Vijf innovatierichtingen voor de toekomst.

Samenvatting van het boek ‘Five Regions of the future’ van Joel A. Barker en Scott W. Erickson.

Ik ben altijd al een grote fan van Joel Barker geweest sedert ik zijn boek ‘paradigms: discovering your future’ meer dan een decennium geleden reeds gelezen heb. Dat was in 1996. Zijn type vragen heb ik meer dan eens in workshops gebruikt om innovatief denken te stimuleren. Ook het hieronder samengevatte boek biedt diverse eyeopeners, als het gaat om technologische ontwikkelingen. Ze geven innovatierichtingen aan.

Het woord ‘high tech’ kreeg vanaf 1978 een grote vlucht doordat John Naisbitt, auteur van het bekende boek ‘megatrends’  deze uitdrukking begon te gebruiken. Dit gebruik leidde tot een ruwe indeling van technologie in twee velden: high tech en low tech. En deze manier van kijken heeft velen beïnvloed. Het gaf ‘low tech’ een imago als niet sexy, oudbollig en ‘niet meer van deze tijd.

In de jaren ’90 kwamen er weer nieuwe categoriseringen in de VS tot wasdom zoals de indeling in hightech, nanotech, biotech en infotech om er eens een te noemen.

Wat duidelijk werd uit al de aanvullende beschrijvingen rondom deze wijzen van categoriseren, is de significante impact die technologie heeft op organisaties en maatschappij. Maar waar al deze type categorieën niet bij hielpen was inzicht te bieden in wat de impact was van technologie op het scheppen van (mogelijke) toekomsten.

Joel Barker en Scott W. Erikckson zijn er in geslaagd zo’n ordening aan te bieden.
Ze maken een indeling in vijf gebieden:
1. Het Super TechnEcologie Gebied (ST).
2. Het Gelimiteerde TechnEcologie Gebied (LMT).
3. Het Lokale TechnEcologie Gebied (LOT).
4. Het Natuurlijke TechnEcologie Gebied (NT).
5. Het Humane TechnEcologie Gebied (HT).

Onder technologische ecosystemen worden verstaan de geaccumuleerde ontdekkingen, uitvindingen en innovaties gebaseerd op bepaalde uitgangspunten. Een bepaalde uitvinding leidt tot weer nieuwe uitvindingen en die weer toct nieuwe. Daardoor onstaat een systeem waarin alles met alles samenhangt. Bijv. de uitvinding van de auto leidde tot autobanen, die weer leidden tot tankstations en raffinaderijen die weer leiden tot nieuwe producten etc. Met dat hele ‘circus’ bedoelen we een technologisch ecosysteem. Al die zaken hangen met elkaar samen.

Elk TechnEcologie Gebied kan gekarakteriseerd aan de hand van de volgende vragen:
• Wat is de attitude van dit gebied m.b.t. materiële weelde?
• Wat is de visie van dit gebied op wetenschap en technologie?
• Hoe ziet dit gebied zijn relatie met de natuur?
• Wat is de visie van dit gebied op werk en vrije tijd?

Aan de hand van deze vier vragen is het mogelijk om elk voorbeeld van technologie te plaatsen in een gebied als je zijn dominante functie of doelstelling weet.
Onderstaand zullen we de gebieden verder verkennen.

Ad 1. Het Super TechnEcologie Gebied (ST).
ST denkt in termen van groter, meer en meer. Het is de wereld van de grote wolkenkrabbers en de enorme projecten. Van Superman, supermarket, super bowl, supercomputer en wat dies meer zij. Het kan niet groot en sterk genoeg zijn. The sky is limit. 

Wat zijn de vooronderstellingen die ST-denkers hanteren?

  • Superovervloed is om de hoek voor de komende 25-50 jaar. Superovervloed is gedefinieerd als meer dan genoeg van alles voor iedereen op de planeet. In dit gebied vind je geen advocaten die recycling promoten of zich zorgen maken om uitputting van grondstoffen omdat we altijd meer vinden van wat we nodig hebben.
  • Wetenschap en technologie, gegeven genoeg tijd en geld, kan alle problemen oplossen. Wetenschap en technologie waren de motor voor de voorspoed van de mensheid in het verleden. Het gebruik van wetenschap en technologie is de beste manier om welk probleem dan ook op te lossen dat opdoemt.
  • Het is tijd voor mensen om boven de natuur uit te stijgen met onze eigen middelen en instrumenten (bijv. kunstmatige nieren en elektronische ogen).
  • Als mensen een keuze hebben dan kiezen ze altijd ‘nietsdoen’ boven werk.
  •  Het motto is: bigger is beautifull.

