- “Waarom moeten we door al deze veranderingen heen gaan?”
- “Waarom gebeurt MIJ dat nou weer?”
- “Wanneer gaat iemand me opleiden?”
- “Wanneer gaat onze organisatie nu eens beter gebruik maken van de kennis van burgers en stakeholders?
- “Wie heeft dat nu weer fout gedaan?”
- “Wanneer krijg ik nu eens goede medewerkers?”
- “Waarom kunnen ze niet beter met elkaar communiceren?“
- “Wie gaat dat probleem oplossen?”
Heb je ooit dergelijke vragen in je organisatie gehoord. Vrijwel alle organisaties lijden onder de negatieve impact van dit soort vragen. Maar wat doe je daar tegen? Wellicht is personal accountability een antwoord. Dat begrip begint een hit te worden in Amerika. Populair gemaakt door ene John. G. Miller. Het biedt een leuke vraagstellingsvorm die iemand kan helpen te veranderen van (organisatorisch) slachtoffer tot (organisatorisch) initiatiefnemer. Sommige bedrijven verspreiden het kleine boekje van Miller ‘QBQ: the question behind the question’ zelfs door hun hele organisatie.
Het antwoord dat daarop gegeven wordt is vrij eenvoudig ‘Make better choices by asking better questions’. Bij PA wordt een onderscheid gemaakt naar Incorrect Questions (IQ’s) en Questions behind the Questions (QBQ’s: what to really ask yourself)
IQ’s
Om met die IQ te beginnen. Globaal zijn die in te delen in drie grote categorieën:
* Victimizing
* Procrastination
* Blaming.
Victimizig
Bij ‘victimizing’ moet je aan alle vragen en opmerkingen denken die JIJ maakt en die jou in een emotionele ‘slachtoffer-state’, een slachtofferpositie neerzetten.Heel algemeen zou je kunnen zeggen dat dit de psychologische ‘waarom’- vragen zijn. Voorbeelden daarvan zijn:
– Waarom communiceren ze niet beter?
– Waarom moet ik dat doen?
– Waarom moeten we door al die veranderingen heen gaan?
– Waarom ik weer?
– Etc.
Procrastination
Bij ‘procrastination’ kun je daaraan toevoegen: alle psychologische vragen die met ‘wanneer’ beginnen en die je in een emotionele ‘state’ zetten waarbij jij het uitstel maar over je heen moet laten komen. Voorbeelden daarvan zijn:
– Wanneer krijgen we er geld voor?
– Wanneer gaat iemand ons trainen?
– Wanneer wordt x geregeld?
– Wanneer zorgen ze voor …..?
– Etc.
Blaming
Bij ‘blaming’ gaat het over de schuldvraag. John Miller heeft het over blamestorming in plaats van brainstorming. Blamestorming is populair in menige organisaties als het gaat over de schuld geven van iets. Brainstorming de meer constructieve variant gaat over de vraag hoe kunnen we iets oplossen. Blaming vragen beginnen doorgaans in psychologische zin met ‘wie’. Enkele voorbeelden:
– wie is hier verantwoordelijk voor……
– wie heeft het gedaan
– Etc. ……
Al deze IQ’s maken je machteloos, zwak, op een bepaalde manier depressief en hebben een negatief effect op je gezondheid als je ze maar vaak en lang genoeg blijft stellen.
QBQ’s.
Question behind the question (QBQ’s) zijn vragen die je daarentegen juist helpen meer in je kracht te komen, het initiatief te nemen en vorm te geven aan een positieve situatie.
QBQ’s hebben de volgende structuur:
* Beginnen met wat of hoe.
* Hebben altiid het woord ‘ik’ in de vraag.
* Focussen op actie.
* Genereren een positieve impact (toegevoegde waarde) op de situatie.
Enige voorbeelden:
– Wat kan Ik doen om……
– Hoe kan Ik er voor zorgen dat…..
– Wat ga ik creëren voor…..
– Hoe kan ik de service m.b.t…….
– Wat kan ik voor…….
– Hoe zorg ik er voor dat budget X…..
– Etc.
Een drietal oefeningen:
- Wat voor soort IQ’s (en verwante opmerkingen) worden er in jouw organisatie het meeste gesteld?
* Wat gebeurt er als JIJ (of de groep waar je onderdeel van uitmaakt) in plaats van die IQ’s echter QBQ’s gaat stellen en doe dat eens?
* Geef het antwoord op die QBQ. Welke acties horen daarbij. (heb je bij de acties een neiging tot een IQ-procrastination? Wat is dan een volgende QBQ die je gaat stellen). - Denk eens aan een situatie waarin je automatisch IQ’s hebt gesteld/stelt.
* Bedenk daar QBQ’s bij. Geef de antwoorden. Welke acties onderneem je op die antwoorden. - In welke contexten stel jij, van nature, IQ’s?
* En In welke contexten QBQ’s?
* Hoe zou je leven veranderen als je i.p.v. die eerdere IQ’s-contexten QBQ’s zou stellen?
Max Herold
Februari, 2005
Meer informatie?
Boek: “The Question behind the question”
