“In Nederlandse, Duitse en Engelse kranten valt herhaaldelijk te lezen dat het geduld met Frankrijk op is, dat het afgelopen moet zijn met de loze beloften over de terugdringing van het begrotingstekort, dat men eindelijk weleens resultaten wil zien. Met die houding blijken politici en commentatoren geen oog te hebben voor het explosieve kruitvat Frankrijk met een bevolking die, tegen alle beloften in, al meer dan tien jaar lang de werkloosheid heeft zien groeien en al die jaren dagelijks te horen heeft gekregen dat het allemaal minder wordt.”
Dit citaat uit het laatste hoofdstuk van het boek van Leo Prick getiteld ‘Van Frankrijk móét je houden!’ geeft de kern weer van de huidige toestand in Frankrijk.
Leo Prick is publicist en columnist en kenner bij uitstek van Frankrijk. Hij woont de helft van het jaar in Frankrijk.
Meer weten?
Van Frankrijk móét je houden!: Hoe de Fransen hun eigenheid verdedigen
Auteur: Leo Prick
Uitgeverij: Amsterdam: Van Gennep, herziene editie 2016, 254 pagina’s
Klik op: https://www.managementboek.nl/boek/9789461644039/van-frankrijk-moet-je-houden-?affiliate=1910
De huidige verkiezingsstrijd geeft met de ruime aanhang voor linkse en rechtse polariserende partijen duidelijk aan dat de Franse kiezer wanhopig op zoek is naar uitwegen uit de sombere situatie waarin het land verzeild is geraakt. Evenals in Nederland gaat de discussie steeds meer over de identiteit van het land. Prick analyseert waarom de weerstand tegen verandering als gevolg van globalisering en Europese eisen van efficiëntie en economische liberalisering juist in Frankrijk zo groot en potentieel explosief is.
Fransen hebben de grootste moeite om zich aan te passen aan de nieuwe tijd. Als illustratie beschrijft Prick dat het aantal suïcides ten gevolge van onvrede op het werk drie- tot vierhonderd per jaar is. Andere West-Europese landen kennen dit nauwelijks. Een belangrijke verklaring is de verzorgingsstaat. De Fransen verwachten dat de overheid hen zal beschermen tegen de onzekerheid van de arbeidsmarkt en de globalisering.
Dat dit steeds minder vanzelfsprekend wordt haalt het fundament onder het bestaan weg. Fransen die behoudend en traditioneel zijn hebben hier grote moeite mee. Er is sprake van een breuk met een samenleving die gebouwd is op rechten en privileges die in eeuwen opgebouwd zijn en die bepalend zijn voor de identiteit van het land. De aristocratie wordt in haar positie bedreigd en vindt nauwelijks meer aansluiting bij wat leeft in het land en bij de nieuwe economische realiteit.
Gevestigde politieke partijen slagen er niet in de arbeidersklasse en de aristocratie te beschermen. Noch links noch rechts blijkt in staat dit op te lossen. In feite proberen zij Frankrijk te transformeren naar een neoliberaal model. Dit model staat haaks op de Franse cultuur en geschiedenis. De zelfmoorden illustreren volgens Prick hoe risicovol het is dit door te drijven.
Franse waarden als liberté, egalité en fraternité staan op de tocht evenals de verbondenheid met ‘la patrie’, het vaderland. Dat het Franse model nadelen heeft is duidelijk. De priviléges zijn niet gelijk verdeeld. Belangengroepen en sectoren hebben grote hindermacht en zijn in staat belangrijke veranderingen tegen te houden.
Zo kost het Franse onderwijssysteem zo’n slordige 20 miljard meer dan het Duitse systeem puur door de bureaucratische organisatie ervan. Hoge belastingen en vermindering van de concurrentiekracht zijn hiervan het gevolg. Tegelijk moet Frankrijk ook niet vervallen in somberheid. Het land heeft grote economische troeven in handen zoals artisanale productie van luxeartikelen, bio-agricultuur en de omzetting van de producten daarvan in gastronomische producten en uiteraard toerisme.
Leo Prick geeft een inkijk in de ziel van Frankrijk. Dat hij beslist overtuigend en onderbouwd met vele voorbeelden. Duidelijk is dat het land in een identiteitscrisis verkeerd. Het is te hopen dat na de verkiezingen dit verdeelde land zichzelf hervindt in zelfvertrouwen en in staat zal zijn verder te gaan op basis van kracht.
Bert van Ravenhorst
April 2017
