De morfologische matrix.

In Vlaanderen constateerden ze dat ongeveer 30% van het Bruto Nationaal Product afkomstig is van de verkoop van producten die de laatste vijf jaren werden ontwikkeld en dat 90% van de producten die we zullen gebruiken binnen de 10 jaar, nog niet bestaan. Daaraan toegevoegd dat de productie van producten meer en meer naar lage loonlanden verschuift, wordt het vermogen te kunnen innoveren steeds belangrijker.
Één van de technieken die hierbij goede diensten kan bewijzen is de morfologische analyse.

Deze werd eind jaren ’40 ontwikkeld door de Zwitserse sterrenkundige Fritz Zwicky die menige ontdekking heeft gedaan. Hij ontwikkelde deze vorm, schreef er een boek over en claimde dat veel van zijn ontdekkingen te danken waren aan deze techniek. (Zwicky, F. (1969), Discovery, invention, research through the morphological approach, Uitgeverij MacMillan.)
De morfologische analyse is een ideeëngeneratie en –selectietechniek en wordt uitgebreid besproken in het boek ‘the mindgym: denk buiten de kaders’.

Wat doet de methode voor je?
De methode helpt je een totaaloplossing samen te stellen voor een in deelproblemen opsplitsbaar probleem. Het complexe probleem wordt opgesplitst in deelproblemen. Voor elk van deze deelproblemen worden mogelijke oplossingen, “opties”, gegenereerd. Dat klinkt moeilijker dan dat het is. Kijk maar eens naar het eerste voorbeeld hieronder: een morfologische matrix voor het ontwerp van een lamp.

Schema 1: morfologische analyse van een lamp.

Zoals je ziet heb je talloze combinatiemogelijkheden. In totaal 26880 combinatiemogelijkheden. Bij een morfologische analyse worden de deelproblemen die worden aangegeven met de velden voeding, lamptype, intensiteit etc. attributen genoemd.

De te zetten stappen.

1. Denk aan een doel of probleem waar je op dit moment mee te maken hebt. Schrijf dit op en begin de zin met ‘hoe’. Het woord ‘hoe’ zet je aan tot het vinden van oplossingen. Gebruik bij voorkeur ook het woord kunnen. Dat stimuleert de verbeeldingskracht (Bijv. Hoe kunnen we de woonkamer opnieuw inrichten).
2. Wat zijn de attributen van je doel of probleem. In het voorbeeld van het huis kunnen dat meubels, vloer, raamafscherming (gordijnen) etc.
3. Laat je creativiteit de vrije loop en verzin zoveel mogelijk voorbeelden van meubels, vloeren etc.
4. Kies de beste mogelijkheden die genoemd worden bij de verschillende attributen.
5. Maak combinaties die je leuk vindt.
6. Check de samenhang van de gekozen attributen.
7. Denk na welke criteria voor jou van belang zijn voor een definitieve keuze van een bepaalde combinatie.
8. Maak een afweging.

Een bedrijfsvoorbeeld met aanvullende tips.
Stel: Je werkt bij een ICT-bedrijf en je zoekt ideeën voor een nieuw te starten relatiemagazine voor klanten. Let op! Het woord ‘relatiemagazine’ zou een mogelijkheid zijn maar dan beperk je je erg. Het thema ‘magazine’ biedt dan meer mogelijkheden. Later kun je altijd nog schrappen. Dus kies een woord dat ‘mogelijkheden’ biedt.
Kies attributen (bijvoorbeeld:het medium, inhoud verspreiding) en verzin mogelijke deeloplossingen.

Schema 2: morfologische analyse magazine.

Deze eenvoudige oefening levert al 8 x 8 x 8 = 512 verschillende ideeën/mogelijkheden op. Ook al zitten er veel zaken bij die je niet gauw zult doen heb je daarentegen talloze combinaties die net even ‘anders’ zijn. Voorwaar een manier om je uniek te kunnen positioneren.

Bronnen:
• The Mindgym. Uitgeverij Bruna, Utrecht, 2006.
• http://mech.vub.ac.be/teaching/info/Ontwerpmethodologie/Cursusnota’s%
20Ontwerpmethodes%20les%201.pdf
• http://en.wikipedia.org/wiki/Fritz_Zwicky
• http://po.wtcm.be/methodes_voor_productontwikkeling/ondersteunende_methodes/
conceptselectietechnieken/morfologische_kaart.html
• http://www.leren.nl/cursus/persoonlijke-effectiviteit/creatief-denken/divergerende-fase.html