Verwarrende informatie
Probeer maar eens een duidelijk overzicht te krijgen van het aanbod van bijvoorbeeld verzekeringen, energiebedrijven, automobielen of duurzame producten. Het aanbod is groot, divers en moeilijk onderling vergelijkbaar. Zelfs de zogenaamd onafhankelijke vergelijkingssites bieden tamelijk uiteenlopende uitkomsten.
Aanbieders hebben baat bij onduidelijkheid, ze kunnen daardoor blijven beweren wat ze willen zodat er altijd wel consumenten te vinden zijn die het ook willen geloven. De kosten van hun marketingactiviteiten zitten ondertussen verwerkt in de prijs van hun producten, zodat de in de war gebrachte consument ook nog eens moet betalen voor al die desinformatie.
Slechte klachtenbehandeling
Je wordt klant via allerlei mooie praatjes, maar o wee als je een klacht hebt, dan geven grote bedrijven veelal niet thuis. Voordat je iemand te pakken hebt die er wat aan wil doen, kan het lang duren, maar meestal lukt dat niet eens en wordt je het bos ingestuurd. Wie de wekelijkse rubriek Op=Op in de Volkskrant leest kan hiervan vele gruwelijke voorbeelden vinden. En als je dan een keer met een redelijk persoon spreekt blijkt er altijd wel een ‘hogerhand’ te zijn die een goede oplossing tegenwerkt.
Deze arrogante houding maakt consumenten hels, maar aangezien alle grote bedrijven zich zo gedragen moet je dat slechte gedrag blijkbaar maar slikken. Alleen wanneer Radar, Op=Op of iemand als Youp van ’t Hek in actie komen, krijgen de klagende klanten excuses en compensatie aangeboden. Dan doen bedrijven net alsof het in dit ene unieke geval mis is gegaan, maar ondertussen blijven ze alle andere klagers gewoon negeren.
Uitoefenen van marktmacht
Kleine winkels worden op de beste lokaties verdrongen door grote ketens, waardoor de consument is overgeleverd aan het aanbod van steeds weer dezelfde winkels. Vier grote banken beheersen de hypotheekmarkt waardoor de rente hoger ligt dan nodig is. Grote oliemaatschappijen dicteren min of meer de prijs van brandstoffen. Grote consultancybedrijven winnen overheidsaanbestedingen bijna altijd omdat hun omvang zwaar weegt in de beoordelingscriteria.Grote bedrijven zetten met hun inkoopbeleid kleine bedrijven in de klem, waarmee de winst van kleine bedrijven achterblijft bij die van grote. Patenten worden zodanig juridisch vastgelijmd, dat daarmee wordt verhinderd dat andere bedrijven er nieuwe vindingen aan kunnen koppelen.
Formeel zijn er nauwelijks kartels, maar materieel lijkt het er toch wel erg op. Het antikartelbeleid van overheden is hier helaas niet tegen opgewassen.
Innovatieve kleine bedrijven opkopen
Het MKB is per medewerker een stuk innovatiever dan het grootbedrijf. Grote bedrijven vermijden graag risico’s en wachten rustig af totdat blijkt welke innovaties kleine bedrijven met succes op de markt brengen. Aangezien opschaling voor kleine bedrijven moeilijk te financieren is, kunnen grote bedrijven de betreffende ondernemers een schijnbaar aantrekkelijk bod doen, waarna de grote winsten uiteindelijk toevloeien naar de overnemende partij.
Des te merkwaardiger is het, dat ondertussen zowat alle subsidies en fiscale aftrekposten voor innovaties naar grote bedrijven gaan.
Fraude en misbruik
Alsof grote bedrijven nog niet voldoende mogelijkheden hebben om consumenten uit te persen zijn ze in veel gevallen bepaald niet vies van fraude of andere handelingen die daar dichtbij komen. Helaas zijn voorbeelden hiervan dagelijks in de krant te lezen. Daarbij worden grote bedrijven geholpen door goedbetaalde juristen die zorgen voor de nodige afscherming en desnoods voor eindeloze procedures die tegenstanders moeten ontmoedigen.
