Dit artikel is eerder gepubliceerd in The Planet Times.
Is het mogelijk om op een leuke, positieve innovatieve manier te verduurzamen? Problemen als afval, CO2, energietekorten of armoede als organisatie, buurtgemeenschap, vereniging of land op een manier te helpen oplossen dat je er energie van krijgt?
De Amerikaanse professor David Cooperrider heeft daartoe een methode ontwikkeld die over de hele wereld razend populair aan het worden is. Bijgaand Appreciative Inquiry stappen en – vragen.
In het begin van de jaren ’80 was Cooperrider nog een jonge student. In die tijd werd hem verzocht mee te helpen bij een onderzoek onder leidinggevende artsen van het internationaal bekende Cleveland ziekehuis. Deze artsen werd gevraagd naar hun grootste successen en hun grootste missers. Toen Cooperrider naderhand de gegevens bekeek, werd hij geraakt door de succesverhalen. Met verbazing las hij de verslagen over sterk en daadkrachtig artsenoptreden. Ze bevatten verhalen die vertelden over het niveau van positieve energie en samenwerking, vernieuwing en gelijkwaardigheid tussen alle medewerkers in de kliniek op de momenten dat men daar uiterst doeltreffend te werk ging.
Bij diverse grote bedrijven die hij later begeleidde, merkte hij iets anders. Ze hadden allemaal eenzelfde manier om met problemen om te gaan als er iets gebeurde. Ze kwamen eerst met een probleemomschrijving, dan met een analyse van de oorzaken en vervolgens met een aantal mogelijke oplossingen waarna een ‘ingreep’ in het bedrijf kon plaatsvinden. Daar viel hem juist op dat uit alle verhalen die hij hoorde, helemaal geen positieve energie sprak! Het waren beredeneerde, relatief ‘koude’ verhalen. Alsof je een dokter hoort praten die je op een klinische toon een diagnose vertelt.
In die organisaties kwamen de oplossingen ook maar van een beperkt aantal mensen af. Ze hadden voor het vinden van oplossingen weinig of geen echte afstemming gehad met anderen binnen en buiten het bedrijf.
Die relatief koele manier van analyseren en presenteren door een beperkt aantal medewerkers, leverde geen positief effect op. Mensen werden er niet vitaler van. Er kwam geen ‘leven in de brouwerij’.
Cooperrider besloot het tegenovergestelde te gaan doen. In plaats van te gaan praten over problemen, ging hij op zoek te gaan naar waar positiviteit in mensen en organisaties zat. Waar leefden ze van op? De energie die daarmee werd aangeboord, kon worden omgezet in constructieve acties. Zijn aanpak bleek een geweldig succes te zijn en daarmee was de ‘Appeciative Inquiry’ geboren. De twee Engelse woorden ‘appreciate’ en ‘inquiry’ drukken ook de kern van zijn methode uit.
‘To Appreciate’ betekent iets waarderen, het herkennen van het beste in de mensen of de wereld om ons heen. Het woord duidt ook op het waarnemen van die dingen die leven (gezondheid, vitaliteit, uitblinkendheid) geven aan jezelf, gemeenschappen, organisaties en de aarde.
Het tweede woord ‘Inquiry’ betekent iets verkennen en ontdekken. Je stelt vragen die de capaciteiten en vermogens van mensen, gemeenschappen of organisaties versterken. Vragen die je helpen positief potentieel waar te nemen, de mogelijkheden er van te zien en dat potentieel te verhogen.
Je gaat dus op zoek naar het beste in mensen, in hun organisaties, en in de wereld om hen heen. In zijn algemeenheid gaat het om het ontdekken van wat „leven“ geeft aan een samenlevingsvorm. Wanneer en waardoor precies is er het meest leven in de brouwerij met als doel iets moois te bereiken. Of die samenlevingsvorm nu een organisatie, een buurt, een land of een vereniging is, maakt niet uit. Dat doe je op een constructieve manier zodat dat waarde vermeerdert in economische, ecologische, en menselijke zin
Hoe doe je dat, zo’n Appreciative Inquiry (AI)?
Het is van belang je te realiseren dat je een AI niet in je eentje doet. Als je zoiets organiseert, neem dan alle betrokkenen in een keer mee. Vele organisaties doen een AI met hun hele personeel, klanten en leveranciers tegelijkertijd. De Verenigde Naties doet een maal in de twee jaar een AI met inmiddels 5000 bedrijven tezamen. Maar ook talloze andere organisaties in alle delen van de wereld maken reeds gebruik van het gedachtegoed van Cooperrider. Ze komen bij elkaar om een bepaald thema met de AI-methode te verkennen en in acties om te zetten. Van belang is dat er goede gesprekken op gang komen en dat alle betrokkenen gelijktijdig in een ruimte bij elkaar zitten, verdeeld over tafels.
