"Every company says its people are its greatest resource, and sadly it's true: human resources are being depleted and polluted as badly as the environment: the answer is to use natural systems approaches to transform human energy productively."
Alan Heeks in The Natural Advantage.
Heeks, een Harvard MBA en succesvol ondernemer, ging na zijn 40-ste aan de slag met een biologische boerderij. Daar leerde hij hoe natuurlijke hulpbronnen op een productieve en duurzame manier te gebruiken.
Tegenwoordig merken we, door diverse crisissen die er zijn geweest, dat de huidige managementmodellen niet altijd d? oplossing bieden voor onze problemen (Landbouw, de NS, de files, het lerarentekort, het toenemende aantal burnouts onder jonge managers, het klimaatprobleem etc.). Het is wel duidelijk dat het anders moet. Heeks biedt een frisse kijk op de problemen van vandaag waarbij hij op een originele wijze inzicht biedt in de natuurlijke organisatorische en individuele processen, die het gedrag van mensen sturen.
De inzichten die hij heeft opgedaan met door het leggen van verbanden tussen 'biologisch boeren' en 'management', heeft hij inmiddels ook vertaald naar effectieve workshops.
1. Hoe staat het met de organisatorische of persoonlijke 'grondconditie' zeg maar de vitaliteit, en in het verlengde daarvan de 'vruchtbaarheid' en 'natuurlijke veerkracht' van de (fysieke en geestelijke) bodem.
2. Hoe staat het met uw energieverbruik en de doorstroming daarvan in uw lichaam en geest? Is er sprake van schoon energieverbruik of kunstmatig energieverbruik en bijbehorende 'energizers' (pillen, koffie etc.).
3. Put het antwoord op vraag 2. uw grondconditie verder uit of vind er revitalisering plaats?
4. Over revitalisering gesproken. In de natuur hebben we seizoenen. Lente, zomer, herfst en winter. In de herfst wordt afgebouwd en in de winter vindt de opbouw van nieuwe energie plaats. Heb jij of heeft jouw organisatie dergelijke cycli in zijn 'human resource' – denken ingebouwd? Net als bij de cycli in de natuur is het ook in organisaties belangrijk een soort 'voorjaar' te kiezen voor nieuwe projecten en het zaaien van idee?n. Maar er moet evengoed tijd zijn voor rust en reflectie: de winterperiode. Dit is een vorm van leidinggeven, die de mensen niet uitput, maar hen motiveert en ervoor zorgt dat zij – en hun organisatie – floreren.
5. Is er sprake van Werkelijke Kwaliteit? Kijk eens naar een supermarkt. Sinasappels glanzen maar hebben nog maar 1/3-de van de voedingsstoffen die ze enkele decennia geleden hadden als gevolg van conventionele methoden die worden gehanteerd. Is er in jullie organisatie sprake van Werkelijke Kwaliteit m.b.t. jullie producten? Ben jij/zijn jullie als die sinasappel omdat er wordt gewerkt op basis van conventionele methoden met als effect dat er regelmatig mensen uitvallen en moeten worden vervangen of vindt er een verdieping en toegroeien naar Werkelijke Kwaliteit plaats?
6. Zijn de afvalproducten in de vorm van bijv. negatieve emoties 'recyclebaar'? Wordt daar wat positiefs mee gedaan (gecomposteerd) of juist niet waardoor er verzuring van individuen (lees: verzuring van de grond) plaatsvindt?
Heeks gaat op basis van zijn ervaringen in de biologisch-organische landbouw uit van acht principes.
Principe 1: de grondconditie.
De aarde functioneert als een zich zelf vernieuwend organisme. Heeks gebruikt in zijn boek daarbij ook de verschillend soorten grondtypes die er zijn als metafoor voor verschillende persoonlijkheden/organisatietypes en geeft aan wat in een bepaalde situatie te doen. Hij spreekt bijvoorbeeld ergens over een organisatie die de kenmerken vertoont van zilte grond: slechte structuur, gebrek aan lucht ('openheid') en ondanks het hoge potentieel een lage productiviteit.
Principe 2: het cultiveren van de grondconditie.