Het heeft ook iets te maken met de anonimiteit van de aandeelhouders die slechts uit zijn op dividend en zich verder niet willen bekommeren aan de manier waarop het bedrijf aan zijn winsten komt. En altijd weer wordt het gelag betaald door consumenten, belastingbetalers en kleine beleggers, ofwel de grote massa.
Belasting ontwijken
De belastingconstructies van multinationals springen het meest in het oog, maar dit is niet het enige probleem. Feit is dat het MKB gemiddeld twee keer zoveel belasting betaalt als het grootbedrijf. Formeel is er geen sprake van chantage, maar nationale overheden zijn wel erg benauwd voor het vertrek van grote bedrijven waardoor ze allerlei gevraagde of ongevraagde tegemoetkomingen krijgen. Een eerlijk speelveld is wat dat betreft slechts schone schijn. Ook dit gelag wordt natuurlijk weer betaald door de grote massa.
Een echt vrije markt is ver te zoeken, maar wat valt hier in godsnaam aan te doen?
Op korte termijn kan de consument niet veel uitrichten, zo valt te vrezen, want consumenten kunnen nauwelijks macht uitoefenen in de huidige economische structuur. Wellicht dat in de toekomst een goed functionerende netwerkeconomie verbetering brengt. De macht van grote bedrijven kan dan geleidelijk worden ondergraven door op de werkvloer van de economie nieuwe en kleinschaliger verbindingen aan te gaan.
De nationale overheid kan eigenlijk ook niet zoveel uitrichten, voor diverse kwesties heb je minimaal de schaal van Europa nodig. En dan moeten politici op dat niveau nog wel leren de intensieve lobby van grote bedrijven te weerstaan, want tot dusver blijken die lobbyisten behoorlijk succesvol, althans vanuit het perspectief van de grote bedrijven gezien. Bovendien speelt hierbij natuurlijk de concurrentie tussen werelddelen, waarbij bijvoorbeeld de Chinezen of Amerikanen weinig trek hebben in het inperken van hun economische belangen. Kortom, je hebt eigenlijk het VN-niveau nodig om tot wezenlijke verbeteringen te komen. En dat gaat heel langzaam, zoals we aan diverse onderhandelingstafels (bv. over vrijhandel of milieu) kunnen zien.
Wat de nationale overheid wel zou kunnen is meer ruimte bieden aan het MKB: toegankelijk maken van aanbestedingen, afschaffen subsidies aan grote bedrijven, investeringsfondsen voor het MKB ondersteunen, zzp’ers als aparte categorie wettelijk ondersteunen. En tegelijkertijd toch maar proberen om het via wetgeving onwenselijk gedrag tegen te gaan. Als een vrije markt een illusie is, kan de overheid in elk geval proberen zijn rol van marktmeester geloofwaardiger in te vullen. Verder zou de nationale overheid kunnen zorgen voor een nieuwe invulling van het consumentenbeleid. Met name is er behoefte aan betere voorlichting waarmee objectieve informatie beschikbaar kan komen. Moderne ICT-kanalen zijn hier heel geschikt voor.
Tenslotte zou de nationale overheid kunnen overwegen om weer een aantal staatsbedrijven op te richten zoals we die in het verleden hadden. Er zitten zeker nadelen aan staatsbedrijven, maar misschien zijn die toch beter te verdragen dan de optelsom van de nadelen die hierboven zijn beschreven.
Peter van Hoesel
December, 2013
Boeken van Peter van Hoesel en verdere informatie.
– http://www.ambachtseconomie.nl/
– Hoesel, P. van (2008) Partij van de Eenvoud. Uitgeverij Sdu, Den Haag
Via Bol.com
Partij voor eenvoud / druk 1
Hoesel, P. van
Via Managementboek.nl
Samenvatting van 'Partij voor eenvoud'
Het beleid van de overheid is in de afgelopen decennia allengs ingewikkelder geworden. Bij elkaar genomen is het beleidssysteem inmiddels zo ingewikkeld, dat de kwaliteit van het beleid in ernstige mate is aangetast. Beter beleid wordt regelmatig belemmerd door bestaand beleid. Ernstiger is dat bestaand beleid in veel gevallen onvoldoende blijkt te werken of zelfs negatieve effecten oplevert. Het vertrouwen in de overheid heeft daardoor flinke schade opgelopen.
