Maarten Toonder had (50 jaar geleden al) een scherpe blik op de financiele ongelijkheid in de samenleving en de mechanismen die deze ongelijkheid in stand houden. In het verhaal ‘Heer Bommel en de bovenbazen’ wordt verbluffend realistisch getoond hoe ‘bovenbazen’ er altijd weer uitspringen. Een crisis komen zij makkelijk te boven door de geldmagneet aan te zetten waarmee het geld uit de zakken van ‘minvermogenden’ wordt getrokken en binnen de kortste keren bij elkaar komt op de grote geldhoop van de bovenbazen. En zodra het een keer lukt om een grote hoop geld over de minvermogenden uit te strooien leidt dit onmiddellijk tot forse prijsverhogingen die vervolgens uiteraard ten goede komen van de bovenbazen.
Ook in onze moderne tijd zijn zulke mechanismen voortdurend werkzaam en er zijn bovendien heel wat nieuwe (soms veel subtielere) mechanismen bijgekomen die de financiele ongelijkheid zelfs verder vergroten. Ik geef hieronder een bepaald niet uitputtende opsomming van dergelijke mechanismen:
-
Flitshandel, waarmee de slimste beurshandelaren iedereen net vóór zijn in het binnenhalen van kleine maar talrijke financiele voordeeltjes, dit uiteraard ten koste van alle andere beleggers.
-
Derivatenhandel, waarmee beleggers die over veel geld beschikken kunnen speculeren op een prijsdaling of een prijsstijging die zij via omvangrijke handelsvolumes enigszins kunnen manipuleren zodat zij er bijna altijd op winnen, dit uiteraard ten koste van de gewone beleggers.
-
Bekende Nederlanders die door regelmatige verschijning op de TV enorm veel geld kunnen vragen voor allerlei hun optredens, waarbij de kosten uiteindelijk worden gedragen door consumenten/burgers.
-
Bankiers die nog steeds op ondoorzichtige manier makkelijk veel geld verdienen aan allerlei financiele producten.
-
Grote bedrijven slagen er uitstekend in hun belastingafdrachten te minimaliseren en hun subsidieinkomsten te maximaliseren, terwijl het MKB hier nauwelijks kansen voor krijgt.
-
Juristen zijn erin geslaagd het complexe regelsysteem te benutten voor het in rekening brengen van zeer hoge uurtarieven.
-
De nationale overheid die het begrotingstekort opvult vooral door middeninkomens steeds zwaarder te belasten, terwijl hoge rendementen op grote vermogens juist laag worden belast.
-
Centrale en decentrale overheden die wegens allerlei gevestigde belangen nauwelijks bereid zijn om echt te bezuinigen op allerlei overbodig beleid, waardoor de betreffende belanghebbenden hun inkomsten mogen behouden ten koste van de gewone burgers.
-
Inflatie stimuleren om de last van leningen te verkleinen, waardoor het spaargeld van vooral de kleine spaarders in waarde wordt verminderd en gepensioneerden systematisch achteruitgaan in inkomen.
-
Prijzen en tarieven voor allerlei noodzakelijke uitgaven mogen worden bepaald door oligopolisten, zoals bijvoorbeeld in het geval van zorgkosten, hypotheken, huurprijzen, energietarieven, met alle gevolgen van dien.
Dit uit zijn krachten gegroeide stelsel van geldmagneten heeft geleid tot een enorm scheve verdeling van alle financiele middelen en daarmee tot een grote sociale ongelijkheid. Het meest merkwaardige onderdeel van dit verschijnsel is dat deze ongelijkheid door bijna niemand wordt gewenst, maar dat de financiele elite toch in staat is deze magneten voortdurend in werking te houden.
Politieke partijen van welke kleur ook zijn niet bij machte gebleken hier wat aan te doen. Zij nemen hoogstens kleine maatregelen, wat vervolgens leidt tot allerlei aanpassingen bij de financiele elite waardoor het effect van die kleine maatregelen per saldo teniet wordt gedaan.
Grote maatregelen blijven uit, deels uit angst voor stemmenverlies, deels omdat men zelf nauwe banden mee heeft met de financiele elite, deels omdat er nauwelijks echte samenwerking is tussen de politieke partijen, deels omdat men niet goed weet wat effectieve maatregelen zouden zijn, en deels omdat men de oorzaken van de financiele scheefheid onvoldoende door heeft.
Een partij die niet alleen een revolutionair programma zou durven presenteren, maar dit ook goed zou kunnen onderbouwen, kan volgens mij rekenen op veel stemmen, want bijna alle burgers zijn het bestaande financiele beleid onderhand spuugzat.
