Je trekt geen werknemers meer aan met de belofte:'Bij ons kunt u carri?re maken.' Dat is uit.
Selfnavigators heten ze, agency-supplied workers, flexwerkers of kenniswerkers. Nu nog vooral hoog opgeleide, onafhankelijke zielen. Vormen zij een voorbode van een heel nieuwe arbeidsmarkt, waarin het begrip ?baan' geen rol meer speelt? Hans Junggeburt ziet in dat geval een rol voor spelers als Randstad: externe careercoaches.'De vraag van de toekomst luist: waar ga ik de kerstborrel halen?'
Waarom zucht U?
?Jaloezie misschien. Ik werk nu 8 jaar bij Randstad en vraag me echt wel eens af hoe lang ik hier wil blijven werken. Gewoon, zoals iedereen wel eens met gedachten over toekomst, werkomgeving en ambities speelt. Als je via externe careercoaching je loopbaan opbouwt, hou je vanaf het begin rekening met dat dillema. Anders gezegd: je kiest er bewust voor om niet je gehele leven bij een en hetzelfde bedrijf te werken, maar carriere binnen je vakgebied te maken. Je wisselt veel makkelijker van bedrijf en baan. Dat heeft gevolgen voor de invulling die je aan je bestaan geeft, voor de verhouding tussen werk en prive bijvoorbeeld. Je bent vrijer.'
U doelt op de exponenten van de Internetgeneratie die alles zelf wil regelen.
?Ook. Uit die generatie is een hele grote groepflexwerkers, knowledge-workers, selfnavigators, kies maar een term uit, afkomstig. Die behoefte hebben aan expressie van hun onafhankelijkheid. Nu al opereert er een groep van dertig-, vijfendertigjarigen op de arbeidsmarkt die zich niet met ??n bedrijf willen identificeren. Hun pa ademde zijn hele leven Shell, maar die is uiteindelijk ook op straat gezet. Dat is hun voorbeeld en dus willen ze wat anders. Ze willen vooral groeien in hun specialisme. De bevlogenheid voor ??n organisatie kennen ze niet. En ook status en macht spelen veel minder een rol. De yup is weg. Gelukkig'
In uw vorige functie heeft u onderzoek gedaan naar de opkomst van die self navigators en vooral: wat kunnen zij voor randstad betekenen. Is daar nog wat uitgekomen?
'Zeker. Wij verwachten dat de ontwikkeling als volgt verloopt: nu geeft nog een meerderheid van de werknemers aan dat ze een vaste baan willen hebben, vast werk. Carriere maken is groeien binnen dat ene bedrijf. Wij denken dat in de nabije toekomst de meerderheid ?onder regie van' zal werken. Carriere maken wordt dan: overal ervaring opdoen, in de breedte en in de diepte. Dit omdat mensen de zekerheid en de spiritualiteit van een werkgever niet meer willen. Het wij-gevoel is uit. Niet alleen omdat bedrijven lifetime employment steeds minder kunnen waarmaken, maar vooral omdat mensen het zelf niet meer nodig hebben of niet meer wilen. De vraag van de toekomst luidt: waar ga ik de kerstborrel halen? Je werkt voor Randstad, maar je bent 8, 10, 14 maanden elders werkzaam. Ga je dan naar de borrel van Randstad, ga je naar die van het bedrijf waar je zo juist al die maanden hebt gewerkt of naar die van je volgende opdracht?'
Dat klinkt herkenbaar voor hoog opgeleide professionals. Maar Randstad is toch vooral groot in het middensegment?
?Nu denk ik inderdaad vooral aan IT-ers, projectleiders, marketeers enzovoort. In die hoek zitten de selfnavigators. Randstad gaat voor die groep veel verder dan uitzenden; wij zijn voor die groep zelf de werkgever. Wij bieden jou bijv. een contract aan, waarin we beloven afwisselende opdrachten voor je te zoeken, bij verschillende bedrijven, met oog op je carri?rewensen. Op die manier zijn we jouw coach. Jij bent het goud waarmee we de markt op gaan. Maar mocht je tussen twee opdrachten in zonder inkomsten komen te zitten dan betalen wij jouw salaris. Je komt dus bij ons op de pay-rol. Wij blijven als werkgever voor jou verantwoordelijk. Daarmee nemen we een bedrijfseconomisch risico.Dat is de moraal van het verhaal: verschuivend werkgeverschap. Na enige tijd zal je dat ook bij het middensegment zien gebeuren.
En worden jullie concurrent van je eigen opdrachtgevers.
?Klopt. Maar niet zo dat Randstad de specialisten wegkoopt of lokt met lease-auto's, vakantiedagen, of andere arbeidsvoorwaarden om mensen te strikken.
Het voordeel dat Randstad de kenniswerker biedt, is afwisseling en toch een gevoel van ?belonging'.' Met een knipoog:'Zo worden wij de grootste werkgever van Nederland.'
Dat bedrijfseconomisch risico, is dat verantwoord?
Ja, omdat we heel veel vestigingen hebben. We zitten zodoende heel dicht op de arbeidsmarkt, we zijn de diepte ingegaan. Randstad heeft in Nederland 713 vestigingen, outlets. Door onze spreiding hebben we een goed zicht op alle soorten werk en dus de mogelijkheid om de beloofde afwisseling ook daadwerkelijk te bieden.'
Alleen is de Nederlander niet zo mobiel ingesteld. De bereidheid om te verhuizen is heel gering.
Junggeburt lacht monter. ?Dat is een probleem waar we inderdaad nog iets op moeten verzinnen. Maar uiteindelijk zullen die overwegingen minder belangrijk worden naarmate werken op afstand gewoner wordt. Misschien moeten bedrijven wel meer naar de mensen komen in plaats van andersom. Dat brengt me op een andere ontwikkeling op de arbeidsmarkt. Je ziet anno 1999 dat de maatschappelijke positie van een onderneming zwaar meetelt bij de keuze van een flexwerker, een selfnavigator. Het gaat niet langer om het hoe en wat van het bedrijf, maar om het waarom. Je moet je kunnen vinden in de missie van een organisatie. Als bedrijf trek ?Wij hebben deze maatschappelijke positie moet je zeggen. Randstad volgt die ontwikkeling op de arbeidsmarkt. We hebben als organisatie sociaal-maatschappelijke accreditatie gezocht. Dat vrolijke stemmetje, waarmee we mensen in de jaren '60 en '70 binnenhaalden voor tijdelijk werk, zetten we niet meer op. We richten ons niet alleen op de vraag aan werkgeverskant, maar veel nadrukkelijker ook op het aanbod. We beoordelen flexkrachten en tekenen voor hen een carri?re uit. dat kan ook door de nieuwe wet ?Flex & Zeker', die maakt een heel andere rol voor uitzendbureau's mogelijk: careercoach. Hij sluit bovendien heel goed aan op de tijdgeest. Het heeft nog lang geduurd eigenlijk voor het zover was. Mijn proefschrift ging al over de beperktheid van flexibilisering.'
Junggeburt laat een stilte vallen.
Waar zijn uw gedachten?
?Ik hoor opeens de echo van mijn eigen betoog. dat we een omslag maken van uitzendbureau naar werkgever en daarmee externe careercoach worden. dat is toch een ontzettendende boeiende ontwikkeling? Ik zit hier al met al toch niet zo slecht.'
