Frans Verhagen heeft een geschiedenis van de Verenigde Staten geschreven die begint met de komst van Europese landen in de zeventiende eeuw tot aan Donald Trump. Voor velen was zijn verkiezing onbegrijpelijk. Vanuit de geschiedenis is de opkomst van Trump echter goed te verklaren. Verhagen doet dat overtuigend.
De auteur is journalist en heeft een lange ervaring als Amerikakenner. Hij heeft in het land gestudeerd, gewerkt als correspondent en heeft er meerdere boeken over geschreven.
Meer weten?
Geschiedenis van de Verenigde Staten.
Auteur: Frans Verhagen. U
itgeverij Boom, Amsterdam, 2017, 512 pagina’s
Klik op: https://www.managementboek.nl/boek/9789058758149/
geschiedenis-van-de-verenigde-staten-?affiliate=1910
Vanaf het begin van de zeventiende eeuw start de exploratie van een continent. Fransen, Hollanders, Spanjaarden en Engelsen koloniseerden delen van het immense continent. Dit ging steeds verder en leidde tot de stichting van kolonies in het oosten en het zuiden. Deze kolonies werden gebruikt als wingewest door hun moederlanden, met Engeland als dominante overheerser. Uiteindelijk kon dat niet anders dan tot opstand leiden en een strijd om onafhankelijkheid, die in 1776 werd beslecht. Daarna ontwikkelde het land zich tot een natie en groeide het aantal staten met de verdere annexatie van het land. Tegelijk met de vele migranten kwamen ook slaven vanuit Afrika, vooral naar het Zuiden. Hoe daarmee om te gaan werd een belangrijk twistpunt in de Burgeroorlog die duurde van 1861-1865. Vervolgens industrialiseerde het land en werd het een internationale speler. Meedoen in de Eerste Wereldoorlog versterkte dit. Daarna kwam in 1929 de beurskrach en de economische crisis die uiteindelijk voor een groot deel werd opgelost door de oorlogseconomie van de Tweede Wereldoorlog. Amerika raakte daarna verzeild in de Koude Oorlog en binnenlandse onvrede in de roerige jaren zestig. Na Watergate kwam het land in rustiger vaarwater, zeker toen in 1989 de Berlijnse muur viel en de Sovjetunie instortte. Tot het in 2001 werd opgeschrikt door een aanval op de Twin Towers en het Pentagon. In de huidige periode zien we dat Amerika zich heeft te verhouden tot de opkomst van Aziatische grootmachten, vooral China, die de economisch overmacht van Amerika uitdagen. Ook de binnenlandse verdeeldheid wordt steeds meer een probleem.
Verhagen legt op een helder manier uit hoe gebeurtenissen uit het verleden doorwerken in het heden en hoe spanningen tussen visies als rode draad steeds weer de kop opsteken. Voorbeelden zijn de verhouding tussen federale macht en autonomie van de staten, kleine of grote overheid en het nooit opgeloste probleem van achterstelling van de zwarte Amerikanen. De eerste twee zien we terug in de mate waarin problemen die staten overstijgen worden aangepakt, bijvoorbeeld onderhoud en verbetering van de infrastructuur. Het laatste voorbeeld speelde een belangrijke rol in de Burgeroorlog, maar ook in de roerige jaren zestig en uiteindelijk in de bejegening van Barack Obama als president. Isolationisme versus exceptionalisme is een terugkerend thema waarbij we zien dat Amerika enerzijds de neiging heeft zich af te keren van de wereld, bijvoorbeeld toen het land zich na de Eerste Wereldoorlog niet aansloot bij de Volkenbond, en anderzijds het idee dat Amerika juist het grote voorbeeld is voor de wereld. We zien dat Trump met zijn America First weer een beweging naar isolationisme maakt.
Voor Frans Verhagen is het de vraag of het Amerika van nu zijn eigen verdeeldheid te boven kan komen waarvan Trump het symbool is, niet de oorzaak. Is er sprake van terugtreden of van een wereldmacht in zijn nadagen? Lost Trump de tegenstellingen op tussen enerzijds steden en kustgebieden en anderzijds het brede midden van de Verenigde Staten? Komt hij verder met armoedebestrijding, vermindering van racisme, beperken van verwijdering tussen bevolkingsgroepen, verbetering van de infrastructuur, herziening van een absurd duur gezondheidsstelsel en de organisatie van goed onderwijs? Ook de verharding van de politieke verhoudingen tussen Democraten en Republikeinen die de afgelopen decennia alleen maar groter is geworden moet opgelost worden.
Verhagen heeft een uitstekend overzicht van de Amerikaanse geschiedenis geschreven. Goed leesbaar, kernachtig en informatief. Mooi is dat hij lijnen uit de geschiedenis helder vertaald naar verklaringen voor de huidige mindset in Amerika en het gedrag van president Trump. Voor wie zich grondig wil verdiepen in de geschiedenis van de Verenigde Staten en het land beter wil begrijpen is dit boek een aanrader.
Bert van Ravenhorst,
Juni 2019