Peter van Hoesel
December, 2013
Boeken van Peter van Hoesel en verdere informatie.
– http://www.ambachtseconomie.nl/
– Hoesel, P. van (2008) Partij van de Eenvoud. Uitgeverij Sdu, Den Haag
Via Bol.com
Partij voor eenvoud / druk 1
Hoesel, P. van
Via Managementboek.nl
Samenvatting van 'Partij voor eenvoud'
Het beleid van de overheid is in de afgelopen decennia allengs ingewikkelder geworden. Bij elkaar genomen is het beleidssysteem inmiddels zo ingewikkeld, dat de kwaliteit van het beleid in ernstige mate is aangetast. Beter beleid wordt regelmatig belemmerd door bestaand beleid. Ernstiger is dat bestaand beleid in veel gevallen onvoldoende blijkt te werken of zelfs negatieve effecten oplevert. Het vertrouwen in de overheid heeft daardoor flinke schade opgelopen.
Het is voor onze samenleving van wezenlijk belang om deze schade te gaan herstellen. Daarvoor zijn drastische beleidswijzigingen nodig om dat kleine aanpassingen niet altijd tot vereenvoudiging leiden. Helaas zijn grote veranderingen bijzonder lastig te verwezenlijken, want politieke partijen houden elkaar voortdurend in een patstelling. De kiezer weet daardoor niet meer waar hij zijn stem moet laten.
Het valt te hopen dat politici zich op afzienbare termijn durven te bevrijden uit deze patstelling. Zij kunnen daarvoor de nodige inspiratie putten uit dit boek, en politiek geïnteresseerde burgers zullen hen daarbij hopelijk aanmoedigen.
Inhoudsopgave
Voorwoord
1. Inleiding
2. Een synthese tussen links en rechts
3. Naar een organische economie
4. Economische groei
5. Kwaliteitscriteria voor overheidsbeleid
6. Valkuilen in het beleidsproces
7. Sociaal-economisch beleid
8. Economisch stimuleringsbeleid
9. Publieke dienstverlening
10. Binnenlands bestuur, democratie en grondrechten
11. Ruimtelijke ordening en infrastructuur
12. Veiligheid en milieu
13. Internationaal beleid
14. Een doortastend beleidsprogramma
Zie verder: http://www.managementboek.nl/boek/9789012129190/
partij_voor_eenvoud_peter_van_hoesel?affiliate=1910
Peter van Hoesel over methoden en technieken voor beleidsonderzoek
Via Bol.com
Beleidsonderzoek in Nederland / druk 1
P.H.M. van Hoesel & J.W.M. Mevissen
Via managementboek.nl
Samenvatting van 'Beleidsonderzoek in Nederland'
'Beleidsonderzoek in Nederland' schetst een beeld van de wordingsgeschiedenis, de huidige stand van zaken en de te verwachten ontwikkelingen van het beleidsonderzoek in Nederland. Het gaat hier om een relatief jong vakgebied dat zijn wortels heeft in de wetenschap. Beleidsonderzoek is langzamerhand een belangrijke rol gaan spelen in de ontwikkeling en uitvoering van beleid bij overheden, organisaties in het maatschappelijke middenveld en, zij het nog in mindere mate, het bedrijfsleven. Het spreekt bijna voor zich dat de exacte invulling van die rol afhankelijk is van de behoeften van de opdrachtgever. Daarom wordt gebruik gemaakt van een veelheid aan methoden en technieken, theorieën, producten, rapportagetypen, enzovoort. Tegelijkertijd vindt er binnen het vakgebied een voortdurend proces van innovatie en professionalisering plaats waardoor sneller, beter en tegen minder kosten aan de vraag kan worden voldaan.
In tien hoofdstukken laat dit boek zien:
– wat beleidsonderzoek is;
– hoe het ontstaan is;
– welke rol het speelt in het beleidsproces en welk rendement het kan hebben;
– hoe de Nederlandse markt er uit ziet en hoe beleidsonderzoek in het buitenland georganiseerd is;
– welke kritiek erover geuit wordt en waarom;
– wat het toekomstperspectief voor het vak is.
Het boek is bedoeld voor beleidsonderzoekers (bij onderzoeksinstituten én bij interne onderzoeksafdelingen), opdrachtgevers, beleidsontwikkelaars en uitvoerders, toezichthouders en studenten die zich tot het vak aangetrokken voelen.
