De WIKI-droom van Ronald Gerritse.

"Van anarchie en vlaktaks.
Wikipedia, de zelfsturende encyclopedie op het internet, telt inmiddels meer dan 3,5 miljoen artikelen en 900 miljoen woorden in 229 talen.

En elke dag komen daar zo'n 1? miljoen woorden in al die talen bij. Het is een fenomeen. De onmiskenbare triomf van het anarchisme. Het bewijs dat we geen marktmeester nodig hebben en al helemaal geen overheid. Want jij en ik kunnen te hooi en te gras stukken informatie aan Wikipedia toevertrouwen, of daar al ingevoerde informatie corrigeren, wegstrepen of ondersteboven keren. Al voeren we de grootst mogelijke onzin in. En toch is de uitkomst van al dat geijver van al die informatie-invoerende en -herinvoerende mensen – als we het even de tijd geven – tamelijk betrouwbaar. Ongeveer zo betrouwbaar als de Encyclopedia Britannica, volgens het blad Nature.

Kennelijk gedr?gen (de meeste) mensen zich. En kennelijk is de optelsom van alle individuele inzichten – mirabile dictu – nog tamelijk waar en betrouwbaar ook. Dat heeft iets geruststellends ?n iets wonderlijks. De waarheid als gemiddelde. Het wil niet helemaal in mijn wereldbeeld passen. Maar wat doet het er toe. Dat we zonder veel organisatie, door anarchie en toeval, alle kennis van de wereld voor iedereen beschikbaar krijgen, wat een fantastisch project is dat… Daar moet het internet ooit voor bedoeld zijn geweest.

Ik heb zitten denken. Zouden we zo ook beleidsanalyses kunnen maken? Een ?wiki' op ons intranet, open voor iedereen die dat maar wil, geen hi?rarchie, geen medeparafen, maar chaos en willekeur. En dan over de vlaktaks, of zo, of over de hypotheekrenteaftrek. Vervolgens een maandje niet naar omkijken, laat iedereen z'n ding maar doen, en zien wat het oplevert. Zou het maar zo kunnen zijn, dat de resulterende inzichten niet onderdoen voor die in een stevig geregisseerde nota met zes parafen? Het netwerk als organisatie? Het vrije discours als methode? Zou dat maar zo kunnen zijn?"

– Ronald Gerritse –

Hoe WIKI is je organisatie?
Bovenstaand verhaal, met toestemming van Ronald zelf op deze site gepubliceerd, sluit nauw aan bij een eerdere vraag die ik eens in een artikel las:"Hoe WIKI is uw organisatie? 

Henri van 't Ende, de auteur van dat artikel, stelde dat WIKI een begrip is in het internetvocabulaire. De strekking van de term is ?gericht op samenwerking' (hyplink http://www.hvds.nl/index.html?http://www.hvds.nl/cgi-bin/artikel.cgi?ID=1488)

WIKI's, zo schrijft hij, zijn, naast de gerichtheid op samenwerking' ook hip, druk bezocht en er wordt veel tijd besteed om samen te werken aan een mooi resultaat. Schijnbaar zijn mensen in staat om met totaal onbekenden ongeorganiseerd samen te werken aan een eindresultaat.

Van 't Ende vervolgt verder in zijn artikel:"Waarom lukt het wel om mensen wereldwijd samen te laten werken en waarom kom ik in organisaties zo vaak tegen dat mensen openlijk elkaar aan het tegenwerken zijn? Een gerelateerde vraag: waarom zit men met duizenden onbekenden uren te chatten en wisselt men geen woord met een collega op het bedrijfsfeest?
Waarom werken mensen ongevraagd, onbetaald en gemotiveerd samen aan zoiets saais als een encyclopedie, maar doen dit niet binnen organisaties waar er voor betaald wordt en het internet niet nodig is om samen te werken met de collega's?
………..Wat ik wel observeer (en velen met mij), is dat als mensen plezier hebben in iets, het samenwerken als van nature ontstaat. En zodra de samenwerking een opgelegd karakter heeft er een onnatuurlijke c.q. minimale samenwerking ontstaat."

Toepassing van het WIKI-principe.
Als ik (Max Herold) zelf de WIKI-gedachte poneer in workshops, krijg ik doorgaans tegenwoordig als tegenreactie dat de oprichter van WIKI constateerde dat er teveel vervuiling optreedt en dat hij nu opnieuw is begonnen. M.a.w. dat het principe niet zou werken.

Deze tegenreacties doen echter geen recht aan de het WIKI-principe 'an sich'. Van interactief open en transparant samen iets maken op een wijze waarbij letterlijk alle stakeholders bijstellingen kunnen doen. Stel je maar eens voor dat het geen encyclopedie is maar één specifiek thema, zoals in het verhaal van Ronald. Vele methoden op het gebied van interactieve beleidsontwikkeling, die dicht tegen het WIKI-principe aanliggen, laten zien dat dat wel degenlijk kan.

Enkele voorbeelden.
Enige tijd geleden deed ik een opdracht voor een organisatie die een website had die zeer centraal stond bij de producten die ze leverden. Tijdens een bijeenkomst met de afdeling Service & Voorlichting (40 medewerkers) werd de opmerking geplaatst dat diverse begrippen op de site verouderd waren. Een doorn in het oog van vele medewerkers. Mijn argeloze vraag wat er zou gebeuren als iedere medewerker van deze afdeling zou worden geautoriseerd om zelf tekstuele wijzigingen door te voeren op de website, met een automatisch cc'tje naar de redacteur, werd eerst met verbazing beantwoord met als opmerking dat niet iedere medewerker politiek gevoelig was. "Bij service & voorlichting niet?", was mijn quasi-verbaasde tegenreactie waarna vervolgens de discussie omsloeg in een ?waarom eigenlijk niet' – gedachte.

Andere voorbeelden zijn te vinden bij de cursussen interactieve beleidsontwikkeling, waar talloze voorbeelden worden gepresenteerd van interactieve projecten/beleidsontwikkeling. Projectvormen waarbij alle relevante stakeholders vanaf het eerste moment op een maximaal open en transparante wijze participeren in de ontwikkeling van een product/beleid.

Nodig zijn soms kleine stapjes. Vaak niet meer als nadenken over en handelen vanuit het antwoord op de vraag: "Hoe (en evt. met betrekking tot welk aspect) kan ik het WIKI – principe toepassen rondom een bepaald thema of product?" Misschien is nog beter om te zeggen MIJN thema of beleidsproduct. De rest wijst zich vanzelf.