Het is voor onze samenleving van wezenlijk belang om deze schade te gaan herstellen. Daarvoor zijn drastische beleidswijzigingen nodig om dat kleine aanpassingen niet altijd tot vereenvoudiging leiden. Helaas zijn grote veranderingen bijzonder lastig te verwezenlijken, want politieke partijen houden elkaar voortdurend in een patstelling. De kiezer weet daardoor niet meer waar hij zijn stem moet laten.
Het valt te hopen dat politici zich op afzienbare termijn durven te bevrijden uit deze patstelling. Zij kunnen daarvoor de nodige inspiratie putten uit dit boek, en politiek geïnteresseerde burgers zullen hen daarbij hopelijk aanmoedigen.
Inhoudsopgave
Voorwoord
1. Inleiding
2. Een synthese tussen links en rechts
3. Naar een organische economie
4. Economische groei
5. Kwaliteitscriteria voor overheidsbeleid
6. Valkuilen in het beleidsproces
7. Sociaal-economisch beleid
8. Economisch stimuleringsbeleid
9. Publieke dienstverlening
10. Binnenlands bestuur, democratie en grondrechten
11. Ruimtelijke ordening en infrastructuur
12. Veiligheid en milieu
13. Internationaal beleid
14. Een doortastend beleidsprogramma
Zie verder: http://www.managementboek.nl/boek/9789012129190/
partij_voor_eenvoud_peter_van_hoesel?affiliate=1910
Peter van Hoesel over methoden en technieken voor beleidsonderzoek
Via Bol.com
Beleidsonderzoek in Nederland / druk 1
P.H.M. van Hoesel & J.W.M. Mevissen
Via managementboek.nl
Samenvatting van 'Beleidsonderzoek in Nederland'
'Beleidsonderzoek in Nederland' schetst een beeld van de wordingsgeschiedenis, de huidige stand van zaken en de te verwachten ontwikkelingen van het beleidsonderzoek in Nederland. Het gaat hier om een relatief jong vakgebied dat zijn wortels heeft in de wetenschap. Beleidsonderzoek is langzamerhand een belangrijke rol gaan spelen in de ontwikkeling en uitvoering van beleid bij overheden, organisaties in het maatschappelijke middenveld en, zij het nog in mindere mate, het bedrijfsleven. Het spreekt bijna voor zich dat de exacte invulling van die rol afhankelijk is van de behoeften van de opdrachtgever. Daarom wordt gebruik gemaakt van een veelheid aan methoden en technieken, theorieën, producten, rapportagetypen, enzovoort. Tegelijkertijd vindt er binnen het vakgebied een voortdurend proces van innovatie en professionalisering plaats waardoor sneller, beter en tegen minder kosten aan de vraag kan worden voldaan.
In tien hoofdstukken laat dit boek zien:
– wat beleidsonderzoek is;
– hoe het ontstaan is;
– welke rol het speelt in het beleidsproces en welk rendement het kan hebben;
– hoe de Nederlandse markt er uit ziet en hoe beleidsonderzoek in het buitenland georganiseerd is;
– welke kritiek erover geuit wordt en waarom;
– wat het toekomstperspectief voor het vak is.
Het boek is bedoeld voor beleidsonderzoekers (bij onderzoeksinstituten én bij interne onderzoeksafdelingen), opdrachtgevers, beleidsontwikkelaars en uitvoerders, toezichthouders en studenten die zich tot het vak aangetrokken voelen.
