Adviesvormen volgens Edu Feltmann
Naast enkele kleine toevoegingen, met toestemming overgenomen uit het boek 'provocatief adviseren' van Mathieu Weggeman.
De organisatiepsycholoog Edu Feltmann promoveerde in 1984 (bij prof van Dijck en prof van Dongen) op een studie over 'adviseren bij organiseren', waarin hij het onderscheid tussen mono-, multi- en metaparadigmatisch denken en adviseren introduceerde. Nu doen paradigma's twee dingen: enerzijds geven ze je een bepaald denkkader of perceptie en als tweede laten ze zien hoe je problemen dient op te lossen binnen dat denkkader, zo stelt Joel Barker in zijn boek paradigma's.
Onder monoparadigmatisch adviseren verstaat Feltmann probleemoplossend adviseren. Hierbij accepteert de adviseur een monoparadigmatische zienswijze van de cli?nt op de werkelijkheid en helpt oplossingen aan te dragen voor zijn problemen zoals die passen binnen zijn paradigma's. Deze vorm van adviseren is erg populair en er zijn vele voorbeelden van te vinden: het ontwerpen van een structuur, een ICT-systeem invoeren, employability invoeren etc.
Multiparadigmatisch adviseren is kaderverruimend adviseren. In de tweede dimensie wordt de cli?nt gestimuleerd tot verbreding en verdieping van zijn kijk op de wereld door daar multiparadigmatisch, vanuit verschillende paradigma's, naar te leren kijken. De adviseur draagt daartoe niet zelf oplossingen aan maar stimuleert tot kaderverruiming en aanvulling van vertrouwde, cultureel geconditioneerde en verankerde zienswijzen met andere paradigma's.
Deze vorm van adviseren kan ge?llustreerd worden met behulp van het volgende gestileerde fragment uit een gesprek tussen een manager en een adviseur:
"Waarom wilt U de afdeling uitbouwen?" ?Omdat het rendement daar al lange tijd te laag is.' "Wat maakt dat ze daar een laag rendement hebben?" ?Omdat ze niet doen wat ik zeg.' "Wat maakt dat ze niet doen wat u zegt?" ?Omdat ze er geen moet van begrijpen.' "Wat maakt dat ze er geen moer van begrijpen?" ?Omdat ik geen tijd heb om de hele dag met hen te praten en het steeds weer opnieuw uit te leggen. Ik heb wel andere dingen aan mijn hoofd.' "Niet de tijd hebt of niet de tijd maakt?" ?Hoe bedoelt u? Er is toch gewoon geen tijd?'Zo komt de manager er gaandeweg zelf toe om een antwoord te kiezen uit een oplossingsruimte die door toedoen van de adviseur is vergroot.
Met metaparadigmatsch adviseren bedoelt hij persoonsontwikkelend adviseren. Daarbij richt de adviseur zich op de identiteits- en zelfbeeldontwikkeling van de cli?nt (als persoon, niet als functionaris), door te attenderen op fixaties en patronen in het waarnemen en denken door de cli?nt. Het doel van deze wijze van adviseren is deze fixaties op te heffen waardoor de cli?nt kan onthechten van bepaalde actoren en zich vrijer kan bewegen in het spel met andere actoren. Voorbeelden hiervan komen de volgende week aan de orde als we het hebben over ?dadaviseren', een Weggemaniaans begrip dat de moeite van het verkennen waard is.
De kunst in een adviesproces, zo stelt Feltmann, is alle drie de dimensies aan bod te laten komen, door een voortdurende ritmische en cyclische aandachtsbeweging van de adviseur ten opzichte van de cli?nt. Ritmisch wat betreft de afwisseling van spanning en ontspanning, cyclisch wat betreft de verschillende soorten paradigmatisch adviseren in relatie tot het waarnemen en denken over de sociale werkelijkheid. Waarna Mathieu Weggeman er in zijn boek fijntjes aan toevoegt:"Een prachtig beeld dat een bijkans erotiserend licht werpt op de relatie tussen de adviseur en zijn cli?nt." (Noot MH.: ik heb altijd wel geweten dat dit een aantrekkelijk vak is!)
Bron: provocatief adviseren
Zie voor meer informatie:
http://www.managementboek.nl/boek/9789055943210/provocatief_adviseren_mathieu_weggeman?affiliate=1910
