In zijn boek ‘De wraak van de geografie ‘ onderzoekt Robert Kaplan de rol van de geografie in de ontwikkelingen in de wereld. Hij vindt dat deze rol onderschat is en toont aan dat geografie wel degelijk van groot belang is. Zonder andere ontwikkelingen als wapentechnologie, social media, urbanisatie uit het oog te verliezen, en zo in geografisch determinisme te vervallen, beschrijft hij de dominante geografische factoren waar we rekening mee moeten houden.
Robert Kaplan is een invloedrijke auteur. Hij begon als buitenlandcorrespondent en heeft eigenlijk altijd vanuit een combinatie van reizen, journalistiek en theoretische bespiegelingen zijn boeken over internationale ontwikkelingen opgebouwd. Hij is een van de meest invloedrijke neoconservatieve auteurs in de Verenigde Staten en adviseert tot in het Witte Huis.
De wraak van de geografie: wat de wereldkaart ons voorspelt over komende conflicten en het gevecht tegen het onvermijdelijke
Auteur: Robert D. Kaplan
Uitgeverij Unieboek / Het Spectrum bv, Houten-Antwerpen, 2012, 383 pagina’s.
Meer weten? Klik op: https://www.managementboek.nl/boek/9789000331093/de-wraak-van-de-geografie-robert-kaplan-?affiliate=1910
Kaplan neemt een lange aanloop voor hij met de behandeling van de wereld van nu begint. In de eerste hoofdstukken behandeld hij de theorieën van wetenschappers uit de negentiende en twintigste eeuw op het terrein van geografie en wereldpolitiek. Vraag is wel waarom hij niet meer aansluiting heeft gezocht bij meer recente denkers. Het wachten wordt echter ruimschoots beloond. De visies van wetenschappers zet hij af tegen de huidige en toekomstverwachtingen. Zijn inzichten zijn verhelderend en zorgen er beslist voor dat je de actuele ontwikkelingen in de wereld met meer inzicht kunt volgen.
Zo loopt hij de wereld langs en komt met interessante gedachten. In zijn analyses concentreert hij zich op Eurazië. Soms gaan zijn stellingen wel wat ver, maar ze prikkelen wel. Wat bijvoorbeeld te denken van het idee dat de grens van de Europese Unie in de toekomst zal verschuiven naar de Sahara, waardoor landen als Tunesië en Egypte als landen ronde Middellandse Zee een eenheid gaan vormen met Europa. Rusland zal altijd bezorgt blijven om zijn kwetsbare grenzen en op zoek blijven gaan naar een veilige zone.
De kwetsbaarheid van de eigen niet natuurlijke grenzen vraagt hierom. Met het uiteenvallen van de Sovjetunie gaat Rusland op zoek naar nieuwe samenwerkingsverbanden. Zo streeft Poetin naar een Euraziatische Unie met landen als Wit-Rusland, Oekraïne en Kazachstan.
Over China zegt Kaplan dat de grensproblematiek niet dominant zal zijn, die lijkt redelijk opgelost. Wel gaat het om bescherming van de aanvoer van grondstoffen en energie. De toegang tot havens is hiervoor cruciaal. China zal haar vloot dan ook versterken.
Voor Amerika betekent dit dat de aanwezigheid in de Indische Oceaan zal moeten uitbreiden. In het Midden-Oosten verwacht Kaplan dat de invloed van Turkije zal toenemen. Dit mede omdat het land democratie en islam weet te verbinden. Ook voorspelt Kaplan dat de rol van Iran zal toenemen zodra het land in gematigder vaarwater komt.
Dit boek is voor wie geïnteresseerd is in internationale ontwikkelingen zeker de moeite waard. Verdiepende inzichten gecombineerd met creatieve vondsten maken het werk beslist de moeite waard. Het valt te bewonderen dat iemand van zijn statuur ook gewaagde voorspellingen durft te doen.
Bert van Ravenhorst,
Juni 2017
