De beeldvorming over Amerika is vaak negatief. Zeker na de verkiezing van Donald Trump in het Witte Huis is het er niet beter op geworden. Tegelijk kijken we nogal oppervlakkig naar Amerika. Onze waardering loopt veelal parallel met de sympathie die we hebben voor de Amerikaanse president. Voor Obama en Clinton bestond sympathie, voor Bush en Reagan was dat een stuk minder. Volgens Rick Nieman boekt Amerika vooruitgang op vele terreinen: armoede, gezondheidszorg, onderwijs, integratie, veiligheid, persoonlijke vrijheid en ondernemerschap. De berichten in de media zijn weliswaar negatief van toon, maar zij zijn geen afspiegeling van de lange termijntrends in de Verenigde Staten. Hij schetst in dit boek wat wij kunnen leren van Amerika.
Rick Nieman is journalist. Hij studeerde in Chicago en Los Angeles. In de zomer van 2016 woonde hij met zijn vrouw Sacha de Boer in een buitenwijk van Chicago en reed hij op de motor een kleine duizend kilometer van Nashville naar New Orleans.
Meer weten?
Wat wij van Amerika kunnen leren:
Een optimistisch verhaal over het beloofde land
Auteur: Rick Nieman.
Uitgeverij: Prometeus, 2016, 150 pagina’s
https://www.managementboek.nl/boek/9789044631456/wat-wij-van-amerika-kunnen-leren-rick-nieman?affiliate=1910
De Amerikaanse Droom is nog springlevend. Ook bij een meerderheid van de zwarten, latino’s en Aziaten. Juist veel jongeren uit minderheidsgroepen zien dat zij meer kansen hebben dan de generatie van hun ouders. Waar Amerika goed in is, is het omgaan met nieuwe omstandigheden. Dat gaat samen met optimisme, innovatie en ondernemerschap. De Amerikaanse Droom draait om de mogelijkheid je als individu ten volle te kunnen ontplooien en te worden gewaardeerd om wie je bent, niet om waar je wieg stond. Nederlanders mopperen over wat hen in de samenleving niet zint. Amerikanen dromen over hoe het beter kan en gaan aan de slag.
Een wezenlijk verschil tussen Amerika en Europa betreft de manier waarop naar de overheid wordt gekeken. Als er problemen zijn kijken we in Europa eerst naar de overheid. Amerikanen daarentegen willen juist zoveel mogelijk zelfredzaam zijn. Dat leidt tot veel onbegrip, maar het is ook een instelling waar van wij kunnen leren.
Amerikanen zijn trots op hun land. Overal zie je Amerikaanse vlaggen en elke schooldag zweren de leerlingen trouw aan die Amerikaanse vlag. In Nederland doen we over zulke dingen wat lacherig. Toch zou juist nu in een tijd van waarin we worstelen met onze nationale identiteit een gezonde dosis nationale trots goed van pas komen. Een van de redenen dat de integratie van nieuwkomers bij ons moeizaam verloopt is dat het voor nieuwkomers niet duidelijk is wat typisch Nederlandse normen en waarden zijn waaraan zij zich moeten aanpassen. In het integratieproces van vele immigranten heeft zich in Amerika een bijzonder fenomeen voorgedaan waar wij van kunnen leren. Nieuwkomers hebben hun band met hun oorspronkelijke identiteit niet verloren maar zijn er juist trots op.
Racisme, open en verborgen, is ook in Amerika levend en wel. De vraag is echter hoe je erop reageert. Reageer je zoals Barack Obama: “When they go low, I go high”, gooi je de handdoek in de ring of probeer je bruggen te bouwen? In Nederland zien we de discussie verzanden in ordinaire scheldpartijen met als dieptepunten de Zwarte Piet-, islam- en Sylvanadiscussies. Dat helpt ons echt niet verder.
Amerikanen zijn over het algemeen zeer aardig en voorkomend. Dit gaat verder dan horeca en winkels. Op Nederlanders komt dit gemaakt en oppervlakkig over. Als wij de hufterigheid waaraan wij ons in Nederland zo ergeren willen tegengaan, zouden we er goed aan doen om het beschaafde gedrag van de Amerikanen te kopiëren.
Het cynisme waarmee Europeanen hun politieke leiders beschouwen is Amerikanen vreemd. Politici en politiek worden in Amerika nog buitengewoon serieus genomen. Dat Amerikanen in meerdere opiniepeilingen zeggen dat ze weinig vertrouwen hebben in hun politici, is omdat zij juist nog zo in die politici geloven. Als die politici dan niet waarmaken wat ze hebben beloofd, zijn hun kiezers des te meer teleurgesteld. Maar het wezenlijke geloof dat de politiek de toekomst van het land verregaand kan bepalen, is springlevend. En dat blijkt elke vier jaar weer. Vrijwilligerswerk is daarbij onderdeel van de politieke folklore. Duizenden mensen zetten hun studie stil of nemen onbetaald verlof om campagne te voeren voor hun kandidaat. Amerikaanse politici zijn ook veel toegankelijker dan hun Nederlandse collega’s. dit is een direct gevolg van het districtenstelsel. Dat de Amerikaanse politiek toch de schijn wekt compleet te zijn vastgelopen, komt vooral door de halsstarrige opstelling van de Republikeinen.
In Amerika bestaan grote verschillen in wetgeving tussen staten of het nu gaat om bezit van vuurwapens, sociale zekerheid, drugsgebruik of alcoholwetgeving. De centrale overheid heeft een aantal belangrijke taken als defensie en buitenlands beleid, maar waar mogelijk worden zaken geregeld door de afzonderlijke staten. Dit is gezien de enorme diversiteit ook heel verstandig. Europa kan daarvan leren: geen detailwetgeving op tal van terreinen, maar de grote zaken goed regelen. Misschien ligt daar wel de kern van de kritiek. Europa regelt grote zaken als de vluchtelingenopvang en de immigratie niet adequaat en kleine dingen, zoals regeltjes over ons voedsel, tot in detail.
De in Amerika aanwezige ondernemersgeest, gestimuleerd door de status die ondernemers in Amerika hebben, en de mogelijkheid te mislukken, zijn dingen die wij absoluut over moeten nemen om de Nederlandse economie ook in de toekomst bij de wereldtop te laten horen. Amerikanen zijn trots op succesvolle ondernemers. Ondernemers wordt dan ook zoveel mogelijk ruimte gegeven.
Rick Nieman wilde een kant van Amerika laten zien waar wij meestal weinig oog voor hebben en hij vindt dat Nederland veel van Amerika kan leren. In een periode van onbegrip over Amerika is die andere kant heel nuttig. Het boek is vlot geschreven en doet je beseffen dat er meer is dan Trump en Clinton. Qua diepgang en onderbouwing had het soms wat sterker gekund. Dat neemt niet weg dat Nieman tegen de stroom in een mooi beeld schetst van een ander Amerika dan wij in de media vaak voorgeschoteld krijgen.
Bert van Ravenhorst,
2016
