Boeddhisme en zaken doen

Bron: 'De Diamantsplijper' van Geshe Michael Roach

Wat leert het boedddhisme je over zaken doen? De Indiase meester Nagarjoena schreef enkele versen over de geesteshouding die wij ons eigen dienen te maken, als we werkelijk en duurzaam succes in het zakenleven willen bereiken. Enkele delen van zijn verzen luiden:

Geven schenkt rijkdom, een goede wereld ontstaat door ethiek;
Geduld schenkt schoonheid, uitblinken ontstaat door inspanning.
Concentratie schenkt vrede, en wijsheid leidt tot vrijheid;
Mededogen verwezenlijkt alles wat wij verlangen.
De persoon die al deze eigenschappen neemt
En ze samen vervolmaakt, zal
Dat oord van onvoorstelbare kennis bereiken,
Evenzeer als de beschermer der wereld.

Zijn verzen zijn waarschijnlijk de beroemdste korste opsomming van de verbanden tussen handelingen en hun effecten. Handelingen in het zaken doen zijn natuurlijk ook handelingen.
De verzen van Nagarjoena zijn als volgt samen te vatten:

  1. Om jezelf zakelijk te zien slagen en financieel te zien gedijen, prent daarvoor in je onbewuste indrukken in van het handhaven van een edelmoedige geestestoestand.
  2. Om jezelf in een wereld te zien die over de gehele linie een gelukkig oord is, prent in je onbewuste indrukken van het er op na houden van een zeer ethische levenswijze.
  3. Om jezelf als lichamelijk aantrekkelijk en gezond te zien, prent daarvoor in je onbewuste indrukken die een weigering laten zien ooit kwaad te worden.
  4. Om jezelf in persoonlijke als je zakelijke leven als leider te zien, prent in je onbewuste indrukken die laten zien dat je vreugde ontleent aan opbouwend en nuttig handelen.
  5. Om jezelf te zien als iemand die in staat is zijn geest gelijkmatig te richten, prent daarvoor in je onbewuste indrukken van jezelf als zijnde gelijkmatig. Doe dit door het oefenen van diepe concentratieniveaus of meditatie.
  6. Om jezelf bevrijd te zien van een wereld waarin de dingen niet werken zoals jij dat wenst, leer daartoe de principes van mentale indrukken (imaginisatie, visualisatie, gedachtenconcentratie) en, in het verlengde daarvan, het ontdekken van het verborgen potentieel in jezelf. 
  7. Om jezelf alles te zien krijgen wat je ooit gewenst hebt, en ook anderen te zien krijgen wat ze ooit gewenst hebben, prent daarover, zowel van jezelf als van anderen, indrukken in je onbewuste. Prent tevens daartoe in je onbewuste de zeer noodzakelijke houding van mededogen jegens anderen.
Er bestaat een oud Indiaans spreekwoord dat luidt:"Zoals een kalf uit duizend koeien zijn moeder herkent, zo komt de daad terug bij de dader."
In het Christelijke geloof heb je ook zo iets:"Wie zaait zal oogsten."
Van dat soort spreekwoorden kun je dus, kijkend naar de bovenstaande zeven punten in positieve zin gebruik maken.
Zoals in het boek "de diamantsplijper" elders wordt geformuleerd:
"Het is eerder zo dat de dingen zelf worden voortgebracht door je indrukken – de wereld om u heen, de mensen om u heen, zelfs wat je zelf bent, al deze dingen zijn een schepping van je eigen vroegere handelingen, woorden en gedachten – goede of minder goede dingen die je tegenover anderen hebt gedaan."

Dit houdt een werkelijke Boeddhist in zijn gedachten als hij bezig is met zaken doen. Het zijn 'wetten' met een solide basis in de feitelijke ervaringen van eminente individuen die ze de afgelopen twee?neenhalfduizend jaar hebben getest en geleerd hebben ze succesvol te gebruiken.

Tibetaanse wijzen zeiden dat als deze 'wetten' niet lijken te werken, dat komt om dat je je er niet aan houdt. De 'wetten' moet je gedurende enige tijd, met totale eerlijkheid ten opzichte van jezelf, in acht nemen, willen ze het succes opleveren dat ze beloven. Je dient je er aan te houden met dezelfde intensiteit en volharding die nodig is om een goede tennisser of fluitist te worden.
Dit zodat je na enige tijd, of aan het einde van je leven, kunt omzien en zeggen dat je niet alleen geld hebt verdiend, niet alleen van geld verdienen en uitgeven hebt genoten, maar ook iets te betekenen hebt gehad voor de wereld, terwijl je het geld verdiende, en naderhand.