Het is al weer enige jaren geleden dat ik prof.dr. ir. Ruud Kriens van de Technische Universiteit Eindhoven eens uitnodigde bij het een ministerie om te praten over een vergelijking tussen het ontwerpen van auto's en het ontwerpen van beleid.
Daarbij zie je nu juist een mooie ontwikkeling in die laatste ontwerpprocessen. Ze worden steeds sneller en effectiever. Ze weerspiegelen of beter gezegd integreren de effecten van de Wet van Moore in zich.
Gordon Moore, een elektrotechnisch ingenieur en de grondlegger van Intel, voorspelde alweer enige decennia geleden dat de 'processing power' van chips elke 18 maanden zou verdubbelen, terwijl de kosten daarvan gelijk zouden blijven, dan wel zelfs minder zouden worden.
Moore's voorspelling blijkt tot op heden opmerkelijk accuraat te zijn.
Producten worden door deze chips steeds 'slimmer' en de 'product life cycles', waarvan de ontwerpprocessen een onderdeel zijn, worden steeds korter. Dit geldt voor alle industrietakken. Het kostte Chrysler 54 maanden en 3100 man personeel om zijn K-auto te ontwikkelen en te maken in de late jaren '70 en begin jaren '80. Enkele jaren later ontwikkelde Chrysler zijn Neon-auto in minder dan 33 maanden met 700 mensen. Tegenwoordig ontwikkelt Chrysler een auto in zo'n anderhalf jaar. Automakers gaan er van uit dat binnen een decennium ze het klaarspelen een auto te maken volgens individuele klantenwensen, zonder defecten in minder dan drie dagen.
In 1986 was de gemiddelde ontwikkelingstijd van een farmaceutisch product ongeveer 10 jaar. De nieuwe generatie van informatierijke biotechnische farmaceutische producten is nog maar 7 jaar. En zo zijn er nog wel een aantal voorbeelden te vinden. Bij de Japanse fietsenassociatie kun je een fiets op maat bestellen (door jou gewenst frame zadel, stuur, derailleur, trappers, licht etc.) die binnen 3 uur voor je in elkaar gezet wordt. Al deze organisaties beginnen virtuele kenmerken vertonen. Hieronder wordt verstaan: het instant leveren van een tailormate product.
De futuristen Alvin en Heidi Toffler voorspelden enige jaren geleden ook al iets dergelijks. 'De economie van de snelheid vervangt de schaaleconomie', zeiden ze. 'En de bijborende netwerkorganisaties vervangen daarbij de eerdere hi?rarchische organisaties'.
Het zijn dit soort ontwikkelingen waardoor ik al jaren het gevoel heb en blijf houden dat de overheid zijn kracht in de maatschappij maar verder blijft ondermijnen. Beleidsontwerpprocessen binnen de overheid weerspiegelen niet de effecten van de Wet van Moore. De processen om ons heen versnellen. Maar wij als overheid gaan daarin niet in mee voor wat betreft onze ontwerpprocessen. Hierdoor gaan we mogelijk steeds verder achterlopen resp. minder effectief worden. Misschien toch maar eens Ruud Kriens vragen een studie te verrichten naar overheidsbeleidsprocessen en aan te geven hoe dat anders zou kunnen vanuit zijn blikveld gezien. Ten slotte komen werkelijke paradigmashifts vaak van buitenstaanders die nog niet veel ge?nvesteerd hebben in de ongeschreven regels van de interne organisatie.
