Er wordt veel geschreven over het nieuwe werken. Voor sommigen is het een hype. Voor anderen is er geen twijfel dat dit de toekomst is. De vraag die centraal staat in het boek ‘Het nieuwe werken ontrafeld; over bricks, bytes & behavior’ van Ruurd Baane, Patrick Houtkamp en Marcel Knotter is of het nieuwe werken daadwerkelijk winst oplevert voor organisaties en haar medewerkers.
Om deze vraag te beantwoorden hebben zij onderzoek gedaan bij twintig toonaangevende organisaties die het nieuwe werken actief hebben geïmplementeerd. De auteurs definiëren het nieuwe werken als een integrale organisatieverandering langs vier dimensies: tijd- en plaatsonafhankelijk werken, aansturen van medewerkers op resultaat, vrije toegang tot kennis en informatie en het aanbieden van flexibele arbeidsrelaties. Zij onderzoeken al deze aspecten en hun samenhang.
De ontwikkeling van informatie- en communicatietechnologie heeft het mogelijk gemaakt dat iedereen zonder beperkingen met iedereen kan communiceren. De opkomst van sociale virtuele netwerken, ook bekend als ‘Web 2.0’, heeft vergaande gevolgen voor hoe medewerkers, leidinggevenden en de buitenwereld met elkaar omgaan. De informatievoorsprong van managers behoort tot het verleden.
Gekoppeld hieraan is er ook sprake van de nieuwe ‘Werknemer 2.0’. De nieuwe generatie is opgegroeid in de digitale wereld en heeft andere voorkeuren als het gaat om werk, werkomgeving en uitvoering van werk. Zij zijn gewend aan virtueel samenwerken, kennis delen en zijn gemakkelijk te interesseren voor uitdagende werkzaamheden, De andere kant is dat ze zo weer weg zijn als het werk minder boeit. Ook zijn ze minder bereid om zich aan de organisatiecultuur aan te passen.
De vraag is hoe organisaties moeten inspelen op nieuwe vormen van sociale ICT en veranderende voorkeuren van de medewerkers? Wat moeten ze veranderen? Veel organisaties zijn nog traditioneel, hiërarchisch en bureaucratisch georganiseerd. In de nieuwe organisatie moeten kenmerken als regelruimte, zelfsturing en vertrouwen meer nadruk krijgen. Dit in tegenstelling tot de huidige organisatievormen waarin controle, regels, starheid en structuren centraal staan. De achterliggende gedachte is dat anders organiseren het werk voor medewerkers zinvoller, leuker en uitdagender maakt en dat daardoor de output stijgt.
De organisaties die zijn gestart met het nieuwe werken verwachten belangrijke voordelen te behalen uit de invoering van het nieuwe werken. Voordelen op het gebied van arbeidssatisfactie, prestatieverbetering, samenwerking, benutten van kennis, klanttevredenheid, werkgeversimago en duurzaam ondernemen. Tegelijk voorzien zij een verlaging van de huisvestingskosten, reis- en verblijfkosten en ICT-kosten. Ook verwachten zij efficiënter te kunnen werken en een lager verzuim en verloop te kunnen realiseren.
Waar liepen organisaties tegenaan bij de implementatie? Het blijkt lastig om initiatieven te introduceren in organisaties die nog langs traditionele wegen zijn georganiseerd. Volledig vertrouwen op een bottom-up benadering werkt niet. Sturing van bovenaf blijft nodig om het van de grond te krijgen. Ook is er een gevoeligheid bij het management te constateren. Zij vinden het lastig om de controle los te laten. Vaak kiezen organisaties voor een pragmatisch aangrijpingspunt om slagen te maken. Verandering van huisvesting blijkt vaak te worden gebruikt als aanleiding. Tevens wordt gestart met proeftuinen.
Medewerkers moeten wennen. Zij moeten zoeken naar een nieuwe balans tussen werk en privé als gevolg van de vervagende grenzen. Tevens blijkt dat er zoiets bestaat als een virtueel optimum. In samenwerking is het essentieel dat mensen elkaar zo nu en dan zien. Alles op afstand werkt niet.
Risico’s zitten ook in de vrije beschikbaarheid van informatie. Bedrijfskritische informatie ligt sneller op straat. Bij veel organisaties staan wet- en regelgeving nogal eens in de weg. Dat geldt met name bij banken en overheidsinstellingen. Duidelijk is dat niet iedere organisatie op dezelfde manier kan werken. De eigenheid van organisaties maakt dat er geen ‘one size fits all’ mogelijk is. Opvallend is dat er nauwelijks organisaties zijn die de vier principes van het nieuwe werken in samenhang hebben doorgevoerd.
