Homo Deus: een kleine geschiedenis van de toekomst.

In zijn vorige bestseller Sapiens beschreef Harari dat wij mensen het verschil in de wereld zijn gaan maken door groepsidentiteit en religies die ons met elkaar verbonden. Hierdoor voelden mensen zich met elkaar verbonden. Dit gaf de mogelijkheid om met onze intelligentie de wereld te gaan beheersen. Dat is wat we nu doen. In Homo Deus pakt Harari de draad van zijn eerste boek Sapiens op en komt hij tot een voorspelling van de toekomst. Duidelijk is dat de toekomst niet wordt bepaald door religies, maar veeleer in Silicon Valley.

Meer weten?

Homo Deus: een kleine geschiedenis van de toekomst

Auteur: Yuval Noah Harari

Uitgeverij: Thomas Rap, 2017, 447 pagina’s

Klik op: https://www.managementboek.nl/boek/9789400407237/homo-deus-yuval-noah-harari?affiliate=1910

Harari beschrijft een zogenaamde Big History, een benadering vanuit historisch perspectief waarbij de wereldgeschiedenis in zijn geheel wordt beschreven. Yuval Noah Harari doceert geschiedenis aan de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem. Sapiens, zijn kleine geschiedenis van de mensheid, werd eerder in meer dan veertig landen vertaald en is ook in Nederland een groot succes.

In Homo Deus is geen sprake van een kritiekloos vooruitgangsgeloof. We zijn rijker dan ooit, maar we hebben in ecologische zin veel kapot gemaakt. De diversiteit is voor een groot deel verdwenen met het kapitalistisch wereldbeeld als basis van denken over vooruitgang. We hebben economische groei heilig verklaard. Het is echter de vraag of al die materiële welvaart ons geluk heeft gebracht.

Harari aarzelt niet om de grote vragen aan de orde te stellen? Wat is de zin van het leven? Vroeger keken we naar wat een religie hierover zei. Sinds we God dood verklaard hebben moeten we zelf het antwoord geven. Hoe zit het met de vrije wil? Veel blijkt immers biologisch voorgeprogrammeerd te zijn.

De mens is nu zo machtig geworden dat we God naar de kroon steken. De vraag is wel wat we moeten met al die macht. We verwachten veel van de wetenschap. De paradox die zo ontstaat is dat de groei van macht tegelijk een bedreiging wordt. Biologen laten zien dat ook het menselijk bewustzijn uit algoritmen bestaat. Daarmee wordt intelligentie ontkoppeld van bewustzijn en vrije wil. Door middel van Big Data kunnen we algoritmen bouwen die beter dan de menselijke hersens gegevens kunnen verwerken. Zo passen we de menselijke mogelijkheden aan. Risico’s doemen op. Wat gebeurt er als er geen controle meer mogelijk is op kunstmatige intelligentie? Komen we terecht in de wereld van George Orwells politiestaat die hij beschrijft in zijn boek 1984? Kunnen we op de rem trappen? Volgens Harari weet niemand waar die rem zit.

Naast het dataïsme is er sprake van een tweede richting die Harari technohumanisme noemt. Hierbij gaat het om het upgraden van mensen. Het gaat dan om onderdelen van ons lichaam die we beter maken of vervangen. Hoe oud kunnen de nieuwe supermensen worden?

Hoe verder? Harari legt de verantwoordelijkheid bij onszelf. Maar kunnen we ingrijpen op ontwikkelingen die zich heel geleidelijk voltrekken? Zijn we bereid een stukje van onze vrijheid op te offeren voor perfectionering van ons dagelijks leven? Duidelijk is dat de toekomst niet wordt bepaald door religies, maar veeleer in Silicon Valley.

Homo Deus boeit vanaf de eerste bladzijde! Het is vlot geschreven en beperkt zich niet tot één wetenschappelijke discipline, maar verbindt een veelheid van ontwikkelingen uit vele vakgebieden. Vanuit deze helikopterblik komt hij tot verrassende inzichten over de geschiedenis, maar ook over de richting die we inslaan voor de toekomst. Het boek is evenals zijn voorganger Sapiens een absolute must voor wie de huidige tijd en de vragen van nu wil begrijpen.

Bert van Ravenhorst

Juli 2018