Inhoudsopgave
1 Geschiedenis van het beleidsonderzoek in Nederland
1.1 Inleiding
1.2 De ontwikkeling van beleidsonderzoek in drie perioden
1.3 Het prille begin (de periode tot 1945)
1.4 De overgangstijd (1945 – 1975)
1.5 Het tijdperk van professionalisering (1975 – heden)
1.6 Afsluiting
2 Geschiedenis van het beleidsonderzoek in de Verenigde Staten
2.1 Grondslag van Policy Sciences
2.2 Groeiende kennis, groeiende invloed
2.3 Drors nieuwe wetenschap
2.4 Verschillende opvattingen
2.5 Booming Business
2.6 Controverse
2.7 Great Society
2.8 Niet langer bijzonder
2.9 Rand Corporation
2.10 Speaking truth to power
2.11 Heroriëntatie en politieke actie
2.12 Uitwaaierend beleidsonderzoek
2.13 Evaluatie
2.14 Amerika en Europa
3 Wat is beleidsonderzoek?
3.1 Definitie en kenschets
3.2 Wat is beleidsonderzoek niet?
3.3 De groei van het evaluatieonderzoek
3.4 Afsluiting
4 Het beleidsproces in theorie en praktijk
4.1 Inleiding
4.2 Het begrip ‘beleid’
4.3 Het beleidsproces in fasen
4.4 Van probleem naar oplossing: de beleidstheorie
4.5 Typen van beleid
4.6 Het beleidsproces in de praktijk: de aanleg van IJburg
4.7 Kritiek op het fasenmodel
4.8 Samenvatting
5 Plaats en functies van beleidsonderzoek in het beleidsproces
5.1 Het belang van onderzoek voor de beleidsontwikkeling
5.2 Kennismanagement
5.3 Relatie tussen onderzoek en beleid
5.4 Het model van de beleidscyclus
5.5 Functies van beleidsonderzoek
5.6 Afsluiting en relativering
6 Wat is het rendement van beleidsonderzoek?
6.1 Inleiding
6.2 Voorwaarden voor het optreden van rendement
6.3 Rendementstypen
6.4Partijen die specifieke typen rendement kunnen ondervinden
6.5 Kan rendement van beleidsonderzoek gemeten worden?
6.6 Hoe kan het feitelijk gebruik van beleidsonderzoek verbeterd worden?
7 De markt voor beleidsonderzoek
7.1 Inleiding
7.2 Intern onderzoek
7.3 Intern of extern onderzoek?
7.4 De markt voor extern beleidsonderzoek
7.5 Is het beleidsonderzoek optimaal georganiseerd?
7.6 Conclusies
8 Beleidsonderzoek in onze buurlanden
8.1 Inleiding
8.2 Duitsland
8.3 Groot-Brittannië
8.4 Vlaanderen 138
9 Beleidsonderzoek onder vuur
9.1 Hoe meer onderzoeksrapporten, hoe meer elkaar tegensprekende resultaten
9.2 Beleidsonderzoek is ‘quick and dirty’
9.3 Er is te veel onderzoek, je ziet door de bomen het bos niet meer
9.4 Onderzoek levert lange, onleesbare en technische rapportages op
9.5 Goed onderzoek, maar met een verkeerde probleemstelling
9.6 Beleidsonderzoek levert conclusies op waarmee je alle kanten op kunt
9.7 Onderzoeksresultaten komen vaak als mosterd na de maaltijd
9.8 Opdrachtgever heeft de onderzoekers/het onderzoeksbureau gemanipuleerd
9.9 Beleidsonderzoek trapt open deuren in
9.10 Beleidsonderzoek is lastig omdat er steevast om meer of ander beleid wordt gevraagd
10 Een toekomstperspectief voor het beleidsonderzoek
10.1 Alles beweegt, maar waarheen?
10.2 Steeds sneller en beter door ICT
10.3 Het begrip ‘deskresearch’ krijgt een andere betekenis
10.4 Datamining als de nieuwe revolutie in het beleidsonderzoek
10.5 Van een passieve naar een actieve rol van de beleidsonderzoeker
10.6 De beleidsonderzoeker krijgt een eigen status
10.7 Evaluatieonderzoek evolueert naar een hoger niveau
10.8 Van een gesloten naar een open markt (of toch niet helemaal?)
10.9 Beleidsonderzoek vooral in samenwerking en netwerken
10.10 Beleidsonderzoek als uitvloeisel van professionalisering van het beleidsproces
10.11 De invloed van Europa blijft groeien
10.12 Tot besluit: de vergeten schakel in de Nederlandse kennis-infrastructuur
Methoden van beleidsonderzoekers
Marieke Boekenoogen & Carla Verheijen