Stap 1 Ondek! Wat brengt leven in de brouwerij op een prachtige en constructieve manier?
Beantwoord vragen als:
1) Vertel me over een topervaring die je in de organisatie hebt gehad. Dat jij je het meest levend, meest betrokken voelde en écht trots was op jezelf en wat je had gedaan?Een organisatie kan natuurlijk ook een team, buurt, verening of zelfs heel land zijn. Afhankelijk van wie de AI bijeenkomst organiseert.
2) Zonder nederig te zijn, wat waardeer je het meest met betrekking tot:
- jezelf en de manier waarop jij je werk doet;
- de unieke vaardigheden en geschenken die jij deze organisatie (buurt, team etc.) biedt;
- wat jouw unieke vaardigheden en geschenken bijdragen met betrekking tot een bepaald thema;
- wat jouw unieke vaardigheden en geschenken bijdragen in een breder verband aan de samenleving of de aarde?
- Wat zijn de belangrijkste dingen die op een positieve manier ‘leven in de brouwerij’ brengen in deze organisatie als die het beste functioneert?
Stap 2 Droom! Wat kan er in de toekomst zijn?
We zijn 10 jaar verder, en je bent net wakker geworden van een lange slaap. Als je om je heen kijkt, zie je een wereld zoals je altijd hebt gewenst dat die er uit zag. Wat gebeurt er? Hoe is deze wereld anders? Kijk dan eens in gedachten terug en beantwoordt de volgende vragen:
(NB. Dit zijn voobeeldvragen: bij elk traject formuleert een groep zélf passende vragen)
- Hoe heb jij of jouw organisatie (buurt, team, vereniging etc.) bijgedragen aan deze nieuwe wereld?
- Wat kun jij doen om ‘een verschil te maken’?
- Als je kijkt naar omgeving waarin jij en je organisatie functioneren, wat zie je als de belangrijkste algemene ontwikkelingen?
- Hoe veranderen die de manier waarop jouw organisatie, gemeenschappen of de aarde als geheel functioneert?
- Wat zijn volgens jou de meest opwindende strategische mogelijkheden voor jou en je organisatie kijkend naar de verre toekomst?
Stap 3 Ontwerp! Hoe kan het er concreet gaan uitzien?
In verschillende discussieronden kunnen vragen worden beantwoord als:
- Wat moet er concreet komen aan producten, activiteiten, plekken, kennis, soorten innovaties enz.
- Wat en wie is nodig om concrete activiteiten handen en voeten te geven?
- Hoe hangen de verschillende zaken die worden genoemd met elkaar samen?
- Welke concrete doelen gaan we ons stellen voor het komende jaar, twee jaar etc.
Stap 4 Doen! Op weg naar de bestemming!
In deze fase ga je aan de slag. Vernieuwend is, dat bij het werken aan acties niet zozeer gekeken wordt naar bij wiens functie de actie past, maar naar wie gepassioneerd is om de desbetreffende actie vorm te geven. Initiatieven van mensen worden gestimuleerd. Het resultaat: Een plan van aanpak dat tot stand is gekomen op basis van dialoog en dat wordt uitgevoerd op basis van ieders kracht.
Een praktijkvoorbeeld: AI en duurzaamheid
Fairmount Minerals is een belangrijke producent en leverancier van hoogwaardig gefilterd zand en mineralen in de Verenigde Staten. Dit bedrijf organiseerde een AI-werkconferentie met medewerkers, belangrijke leveranciers en klanten. De vrijkomende positieve energie in het bedrijf zorgde niet alleen letterlijk voor nieuwe vindingen in het bedrijf voor het zuiveren van bijvoorbeeld water en bijzonder duurzame toepassingen van gebruikt zand. Het bedrijf heeft, kijkend naar de wereld, zich als doel gesteld tenminste 1000 economisch levensvatbare water zuiverings systemen te realiseren in Kenia, Mexico, Nicaragua en Peru te realiseren. In Kenia gaat het daarbij om op familie-grootte gebaseerde waterzuiveringssystemen en de bouw van een installatie voor het filtreren van grote hoeveelheden water op de campus van een scholencomplex.
Bronnen:
http://www.managementissues.com/ontwikkelingstools/ontwikkelingstools/
appreciative_inquiry_in_de_praktijk._20070420434.html
Cooperrider, C. Stavros, J.M. Whitney, D. Appreciative Inquiry Handbook: for leaders to change. Uitgeverij Berrett Koehler Publishers, Brunswick Ohio, 2008.
Lezing ‘Leading positive change: the art of Appreciative Inquiry’ van David Cooperrider op het Nationale Implementatiecongres te Nijkerk, 2008