Inhoudsopgave
1 Geschiedenis van het beleidsonderzoek in Nederland
1.1 Inleiding
1.2 De ontwikkeling van beleidsonderzoek in drie perioden
1.3 Het prille begin (de periode tot 1945)
1.4 De overgangstijd (1945 – 1975)
1.5 Het tijdperk van professionalisering (1975 – heden)
1.6 Afsluiting
2 Geschiedenis van het beleidsonderzoek in de Verenigde Staten
2.1 Grondslag van Policy Sciences
2.2 Groeiende kennis, groeiende invloed
2.3 Drors nieuwe wetenschap
2.4 Verschillende opvattingen
2.5 Booming Business
2.6 Controverse
2.7 Great Society
2.8 Niet langer bijzonder
2.9 Rand Corporation
2.10 Speaking truth to power
2.11 Heroriëntatie en politieke actie
2.12 Uitwaaierend beleidsonderzoek
2.13 Evaluatie
2.14 Amerika en Europa
3 Wat is beleidsonderzoek?
3.1 Definitie en kenschets
3.2 Wat is beleidsonderzoek niet?
3.3 De groei van het evaluatieonderzoek
3.4 Afsluiting
4 Het beleidsproces in theorie en praktijk
4.1 Inleiding
4.2 Het begrip ‘beleid’
4.3 Het beleidsproces in fasen
4.4 Van probleem naar oplossing: de beleidstheorie
4.5 Typen van beleid
4.6 Het beleidsproces in de praktijk: de aanleg van IJburg
4.7 Kritiek op het fasenmodel
4.8 Samenvatting
5 Plaats en functies van beleidsonderzoek in het beleidsproces
5.1 Het belang van onderzoek voor de beleidsontwikkeling
5.2 Kennismanagement
5.3 Relatie tussen onderzoek en beleid
5.4 Het model van de beleidscyclus
5.5 Functies van beleidsonderzoek
5.6 Afsluiting en relativering
6 Wat is het rendement van beleidsonderzoek?
6.1 Inleiding
6.2 Voorwaarden voor het optreden van rendement
6.3 Rendementstypen
6.4Partijen die specifieke typen rendement kunnen ondervinden
6.5 Kan rendement van beleidsonderzoek gemeten worden?
6.6 Hoe kan het feitelijk gebruik van beleidsonderzoek verbeterd worden?
7 De markt voor beleidsonderzoek
7.1 Inleiding
7.2 Intern onderzoek
7.3 Intern of extern onderzoek?
7.4 De markt voor extern beleidsonderzoek
7.5 Is het beleidsonderzoek optimaal georganiseerd?
7.6 Conclusies
8 Beleidsonderzoek in onze buurlanden
8.1 Inleiding
8.2 Duitsland
8.3 Groot-Brittannië
8.4 Vlaanderen 138
9 Beleidsonderzoek onder vuur
9.1 Hoe meer onderzoeksrapporten, hoe meer elkaar tegensprekende resultaten
9.2 Beleidsonderzoek is ‘quick and dirty’
9.3 Er is te veel onderzoek, je ziet door de bomen het bos niet meer
9.4 Onderzoek levert lange, onleesbare en technische rapportages op
9.5 Goed onderzoek, maar met een verkeerde probleemstelling
9.6 Beleidsonderzoek levert conclusies op waarmee je alle kanten op kunt
9.7 Onderzoeksresultaten komen vaak als mosterd na de maaltijd
9.8 Opdrachtgever heeft de onderzoekers/het onderzoeksbureau gemanipuleerd
9.9 Beleidsonderzoek trapt open deuren in
9.10 Beleidsonderzoek is lastig omdat er steevast om meer of ander beleid wordt gevraagd
10 Een toekomstperspectief voor het beleidsonderzoek
10.1 Alles beweegt, maar waarheen?
10.2 Steeds sneller en beter door ICT
10.3 Het begrip ‘deskresearch’ krijgt een andere betekenis
10.4 Datamining als de nieuwe revolutie in het beleidsonderzoek
10.5 Van een passieve naar een actieve rol van de beleidsonderzoeker
10.6 De beleidsonderzoeker krijgt een eigen status
10.7 Evaluatieonderzoek evolueert naar een hoger niveau
10.8 Van een gesloten naar een open markt (of toch niet helemaal?)
10.9 Beleidsonderzoek vooral in samenwerking en netwerken
10.10 Beleidsonderzoek als uitvloeisel van professionalisering van het beleidsproces
10.11 De invloed van Europa blijft groeien
10.12 Tot besluit: de vergeten schakel in de Nederlandse kennis-infrastructuur
Methoden van beleidsonderzoekers
Marieke Boekenoogen & Carla Verheijen
