Nee is niet genoeg: Tegen Trumps shockpolitiek voor de wereld die we nodig hebben.

Trump is geen verrassing, maar de eindfase van het neoliberale systeem. Trump is de culminatie van een systeem gekenmerkt door een ideologie die bepalend is geweest voor het denken over de economie en de samenleving. Hierin hebben bedrijven als strategie hun merk te verkopen. Daar horen dan vervolgens producten bij. Trump is een merk. Het presidentschap helpt om hem als merk neer te zetten. Daar verdient hij vervolgens veel geld mee.

Meer weten?
Nee is niet genoeg: Tegen Trumps shockpolitiek, voor de wereld die we nodig hebben

Auteur: Naomi Klein
Uitgeverij: De Geus BV, Amsterdam, 2017
Klik op: https://www.managementboek.nl/boek/9789044539301/nee-is-niet-genoeg-naomi-klein?affiliate=1910

Naomi Klein is een Canadese onderzoeker, journaliste en activiste. Zij heeft eerder geruchtmakende internationale bestsellers als de Shockdoctrine, No Logo en No Time geschreven. In deze boeken legde ze de excessen het neoliberalisme op de pijnbank.

Zij beschrijft de tactiek die wordt uitgerold na een ramp of crisis zoals een terreuraanslag, een staatsgreep of een natuurramp. Na de rampspoed worden systematisch drastische maatregelen doorgevoerd die het bedrijfsleven bevoordelen. Democratische waarden worden daarbij genegeerd omdat het crisis is. Trump heeft zich omringd met topmensen uit het bedrijfsleven die deze tactiek eerder hebben gebruikt. Zij komen vooral voort uit de olie-industrie. Weinig verrassend daarom dat ze geen enkele consideratie hebben met het milieu. Zo leidde de huidige vice president Mike Pence na de orkaan Katrina een groep die een lijst van tweeëndertig ‘Pro-vrijemarktideeën’ presenteerde.

Trump lijkt dan ook gebaat bij een constante situatie van crisis. Daarmee smoort hij de weerstand van weldenkende mensen in het Congres en in de samenleving. Die crisis verzorgt hij voor een belangrijk deel zelf. Zijn extreme gedrag roept gelukkig ook tegenreacties op. Amerikanen en mensen over de hele wereld komen in opstand tegen het doorgeslagen neoliberalisme. Trump etaleert het in al zijn vunzigheid en respectloosheid. 

Trump en zijn volgelingen lijken niet te geven om het klimaat, ze gaan voor radicale deregulering ten gunste van het bedrijfsleven, strijden tegen alles wat islamitisch is en deinzen niet terug voor racisme en vernedering van vrouwen. Hebzucht is goed en al het heil komt van de markt.

Toch lijkt Trump zijn eigen oppositie te mobiliseren. De protesten zijn veel massaler dan voorheen en groepen de fragmentarisatie is veel minder. De gezamenlijke vijand verbindt!

Het antwoord zit niet in nee zeggen alleen. Dat is niet genoeg. We moeten volgens Naomi Klein ja zeggen tegen een wereld die goed voor ons is en duurzaam is! Trump heeft dat door zijn extreme gedrag veel duidelijker gemaakt dan voorheen. Er is geleerd van de periode Bush. Toen raakte de oppositie gefragmenteerd en liet ze zich uiteindelijk uit het veld slaan na de aanslagen op de Twin Towers. Nu is de oppositie verenigd en wordt gezamenlijk ten strijde getrokken tegen Trump en zijn ideeën. In Canada hebben bijvoorbeeld onverwacht veel organisaties en individuen een manifest hiervoor ondertekend. Een hoopvol teken!

Naomi Klein legt feilloos het karakter van het neoliberalisme bloot. Ze gebruikt voorbeelden die iedereen herkend en spreekt daarmee wie zich zorgen maakt over waar president Trump voor staat aan. Dat zij vooral ook de Canadese protest reacties beschrijft maakt het boek zeker niet minder relevant voor ons. Ze roept ook ons op om in verzet te komen. Mijn advies: zet het boek bovenaan je ‘must read’ lijst!

Bert van Ravenhorst
November 2018