluitend in zaken zijn om zoveel mogelijk rendement te creëren voor een kleine groep mensen.
Hoewel, al dan niet aandeelhoudersgedreven, winst op de korte termijn het meest interessant lijkt om na te streven, blijkt dit op de lange termijn doorgaans verkeerd uit te pakken voor het voortbestaan van een bedrijf.
De Amerikaanse managementhoogleraren James Collins en Jerry Porras, bekend van hun boeken ‘Good to great’ en ‘Built to last’ deden iets vergelijkbaars als De Geus. Ze onderzochten eind jaren tachtig wat sommige ondernemingen succesvoller maakte dan andere. Een achttiental succesvolle ondernemingen van gemiddeld 92 jaar oud, werd op een groot aantal punten vergeleken met, minder succesvolle, even oude concurrenten in de markt.
Collins en Porras ontmaskerden onder meer een aantal bekende ‘ondernemerswaarheden’, die ook vaak een rol spelen in het beslissingsproces op visieniveau. Wat moeten we doen om op langere termijn succesvol te zijn, en wat vooral niet?
Mythe 1: succesvolle bedrijven starten met een goed productidee.
Vele bedrijven die zonder een productidee begonnen, hebben zich meteen moeten richten op een proces voor het ontwikkelen van nieuwe ideeën en zijn juist daardoor enorm succesvol geworden.
Mythe 2: succes vereist charismatisch leiderschap.
Veel succesvolle perioden van de onderzochte bedrijven vonden plaats onder mensen die meer als bouwers of architecten zijn te kwalificeren, dan als grote individualisten.
Mythe 3: winstmaximalisatie is de reden van ons bestaan.
Succesvolle bedrijven willen natuurlijk winst maken, maar halen de dagelijkse voeding uit de cultuur, dat wil zeggen de principes en waarden waar ze voor staan.
Mythe 4: alle succesvolle bedrijven hanteren dezelfde kernwaarden.
Waarden kunnen per bedrijf verschillen. Wat succesvolle bedrijven gemeen hebben, is hun geloof in die waarden, en de intensiteit en consistentie waarmee ze deze waarden vertalen naar de bedrijfsvoering.
Mythe 5: verandering is de enige constante.
Op veel fronten moeten ondernemingen meeveranderen, maar de kernwaarden kunnen jaren mee.
Mythe 6: succesvolle bedrijven spelen op safe.
Vele succesvolle bedrijven hebben zichzelf al meermalen ogenschijnlijk onhaalbare risicovolle doelstellingen opgelegd, wat vaak tot de nodige opwinding onder het personeel leidde.
Mythe 7: het is geweldig om voor zulke succesvolle bedrijven te werken.
Sommige culturen zij zo sterk dat het specifieke mensen vereist om mee te kunnen draaien. Wie niet past, ligt er meestal al snel uit.
Mythe 8: briljante en ingewikkelde planningsprocessen zijn de basis van succes.
Try it, fix it, learn. Opportunisme en trial & error spelen een belangrijke rol in het succes van de onderzochte bedrijven. Een lange termijn plan moet zich misschien vooral richten op de vorming van dit innovatieve vermogen.
Mythe 9: echte verandering wordt alleen tot stand gebracht door managers van buiten.
De meeste succesvolle perioden kwamen voor onder leiding van mensen die al jaren bij de ondernemingen in dienst waren.
Mythe 10: succes is het gevolg van het verslaan van je concurrentie.
Het overtreffen van jezelf is in de meeste bedrijven een veel belangrijke drijfveer. Als je goed bent en je verslaat jezelf, dan versla je meteen ook de concurrentie.
Mythe 11: om succesvol te zijn moet je het een doen en het ander laten.
Alle succesvolle bedrijven denken niet of-of, maar en-en. Dus lange termijn én korte termijn tegelijk, principes hoog houden én geld verdienen, een sterke cultuur én veel kansen voor het individu, stabiel blijven én continue veranderen.
Mythe 12: verkondigen van een visie leidt tot succes.
Verkondigen levert niets op. Een visie leidt alleen maar tot succes als hij wordt vertaald naar actie. Visies moeten uitmonden in duizenden kleine dagelijkse handelingen die samen een succesvol proces vormen.
Bronnen:
– Info over de 12 mythen is te vinden in: Internetstrategie 2.0. Concurrentievoordeel in de digitale economie: theorie en praktijk. Auteur: Tiggelaar, B. Uitgeverij Prentice Hall, Amsterdam, 2001.
– Geus, A. de. De levende organisatie. Uitgeverij Scriptum, Schiedam, 1997.