Superovervloed van energie is natuurlijk erg belangrijk in dit gebied. Het drijft er op. Zonder zou dit technologische ecosysteem in elkaar klappen.

Voorbeelden: supergrote gebouwen, meer en meer gevarieerd voedsel, nieuwe grondstoffen, supertankers, supercomputers, superrobots, megaconcerten.
Internet wordt gebruikt om een superovervloed van informatie te creëren.

Het Gelimiteerde TechnEcologie Gebied (LMT).
LMT baseert zijn inzichten op een enkele vooronderstelling: de wereld heeft zijn fysieke begrenzingen en als je over de grenzen gaat dan tikt de aarde vroeger of later een keertje heel hard terug. Acties en technologie worden gemeten rondom de vraag wat het effect is op de planeet de komende duizend jaar. LMT richt zich op de vraag:”Hoe kunnen we datgene wat we al hebben en oogsten, beschermen en verduurzamen (en waar mogelijk de oogst te verminderen)?”

Wat zijn de vooronderstellingen die LMT-denkers hanteren?

  • Schaarste is net om de hoek.
  • Wetenschap en technologie, zoals ze zijn gebruikt de laatste eeuw, zijn Faustiaanse contracten die korte termijn voordelen brengen maar rampspoed op lange termijn.
  • Moeder aarde weet het beste wat moet. Ze is al twee biljoen jaar ervaringsdeskundige op het gebied van het optimaliseren van omgevingen.
  • De mensheid zal erg hard moeten werken willen ze overleven.
  • Efficiency en soberheid zijn wonderschoon!

Voorbeelden: maximale productieniveaus, maximale visniveaus, hele kleine satellieten die weinig grondstoffen nodig hebben, carbonfiber (je hebt er maar héél weinig van nodig om toch een sterk materiaal te hebben), superzuinige auto’s en treinen.
Internet wordt gebruikt als vervanging van het daadwerkelijke fysieke reizen.

Het Lokale TechnEcologie Gebied (LOT).
LOT heeft als adagium: Small and local is beautifull. Deze kop lijkt op de titel van het boek van E.F. Schumacher ‘Hou het klein’. Op basis van zijn ervaringen benadrukte deze auteur dat het idee van ‘grootte’ (schaalgrootte) veel te sterk werd overschat en werd gezien als dé manier van winst maken en efficiëntie. Er wordt uitgegaan van de vooronderstelling dat productie van lokale bronnen voor lokale behoeften de meest rationele manier is om het economische leven vorm te geven. M.a.w. LOT prefereert kleinschalig boven grootschalig.

Wat zijn de vooronderstellingen die LOT-denkers hanteren?

  • Er is een voldoende, toereikende hoeveelheid van bronnen in de wereld voor iedereen.
  • Wetenschap en technologie zijn ok, zolang ze correct worden ‘geschaald’.
  • Mensen zijn de herders van de natuur en hebben een actieve verantwoordelijkheid om de natuur-wereld te beschermen en te benutten op een manier die geen schade toebrengt aan de lange termijn levensvatbaarheid van de aarde.
  • Mensen dienen te werken om volledig mens te worden. Werk is een essentieel onderdeel van je spirituele groei ongeacht wat je aan bezittingen hebt.

Voorbeelden: fietsen, zeilboten, mistnetten voor het extraheren van water uit mist, lokaal geproduceerd voedsel, huizen gemaakt op basis van lokale natuurlijke stoffen, energie uit de beweging in rivieren/stromend water.
Internet wordt gebruikt om informatie en ideeën tussen lokale gemeenschappen uit te wisselen.

