Oplossingsgericht coachen

'Oplossingsgericht management, simpel werkt het best', zo luidt de titel van een recent verschenen boek dat over de relatie tussen management en coachen gaat.
Resultaatgerichtheid bij coaching is vaak een lastig punt. Er is echter een manier die eenvoud en doelgerichtheid hoog in het vaandel heeft staan: oplossingsgericht coachen.

Bij deze vorm van coachen gaat de cli?nt zelf op zoek naar oplossingen waarvan hij weet dat ze hem in het verleden hebben geholpen. Deze coachingstechniek komt voort uit de Solution Focused Brief Therapy (de kortdurende oplossingsgerichte therapie). De grondleggers van deze methode, Berg en De Shazer, ontdekten in hun therapeutische praktijk dat voor het oplossen van problemen iets anders nodig is dan het diepgaand analyseren van de oorzaken en ontstaansgrond van de problemen waarmee de cli?nten rondliepen. Het gevestigde medische model (oorzaak-gevolg-medicatie) werd ontoereikend bevonden voor problemen op mentaal gebied. Berg en De Shazer ontdekten dat cli?nten bij het oplossen van geestelijke problemen meer baat hadden bij een oplossingsgerichte benadering dan bij een probleemgerichte benadering. Die oplossingsgerichte benadering bleek ook erg goed bruikbaar buiten de therapeutische context.

In de traditionele probleemgerichte benadering wordt gezocht naar de oorzaken van een probleem: waarom en hoe heeft iemand een 'burn-out' gekregen? Hoe is hij 'op de bank' terechtgekomen.

In de oplossingsgerichte benadering wordt daarentegen gezocht naar voor de cli?nt werkbare oplossingen voor het probleem. Wat zijn de uitzonderingen op het probleem, op welke momenten heeft de cli?nt iets meer energie? Wanneer komt hij van de bank af? Hoe lukt hem dat? Wat doet hij anders?
Het gaat hierbij om oplossingen die de cli?nt zelf wenselijk en werkbaar acht?

Het oplossingsgerichte model stoelt op een aantal principes:
1. Ga uit van het sterkteperspectief.
    De ervaring leert dat door het actief zoeken naar de sterke kanten er in de coaching
    geen ruimte is voor de schuldvraag of een veroordeling voor het hebben van
    moeilijkheden.
2. De cli?nt is expert.
    De oplossingsgerichte benadering gaat er van uit dat het niet gaat om een lijstje met
    oplossingen waarvan de coach denkt dat die werken, maar om oplossingen die de
    cli?nt al eens (in het klein) heeft toegepast in het verleden, die de cli?nt zelf bedenkt
    en wil gaan toepassen en die daarmee per definitie door de cli?nt werkbaar en
    wenselijk wordt geacht.
3. Cli?nt en coach werken samen.
    Het enige doel waaraan de coach echt werkt is het doel van de cli?nt. Als er in de
    loop van het gesprek weerstand ontstaat bij de cli?nt is dat voor de coach het sein
    dat hij op het verkeerde spoor zit. Door weerstand te tonen geven cli?nten coaches
    de kans om coaching tot een succes te maken.
4. Begeleide zelfsturing.
    De coach richt de blik van de cli?nt consequent naar de oplossingen, naar de eigen
    kracht, de hulpbronnen in zijn leven, de momenten waarop het beter ging. Deze vorm
    wordt ook wel begeleide zelfsturing genoemd.

Marian is een hard werkende salarisadministrateur die zich wild ergert aan fouten van zichzelf en anderen. Na enkele jaren hard ploeteren komt zij thuis te zitten met een burnout. In een gesprek met een oplossingsgerichte coach brengt zij naar voren dat zij perfectionistisch is en daar last van heeft. Zij vindt het echter heel goed om perfectionistisch te zijnen wil deze eigenschap niet kwijt. Samen onderzoeken de coach en Marian hoe zij haar perfectionisme kan gebruiken om in de toekomst haar werk beter aan te kunnen.
Zij stelt vast dat er dagen zijn in het werk waarop het beter gaat. Dat zijn dagen waarop zij niveaus aanbrengt in haar perfectionisme: niet meer alles in ??n keer honderd procent goed doen, maar het werk opdelen in kleinere onderdelen en elk onderdeel perfect uitvoeren. Ze gaat op die manier weer aan het werk.

Verdere literatuur:
'De kracht van oplossingen. Handwijzer voor oplossingsgerichte gesprekstherapie' van I.K. Berg en P. de Jong. Uitg.: Swets & Zeitlinger, Lisse (2001)
'Oplossingsgericht management, simpel werkt het best' van L. Cauffman Uitg.: Lemma Utrecht.