Uit: het omslagpunt, hoe kleine dingen een groot verschil kunnen uitmaken. Van Malcom Gladwel.
Deze theorie was het geesteskind van de criminologen James Q. Wilson en George Kelling. Wilson en Kelling stelden dat misdaad onvermijdelijke gevolg is van wanorde. Als een kapot raam niet wordt gerepareerd, concluderen voorbijgangers dat niemand het iets kan schelen en dat niemand er verantwoordelijk voor is. Al gauw gaan er meer ramen kapot en de sfeer van anarchie zal zich vanuit het gebouw uitbreiden naar de straat waar het staat. Er gaat een signaal vanuit dat alles mag. In een stad, zo schrijven ze, hebben betrekkelijk kleine problemen als graffiti, openbare wanorde en agressieve bedelarij dezelfde betekenis als kapotte ramen en lokken ze ergere misdaden uit.
Letterlijk schrijven ze:'Of rovers en dieven nu opportunistisch of onverbeterlijk zijn, ze gaan er van uit dat ze minder kans hebben te worden opgepakt als ze te werk gaan in straten waar potenti?le slachtoffers zich alleen al door de daar heersende omstandigheden laten intimideren. Als een buurt niet kan voorkomen dat een lastige schooier voorbijgangers hindert, denkt de dief misschien dat de kans zelfs nog kleiner is dat de politie wordt gebeld om een potenti?le overvaller te identificeren of dat men bij een feitelijke beroving ingrijpt.'
Misdaad is in hun ogen gemakkelijk te vergelijken met een epidemie. Misdaad werkt, net als een modeverschijnsel, aanstekelijk. Het omslagpunt is in deze epidemie echter niet een bepaald persoon maar een concreet verschijnsel bijvoorbeeld graffiti. Een kenmerk in de omgeving dus.
Halverwege de jaren tachtig werd Kelling als adviseur in dienst genomen door het New Yorkse vervoersbedrijf en drong er op aan de theorie van de kapotte ramen in de praktijk te brengen. De New Yorkse metro behoorde destijds tot een van de gevaarlijkste ter wereld. Veel pleitbezorgers vonden in die tijd dat men zich niet moest richten op graffiti maar op de grotere problemen waaronder de misdaad.
De nieuwe directeur zorgde er voor dat een systeem ontworpen werd, en stelde daarbij een reeks nauwkeurig omschreven doelen en termijnen vast om het systeem lijn voor lijn te zuiveren. Als daarbij een wagon met graffiti binnenreed moest die voor het terugrijden worden verwijderd.
De schoonmaakactie duurde van 1984 tot 1990. Toen begon de tweede fase. Het uitgangspunt was hetzelfde. Men schatte in dat zwartrijden, net als graffiti, mogelijk een signaal, een teken van wanorde was dat veel ergere misdrijven uitlokte. Men begon met harde hand op te treden tegen dit vergrijp. Allereerst in de stations waar dit het vaakst voor kwam. Men rekende zwartrijders stuk voor stuk in, sloeg ze in de boeien en liet ze een rij op het perron staan tot ze 'het gesnapt hadden'. De bedoeling daarvan was ook dat publiekelijk te laten zien dat zwartrijden werd aangepakt. Administratief werd ook het een en ander gewijzigd. Voorheen liet de politie zwartrijders liever met rust vanwege de grote papieren rompslomp die dit met zich mee bracht. Dit kostte bijna een dag. In het nieuwe systeem slechts een uur.
Daarbij werd ook elke persoon diepgaand gecontroleerd. Daarbij bleek bij een op de zeven arrestanten sprake te zijn van een arrestatiebevel voor een eerder misdrijf. Een op de twintig arrestanten had een wapen bij zich. Het systeem werkte erg motiverend voor de politie-agenten. Het aantal arrestaties vanwege kleine misdrijven en overtredingen werd tussen 1990 en 1994 vijf maal zo groot. Na een tijdje werden de boosdoeners verstandiger. Ze lieten hun wapens thuis en kochten kaartjes.
Dit beleid werd in New York verder doorgevoerd onder de naam 'zero tolerance'. Als je op straat plaste, ging je de cel in. De 'ruitenwassers' die op kruispunten op automobilisten geld eisten kregen een zelfde behandeling. Het op straat gooien van een flessen etc. De regels die voorheen beperkend waren voor het uitvoeren van dergelijke taken werden aangepast.
En een ander bleek effect te hebben. De 'crime rate' in New York daalde.
Grote problemen en grote misdaden kunnen kennelijk be?nvloed worden door graffiti te verwijderen en zwartrijders te arresteren. Een radicale gedachte. Kennelijk heeft de theorie van de kapotte ramen die zegt dat een omslagpunt kan worden bereikt door de kleinste details in de omgeving te herstellen, toch enige praktijkwaarde.
Als je er verder over nadenkt zou dit principe van 'hoe kleine dingen een groot verschil kunnen uitmaken' ook bij andere soort veranderingen kunnen worden toegepast.