Het gaat hierbij om het ontwikkelen/cre?ren van vruchtbaarheid Hoe leg je in jezelf en in de organisatie energiebronnen aan die duurzaam zijn. Zorgen voor een goede fundamentele duurzame vitaliteit.
Principe 3: natuurlijke energie.
Het belang van schone, duurzame energie-inputs t.b.v. het cre?ren van organische hernieuwbare groei. Heeks beschrijft daarbij vier soorten natuurlijke energie: fysiek, emotioneel, mentaal en inspiratie. In zijn boek staan een eenvoudige Personal Energy Audit beschreven om te kijken hoe het met je 'clean energy' – inputs staat. Fysiek is weer opgedeeld in ademhaling, beweging, ontspanning en overige waarbij voor elk van de subcategorie?n wordt gekeken naar de toevoer en de afvoer van energie en de kwaliteit daarvan. Bij emotioneel wordt gekeken naar eigenwaarde (een lage eigenwaarde kost meer energie dan dat het oplevert), erkenning in de organisatie, hoe ga je met je gevoelens om en algemeen gevoel m.b.t. de organisatie. Mentaal concentreert zich op de inhoud van het werk, stimulansen uit de organisatie, eigen positieve of negatieve denkwijze, mentale stimulerende of remmende zaken buiten het werk. Bij inspiratie gaat het over of de organisatie een waarlijke visie bezit, ge?nspireerde leiding, of je m.b.t. jezelf een gevoel van inspiratie bezit en inspirerende activiteiten in je vrije tijd.
Principe 4: het composteren van afval.
Hoe gaat de organisatie om met de 'afval' van het werk dat bestaat uit persoonlijke stress, onzekerheid, tegenstrijdig data, nog niet opgeloste problemen. Hoeveel problemen in het dagelijkse werk worden er werkelijk opgelost? Wat doet de organisatie om deze energie?n om te zetten, te recyclen in nieuwe energie voor de toekomst? Kunt u ook de maatregelen, procedures en andere middelen aanwijzen, die het werkelijke probleem slechts onderdrukken in plaats van oplossen? Hebben deze aanpakken niet veel weg van te veel gebruik van bestrijdingsmiddelen, mestoverschotten, MKZ- en BSE-virussen? Hoe groot is eigenlijk bij jouw organisatie de afvalberg van verspilde moeite en verkeerd aangewende energie?
Principe 5: het cre?ren van natuurlijke synergie.
Hoe zorgt de organisatie ervoor, zonder al te veel te controleren en elke keer weer op zekerheid te willen spelen, dat er een groei/verdieping plaatsvindt van de organisatie als geheel.
Principe 6: cycli.
hoe zorgt de organisatie voor een duurzame output waarbij met rekening houdt met 'natuurlijke cycli'?
Principe 7: Veerkrachtigheid door diversiteit.
Hoe voorkomt de organisatie de ontwikkeling van monoculturen (die minder resistent zijn tegen ziekten)? Hoe wordt diversiteit ontwikkeld o.a. met betrekking tot in de organisatie aanwezige skills en soorten producten/productidee?n.
Principe 8: Werkelijke Kwaliteit.
Wat is het verschil tussen werkelijke en oppervlakkige kwaliteit. Tussen de sinasappel die in een gewone natuurlijke omgeving opgroeit en de sinasappel die industrieel wordt geteeld. Wat betekent dit voor het soort relaties dat je hebt met toeleveranciers en klanten, wil je gaan voor Werkelijke Kwaliteit.
Kortom Alan Heeks (www.thenaturaladvantage.com) combineert zijn MBA-kennis van Harvard en zijn eigen ervaring als manager en adviseur met het boerenverstand van de organische (ecologische) boer. Zijn vertaling van de problemen van de intensieve boerenbedrijven naar de dagelijkse praktijk van managers en werknemers in andere organisaties is zeer herkenbaar. Ook organisaties hebben immers veel kenmerken van intensieve boerderijen en alle problemen die daaruit voortvloeien. Heeks zijn managementconcept sluit goed aan bij zaken als Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, netwerkorganiseren enz. En ….zeker voor managers die iets willen doen aan de gezondheid van hun club biedt het interessante perspectieven.