Vanuit de literatuur is nog niet veel bekend over de opbrengstenkant. De auteurs komen op grond van hun onderzoek tot de conclusie dat aan de harde kant – huisvesting e.d. – wel degelijk resultaten zijn behaald. Aan de zachtere kant – bijvoorbeeld medewerkertevredenheid – is de bewijsvoering veelal indirect, maar wel positief. Daarnaast concluderen zij dat vanuit de arbeidsmarkt het welhaast een randvoorwaarde is dat organisaties een context bieden die aan de kenmerken van het nieuwe werken voldoen. Het nieuwe werken zal uiteindelijk heel gewoon worden. De vraag wordt daarmee niet of organisaties het nieuwe werken moeten omarmen, maar op welke manier ze dat moeten doen.
In dit vlotgeschreven boek wordt een helder beeld gegeven van de kenmerken van het nieuwe werken. Twintig organisaties passeren de revue en geven een inkijkje in de manier waarop ze het nieuwe werken hebben vormgegeven. Daar zitten veel inspirerende voorbeelden bij die bruikbaar zijn voor wie zich afvraagt hoe hij het nieuwe werken in de eigen organisatie kan aanpakken. Treffend is de ontleding van wat gebakken lucht is en wat je echt kunt verwachten met het nieuwe werken. Ook wordt duidelijk dat er geen ontkomen is aan de opmars van het nieuwe werken. Je kunt er niet omheen, maar verwacht er niet alle heil van!
Bert van Ravenhorst,
augustus 2010.
Meer weten?
Via Bol.com
Het nieuwe werken ontrafeld / druk 1
Baane, R.
Via managementboek.nl
Samenvatting van 'Het nieuwe werken ontrafeld'
Het nieuwe werken staat volop in de aandacht. En niet zonder reden: het nieuwe werken staat synoniem voor innovatieve manieren van werken. Werkvormen die organisaties nieuwe kansen bieden om zich te onderscheiden. Tegelijkertijd is er nog weinig concreet bewijs dat deze nieuwe werkvormen ook daadwerkelijk vruchten afwerpen. Belangrijke vragen rond betekenis, nut en noodzaak van het nieuwe werken bleven tot voor kort onbeantwoord. Betrouwbare informatie over de impact van het nieuwe werken op de bedrijfsvoering en de concrete bijdrage aan het bedrijfsresultaat ontbrak. Daarin brengt dit boek nu verandering.
In opdracht van Stichting Management Studies hebben de auteurs gekeken naar de verschillende verschijningsvormen van het nieuwe werken in de Nederlandse bedrijfspraktijk. Zij hebben diepgaand onderzoek gedaan bij ruim twintig toonaangevende organisaties naar nieuwe werkvormen en hebben daarmee de ware betekenis van het nieuwe werken 'ontrafeld'. Door in kaart te brengen wat de beweegredenen zijn voor organisaties om ermee aan de slag te gaan, krijgt het concept daadwerkelijk kleur. Maar ook door te kijken naar de werkvormen die daarbij worden gekozen, wat geleerde lessen zijn en wat het concreet oplevert.
Dit boek verschaft een interessant en inspirerend, maar zeker ook ontnuchterend beeld van de praktijk van het nieuwe werken binnen een groot aantal Nederlandse organisaties. Het nieuwe werken, zo wordt in dit boek uiteengezet, is geen tovermiddel maar tegelijkertijd is 'niets doen' al lang geen serieus alternatief meer. Want in een snel veranderende organisatiecontext, waarin kennis en creativiteit als hefbomen naar concurrentievoordeel aan belang winnen, wordt het steeds belangrijker om nieuwe manieren van organiseren te verkennen. Juist omdat organisaties te maken hebben met een nieuwe generatie medewerkers die andere voorkeuren en preferenties koestert ten aanzien van werk en werkomgeving. Een werkomgeving die bovendien snel van karakter verandert door de ongekende mogelijkheden die nieuwe 'sociale' toepassingen van ICT bieden. Ontwikkelingen die steeds meer dwingen tot wezenlijke aanpassing van de organisatie van werk.
Inhoudsopgave
Voorwoord
Inleiding
Deel 1: Over wiki's, screenagers en goudzoekers
Hoofdstuk 1: Naar een nieuwe werkelijkheid?
Deel 2: Over Bricks, Bytes & Behavior
Hoofdstuk 2: Het punt aan de horizon
Hoofdstuk 3: Het nieuwe werken in de praktijk
Hoofdstuk 4: Tussen droom en daad
Hoofdstuk 5: Is there a smoking gun?
Deel 3: Slotbeschouwing
Hoofdstuk 6: Next level or Game over?
Bijlagen
– English summary
– Geïnterviewde personen
– Bronnen
– Stichting Management Studies
Zie verder: http://www.managementboek.nl/boek/9789023245858/
het_nieuwe_werken_ontrafeld_ruurd_baane?affiliate=1910
