De geschiedenis van West-Europese landen vertoont veel gelijkenis na de Tweede Wereldoorlog. Overal was sprake van opbouw en welvaartsgroei die duurde tot de jaren zeventig. Opvallend is ook dat de economie van de West-Europese landen steeds meer verweven raakte. Na deze periode van groei ontstond in Europa een combinatie van stagnatie met stijgende werkloosheid en hoge inflatie.
De Keynesiaanse recepten van vraagstimulering werkten niet meer. Massaal werd de ideologie van het neoliberalisme aangehangen waarbij de markt alle vrijheid kreeg. Hierin lag de basis voor de economische crisis in 2008 waarbij we de gevolgen ondervonden van een gebrek aan regulering van de financiële markten. Een crisis die leidde tot verdere integratie van de economieën van de Europese landen.
Centraal in de discussies over Europa staat in wisselende gedaanten steeds de vraag of er sprake is van een samenwerkingsverband van soevereine staten of dat er uiteindelijk een federale staat moet komen. Van Rossem komt echter tot de stelling dat er vooral sprake was van een pragmatische benadering ingegeven vanuit primair economische motieven.
Van Rossem is een krachtig pleitbezorger van de Europese integratie. Deze heeft de welvaartsgroei enorm gestimuleerd Hij schetst een toenemende vervlechting van de economieën van de Europese landen en de schoksgewijze toename van het gezamenlijk economisch beleid alsmede de ontwikkeling van bijpassende instituties.
Naast de welvaartsgroei is ook de politieke kant cruciaal geweest. Europese integratie heeft ervoor gezorgd dat oorlog ondenkbaar is geworden. Alle voormalige dictaturen zijn geïntegreerd en ook Centraal- en Oost-Europa horen nu bij de Europese Gemeenschap. Voor de toekomst ziet hij nog wel een aantal lastige thema’s. De problemen van de euro zijn nog niet opgelost. Vooral het achterblijven van hervormingen in Italië en Frankrijk ziet hij als een risico.
Verder schetst Van Rossem demografische problemen. Met de vergrijzing is het wellicht nodig immigratiebeleid te vernieuwen. Vooral de populistische partijen die overal een islamitische dreiging in zien houden een verstandig beleid ter zake tegen. Ook het irrationele anti Europagedrag stoort hem mateloos. Hij ziet er geen enkele degelijke onderbouwing van.
Krachtig is dat Van Rossem er telkens weer in slaagt om ingewikkelde materie helder en inzichtelijk op te schrijven zodanig dat het voor de leek een heldere inleiding geeft en voor de deskundige nieuwe inzichten. Van Rossem toont telkens weer aan dat hij een meester is in het leesbaar en aantrekkelijk vertellen hoe de geschiedenis in elkaar zit.
Bert van Ravenhorst
Mei 2015
Meer weten?
Europa volgens Maarten van Rossem
Auteur: Maarten van Rossem
Nieuw Amsterdam Uitgevers, 2014.
Klik op: https://www.managementboek.nl/boek/9789046812860/
europa-volgens-maarten-van-rossem-maarten-van-rossem?affiliate=1910