Het Natuurlijke TechnEcologie Gebied (NT).
NT-denkers werken vanuit de gedachte dat de natuur voor elk probleem een oplossing heeft. Dit gebied is gebaseerd op de centrale premisse dat mensen de biologische elementen die al op de planeet werkzaam zijn op nieuwe manieren kunnen gebruiken. Dat we ook hun DNA kunnen nemen en dit zorgvuldig en doordacht kunnen veranderen op zo’n manier dat het de menselijke soort dient zonder de natuurlijke wereld te vernietigen.

Wat zijn de vooronderstellingen die NT-denkers hanteren?

  • Alle menselijke behoeften kunnen worden vervuld door gebruik te maken van Natuur-systemen.
  • Moeder natuur heeft al onze problemen al opgelost. De taak van de wetenschap is haar antwoorden te vinden en aansluitende technologie te creëren om deze oplossingen te benutten.
  • Onze relatie met de natuur is er een van co-gelijke partner: een wederzijdse relatie tussen mensen en de levende systemen die de aarde bedekken.
  • Ons werk is om te leren goed met de natuur te leven.

Voorbeelden: ethanol gemaakt van landbouw afval, groene algen die waterstog in plaats van zuurstof produceren als energiebron, cradle-to-cradle, economie op basis van ecologie, DNA als basis voor een biotechnologische revolutie)
Internet wordt gebruikt voor research en het analyseren van genomen.

Het Humane TechnEcologie Gebied (HT).
Dit is een compleet anders iets dan de andere gebieden. Deze is gericht op ons innerlijk. HT-denkers zeggen over de mensheid:”We are beautifull.”. Dit gebied verrijkt, omgeeft en brengt beweging in alle eerder genoemde gebieden.

Wat zijn de vooronderstellingen die HT-denkers hanteren?

  • De werkelijke behoeften van mensen zijn géén materiële behoeften.
  • Wetenschap is nu pas aan het leren hoe ‘menselijke’ technologie te meten: het vinden van onze verborgen.
  • God of Moeder Natuur of Evolutie, afhankelijk van je perceptie/referentiepunt, hebben ons begiftigd met buitengewone capaciteiten.
  • Ons echte werk is onszelf te kennen.

Voorbeelden: Biofeedback, zelf je DNA kunnen beïnvloeden, het verband tussen fysieke symmetrie en de aantrekkingskracht op de andere sexe, optimisme leren, alle kwaliteitsverbeterings- en managementtechnieken.
Internet wordt gebruikt voor het bouwen van lange termijn relaties.

Een techniek kan op meerdere manieren worden bekeken.
Voorbeeld: E-books
Wat zeggen de verschillende technologische gebieden daarover?
ST: Kunnen worden gebruikt om enorme hoeveelheden informatie gemakkelijk te dragen.
LMT: Het kan worden gebruikt voor het vervangen van papieren boeken en daardoor belangrijke grondstoffen besparen terwijl mensen tóch toegang hebben tot informatie en entertainment.
LOT: Het kan worden gebruikt als papiervervanging maar maakt het ook voor lokale auteurs makkelijker om hun werk te publiceren.
NT: vgl LMT. Daarnaast kunnen er genomen op worden gecatalogiseerd van planten en dieren.
HT: het maakt een goedkope en gemakkelijke toegang mogelijk tot de wijsheid van onze soort.

Barker en Erickson hebben een test in hun boek opgenomen die je persoonlijke voorkeur aangeeft voor een bepaalde technologie.
Interessant is dat, als we het hebben over innovatie, deze manier van denken daar een bepaalde dimensie aan toevoegt. Ik bedenk me bijv dat voor Nederland, gezien de historie en de cultuur er van, het niet eens zo gek zou zijn als we ons voor wat betreft innovatie, gezien onze calvinistische, relatief sobere achtergronden en onze gevechten tegen het water, bijv. in vergelijking tot de USA, zouden concentreren op LMT en LOT en een stukje NT. Wij zijn niet echt een land van ST. Groot bij ons is vaak klein in de VS. Maar…..misschien moeten we gewoon echt groot worden in LMT en LOT.

