Managers gewenst, geen MBA-ers!

Samenvating van een artikel van de hand drs. Peter de Roode, over het boek 'managers, not MBA's' van Henry Mintzberg, uit het blad 'management & literatuur', jaargang 10 – september 2004.

In het laatste boek van Henry Mintzberg heeft hij het over effectief management in relatie tot MBA's. In dit boek trekt Mintzberg fel van leer tegen de traditionele wijze waarop MBA's zijn georganiseerd. De businessschools zouden over hun hoogtepunt heen zijn. Hoogste tijd voor verandering dus.
Het MBA-concept dateert van 1908, is nauwelijks met zijn tijd meegegaan en kenmerkt zich door kennisoverdracht via lange monologen van professoren aan passieve studenten.

Mintzberg grootste kritiek is echter dat de verkeerde mensen worden opgeleid: aankomende managers zonder managementervaring. De schade die ze aanrichten aan het bedrijfsleven en de maatschappij is enorm. Waar MBA-ers komen, verdwijnen banen, worden reorganisaties en fusies doorgevoerd en dat alles om de aandeelhouderswaarde te verhogen. (Noot MH: Hoorde laatst van een Amerikaanse vriend dat het in de VS zelfs strafbaar is om millieuaspecten/maatschappelijk verantwoord ondernemen in je strategisch denken mee te nemen omdat dit de aandeelhouderswaarde vermindert).
Hun managementstijl gebeurt op basis van cijfers vanachter het bureau, ver van het operationele proces. MBA-ers zien zich vaak als de analitici die de grote lijnen in de gaten houden.

Mintzberg heeft niets tegen analyse. Wel tegen mensen die met verkeerde motieven aan een MBA beginnen. Studenten die zonder enige managementervaring op topposities azen en die ook kregen na een periode van twee jaar. Vanuit hun perspectief gaat het vooral om snel te scoren en een hoge positie te bekleden.
De MBA-slogan lijkt 'learn the business at the top!'.
Zonder gevoel voor de geschiedenis van een organisatie voeren de MBA-ers hun standaardrecepten uit.

Daarnaast bekeek Mintzberg hoe succesvol MBA-studenten waren als CEO. Met cijfers onderbouwd komt hij tot het oordeel 'slecht'. Toch blijken deze CEO's in de praktijk gewoon verder te kunnen gaan en lijkt niemand ze in de weg te staan.
Dergelijke kritiek is natuurlijk ook van belang voor de businessschools zelf. Door allerlei rankingsystemen op te stellen en/of bij te houden – die uiteindelijk de aantrekkelijkheid van de MBA bepalen – zouden ze meer aandacht kunnen besteden aan wat hun studenten hebben bereikt en gepresteerd. Kennelijk worden momenteel te verkeerde dingen gemeten.

Daarnaast staat een hoge ranking op gespannen voet met innovatie, omdat innovatieprogramma's niet worden meegenomen in de rankings.Het doel moet niet zijn 'groei' maar 'kennis genereren'
Dat dit alles kan leiden tot amorele keuzes en legale corruptie, illustreert Minzberg door de beruchte Enron affaire in verband te brengen met een MBA-opleiding. Enron zat vol met MBA-ers. Per jaar stroomden er 250 nieuwe MBA-ers binnen. Met als gevolg: veel promoties zonder senioriteit en daarmee veel verkeerde mensen op topposities. En dat leidt tot een interessant ideaal dat Mintzberg heeft:"But if I would become a dean, my goal would not be to build the best business school in the world. It would be to build the first good management school."

Terzijde, Mintzberg is al 10 jaar met zijn concept bezig onder de naam 'International Masters in Practicing Management'. Een programma dat een gedragsverandering vraagt van professoren, een andere didaktiek heeft en reflectie op de ervaring centraal stelt.