Wist u dat de klimaatcrisis, de pandemie, de oorlog in Oekraรฏne, het einde van de globalisering en de nieuwe Koude Oorlog tussen Amerika en China de Europese Unie tot de belangrijkste politieke kracht in Europa hebben gemaakt? Voorheen waren dit vooral de afzonderlijke staten. Dit boek toont de transformatie van de Europese Unie: van een Europese gemeenschap vooral gericht op economische samenwerking in een geostrategische speler in een nieuwe wereldorde. Dit boek legt de vinger op de interne spanningen van de nieuwe Europese Unie. Als de omwenteling niet doordringt in een democratische politieke structuur, dreigt een crisis van legitimiteit die de Europese Unie zelf kan bedreigen.
Marc de Vos is een vooraanstaand academicus, beleidsexpert, columnist en strategieconsulent met jarenlange ervaring op het snijpunt van economie en politiek binnen en buiten Europa. Hij combineert een grote intellectuele veelzijdigheid met een brede internationale en historische blik.
Meer weten?
Grootmacht Europa: de omwenteling van de Europese Unie
Auteur: Marc de Vos
Uitgeverij: Ertsberg & Marc de Vos, 2023
Klik op:ย https://www.managementboek.nl/boek/9789464750553/grootmacht-europa-marc-de-vos?affiliate=1910
De keuze voor een nieuwe Europese Unie is het resultaat van noodpolitiek onder externe druk van de polycrisis van onze tijd. Het is daarmee vooral een reactieve keuze. De keuze is echter wel blijvend van aard, het is een wending. De genoemde ontwikkelingen vragen om een structureel antwoord. Een meer federaal Europa sluit aan op de blokken van machtige conglomeraten die zich lijken af te tekenen in de geopolitiek.
De nieuwe Europese Unie keert feitelijk terug naar de mislukte federalisering van Europa in het kielzog van de Tweede Wereldoorlog. Dat is een Europa dat de Europese natiestaten nooit hebben gewild, waarvoor de Europese bevolking nooit heeft gekozen en waarvoor de bestaande Europese Unie nooit is geconfigureerd. Het is de vraag of onder Europeanen het sentiment nu anders is.
De Europese Unie sloot met de nadruk op waarden als vrijheid, open grenzen en vrije markt perfect aan op de trend van globalisering. Ook de leidende rol van Amerika paste daar prima bij. In militair opzicht was de NAVO, waar Amerika het primaat had op de veiligheid de bescherming voor Europa. Inmiddels staat de globalisering onder druk en is de Amerikaanse veiligheidsgarantie geen vanzelfsprekendheid meer. Een andere benadering is dan ook nodig.
Deze ontwikkelingen hebben wel tot gevolg dat de nieuwe Europese Unie een aantal contradicties heeft op te lossen: grote vragen van legitimiteit, de balans tussen waarden en belangen, de verhouding tussen democratie en technocratie, tussen nationale soevereiniteit en Europese macht, tussen EU-missie en EU-werking, tussen markt en staat en in de verhouding tussen lidstaten onderling.
Voor oplossingen kijkt De Vos naar gradaties van lidmaatschap, meer werken met verschillen in aansluiting op de verschillende onderdelen als veiligheid, internationale relaties, klimaat, economie en waarden. Een tweede richting zit in het verder opbouwen van een Europese defensie. Dat vraagt om meer coรถrdinatie en wellicht het begin van een Europees leger. Vervolgens tevens het verder versterken van de interne markt. Een open interne markt is een cruciaal bindmiddel in een Europese Unie die steeds groter en gevarieerder wordt. Ook zal er meer geld naar de Europese Unie moeten nu er taken zijn ย bijgekomen. Tenslotte zal er moeten worden gewerkt aan de legitimiteit van de Unie die steeds sterker federaliseert.
In vrij kort bestek geeft Marc de Vos weer hoe de Europese Unie zich als antwoord op de crises van de afgelopen tijd heeft ontwikkeld naar een centrale positie. Hierdoor zijn zowel de rol als de positie van de Europese Unie in de wereld veranderd. Zijn beschrijving en duiding zijn helder en vragen om een andere oriรซntatie.
Bert van Ravenhorst
April 2024