Max Herold,
Juli 2007

Meer weten?
Five Regions of the Future: Preparing Your Business for Tomorrow’s Technology Revolution

Boek Cradle-to-Cradle
Via Bol.com
Cradle to Cradle: afval = voedsel / druk 1
Cradle to Cradle: afval = voedsel / druk 1
Michael Braungart & William McDonough
Via Managementboek.nl

Het huidige milieudenken spoort aan tot ‘beperken, hergebruiken en recyclen’, ofwel: doe meer met minder om de schade te beperken. Maar dat leidt, zoals chemicus Michael Braungart en architect William McDonough in dit visionaire boek aangeven, alleen maar tot het instandhouden van het productiemodel van ‘cradle to grave’, dat enorme hoeveelheden afval en vervuiling produceert. De visie van Braungart en McDonough klinkt provocerend: ‘We moeten niet minder consumeren, maar juist meer.’ Dat kan. Als we ophouden met het maken van ‘minder slechte’ producten en uitsluitend nog intelligente producten ontwerpen, gemaakt van materialen die we steeds weer kunnen teruggeven aan technische of biologische kringlopen. Met dit grondbeginsel als richtlijn leggen de auteurs uit hoe dingen van meet af aan kunnen worden ontworpen. Puttend uit hun ervaringen met het (her)ontwerpen van producten voor grote opdrachtgevers als Ford, Unilever, Nike, Herman Miller, BP en Rohner Textil bouwen Braungart en McDonough een revolutionaire argumentatie op om eco-effectiviteit in de praktijk te brengen.
Inhoudsopgave
Inleiding
Een nieuwe industriële revolutie
Hoofdstuk 1: Een kwestie van ontwerp
Hoofdstuk 2: Waarom ‘minder slecht’ niet goed is
Hoofdstuk 3: Eco-effectiviteit
Hoofdstuk 4: Afval = voedsel
Hoofdstuk 5: Respect voor diversiteit
Hoofdstuk 6: Eco-effectiviteit in praktijk brengen
Zie verder:
http://www.managementboek.nl/boek/9789055945771/cradle_to_cradle_william_mcdonough?affiliate=1910

Boek Cradle to cradle in bedrijf
Via Bol.com
Cradle to cradle in bedrijf
Cradle to cradle in bedrijf
Marieke van der Werf

Via managementboek.nl
Cradle to Cradle verovert de wereld, maar vooral Nederland. Het inspirerende verhaal van de bedenkers, Michael Braungart en William McDonough, vormt daarbij een belangrijke motor. Op tal van plaatsen en in diverse bedrijven gaat men enthousiast met het concept aan de slag. C2C maakt creativiteit los en leidt tot innovaties. Het leidt echter ook tot nieuwe vragen. Waar begin ik? Hoe krijg ik anderen enthousiast? Hoe realiseer ik C2C binnen een traditionele infrastructuur? Waar vind ik partners? Hoe kom ik aan de juiste kennis en materialen? Bij de mensen die iets willen met het concept bestaat vooral behoefte aan praktische informatie. Maar het C2C-concept laat zich niet vangen in regels of stappen. Elke specifieke situatie vraagt om een eigen aanpak. Omdat een blauwdruk ontbreekt, zijn het vooral de voorbeelden van anderen die inspireren en waar lessen uit kunnen worden getrokken. Kern van het boek vormen een vijftiental voorbeelden van Nederlandse bedrijven en organisaties die het C2C-concept toepassen. Of ze nu al een product of dienst hebben ontwikkeld, het voornemen hebben of midden in het proces zitten.
Inhoudsopgave
Voorwoord

Inleiding
Een introductie tot het concept Cradle to Cradle in bedrjif
Cradle to Cradle boeit en bindt
Verder denken dat jouw stukje van de keten
Meedrijven op een golf met betekenis!
Als je cynisch wordt, houdt het op
Weg met gevaarlijke materialen
Wij voegen de toekomst toe
Cradle to Cradle werkt als een vliegwiel voor duurzaamheid
Je moet een bijzondere werkplek bieden
Het concept eco-effectiviteit betekent een doorbraak
Zonder passie wordt het niks!
Je zit in een nieuwe tak van de sport
Een slimme manier om met het leven bezig te zijn
Wij kiezen ervoor om een stap verder te gaan
Het geheel zijn we uit het oog verloren
Een permanente opgave
De rol van de overheid
Raad en daad
Zie verder:
http://www.managementboek.nl/boek/9789055946235/cradle_to_cradle_in_bedrijf_marieke_van_der_werf?affiliate=1910