Het certificeren van je praktijkervaring & wat doe je met Drs.-titel?

Uit www.managementissues.com : Frico Cheese beloont ervaring met diploma! Samenvatting van artikel uit Leidinggeven & Organiseren.

De tegenpartij bleef echter bij zijn marketingstandpunt en verkooptechnisch hadden ze ook wel gelijk. Maar het verkopen van mezelf heeft me nooit echt geboeid. Alleen als je met zo’n site begint dan zet je daarmee jezelf ook als product neer. Wat doe je er dan aan om de site (lees: jezelf) interessanter te maken, meer cachet te geven, voor een breed publiek. En eigenlijk begon ik dat gezeur over titels dat mij al mijn hele leven achtervolgt een beetje moe te worden.

Thuisgekomen en nadenkend over het probleem, keek ik eens voor de aardigheid naar de verkorte WO-opleidingen van de Open Universiteit bij Bedrijfswetenschappen en Personeelsmanagement. Deze zijn te volgen na een HBO-opleiding. Voor de grap telde ik het aantal punten dat je daarin nodig had aan OU-vakken en kwam met alles bij elkaar (inclusief scriptie) op zo’n 60 punten. Naar mijn eigen CV kijkend telde ik daar het aantal OU-punten bij elkaar op. Vakken als het oude Marketing 1 (6 punten) en Marketing 2 (7,5 punten), Inleiding automatisering (de eerste basiscursus op dat terrein bij de OU, ook 6 punten) en de eerste Statistiekcursus van de OU (ook 6 punten) maakten dat ik ironisch ook op 60 punten uit kwam aan OU-vakken op bedrijfsmatig gebied. Ze waren alleen anders gekozen dan degene die voorgeschreven stonden voor de verkorte WO-versies. Ik keek nog eens verder naar mijn CV en bedacht, een beetje in zelfmedelijden termen,’daar heb ik dan een dik jaar HTS Chemische Technologie, een diploma VOA 2 Bedrijfskundig Analist en alle veranderkundige opleidingen nog niet eens bij opgeteld.’

Wat ik ook interessant vond was het prijskaartje dat aan de verkorte WO-opleidingen vast zat namelijk fl. 30.000,- . Een aardig bedrag. Maar om opnieuw op die wijze 2 jaar te studeren aan vakken die me voorgeschreven worden voor dat geld om zoiets als een titel, nee. Mijn echte interesses voor de komende periodes liggen trouwens sowieso anders dan de in de verkorte WO voorgeschreven vakken.

Toen ik er verder over nadacht, stelde ik mezelf de vraag:
‘Als Frico Cheese de werkervaring van de medewerk(st)ers certificeert, is er dan echt geen mogelijkheid dat ik mijn eigen opgebouwde kennis en ervaring laat certificeren…..middels een algemeen erkend diploma?’
Mij schoot te binnen dat de bekende acteur Sylvester Stallone (die van de Rocky en Rambo-films) een MA (Master in Arts) had gekregen en dat daarbij zijn film/praktijkervaring zeer zwaar meetelden.

Ik besloot eens navraag te doen of er universiteiten waren die mijn praktijkervaring en alles wat ik daarnaast had gedaan ook mee lieten wegen in hun oordeel. Toen ik dat deed, bleek (heel interessant) dat Britse en Amerikaanse universiteiten daar zeer ver in gingen. Ik kwam terecht in een zeer interessante wereld. Een wereld die in Nederland ook opgeld gaat doen. Binnen twee a drie jaar verdwijnen de typisch Nederlandse titels en zal de internationale titelaanduiding worden gebruikt. Terzijde, de Bachelor titel voor HBO-studies is dit jaar al ingevoerd.

Nieuwe titulatuur.
Laat ik eerst even een kort overzicht geven over de nieuwe academische titulatuur. Ongetwijfeld weten velen daar alles van maar er zullen er ook velen zijn die er wat minder kaas van gegeten hebben (zoals ik). Veel van de onderstaande info heb ik gekregen van Pascal Damen (Zoek hiervoor naar zijn bedrijf DBA- afdeling universitynetwork op het internet).

Een Master degree kent drie grote indelingen (net zoals in Nederland drs. / ir. / mr.) namelijk,
–        Master in Arts (Psychologie, Sociologie, Kunst, Rechten)
–        Master of Business Administration,  (alle bedrijfskundige/economische vakken)
–        Master of Science, (technische, wiskundige en natuurkundige vakken,
         technich management)
–        MLaw. (rechten opleiding)

Daarbij kan uiteraard ook aan specialisaties worden gedacht. Een major ook wel distinction genaamd geeft aan dat je een MBA in een bepaalde richting hebt gedaan. Bijvoorbeeld MBA with Project Management distinction (voor technici), MBA in Insurance, MBA in Real Estate, MBA with a major in Management, MBA in Marketing, etc.
Een minor is een bijvak (extra vak).
Bij promotie kan er een onderscheid worden gemaakt tussen een Doctorate en een Ph.D. Een Doctorate is een promovendus die “enkel” in zijn wetenschap over zeer grondige kennis beschikt. Een Ph.D. beschikt naast grondige kennis van zijn vakgebied ook over een zeer goede algemene ontwikkeling en visie op maatschappelijke zaken. Vaak opgedaan door bestuurlijke -en leidingevende functies, nevenfuncties en maatschappelijke interessen.

De laatste jaren is het onderscheid tussen een Doctorate en Ph.D. steeds meer aan het vervagen. In de Volkskrant staan vaak vacatures waarin ze kandidaten met een Ph.D. titel vragen. Steeds vaker gebruiken Nederlandse universiteiten deze Ph.D. titel voor hun promovendi.
Op zich is dit al interessante informatie. Zeker als je een vergelijking maakt tussen HBO/universitaire-opleidingen en hun Angelsaksische tegenhangers. Gezegd mag worden dat de inhoud van een Nederlandse HBO-opleiding in de regel inhoudelijk zwaarder is dan een soortgelijke Bachelor’s opleiding in Engeland of de Verenigde Staten. Ditzelfde geldt voor een Nederlandse universitaire opleiding (drs./ir./mr.) in vergelijking tot een twee a drie jarige Master opleiding in de UK / US.

Een promovendus met een Nederlandse achtergrond heeft zeker een periode van 5 – 6 jaar als AIO assistentie verleend  bij onderzoeken of opleidingen. In Engeland, Belgie, Frankrijk, Duitsland en zeker de Verenigde Staten is een maximum termijn van 3 jaar aan de Ph.D.- opleiding ingesteld. Gezien deze afwijkende duur van de opleidingen mag gezegd worden dat er een inhoudelijk verschil is qua opleidingen Internationaal t.o.v. Nederland. Dit zou dus betekenen dat als een drs./ir./mr.-titel zou worden omgezet in een Angelsaksiche variant de titel ‘as such’ minder waarde gaat vertonen. Titel-inflatie dus. Interessante vraag is dan of je die titel als individu niet zou moeten gaan herwaarderen bijvoorbeeld in de vorm van een Ph.D. Zeker als je ook nog een aantal jaren relevante werkervaring hebt opgedaan en interessante publicaties op je naam hebt staan. Moet je jezelf niet gaan ‘hercertificeren’?

Uiteraard heb je natuurlijk ook nog de ere doctoraten. Indien enkel op basis van een buitengewone maatschappelijk gewaardeerde prestatie (dus zonder te kijken naar vooropleiding en kennis van het vakgebied te hebben) een graad wordt verstrekt heb je het over een ere doctoraat ofwel een Doctor Honoris Causa.

External programs.
Internationale universiteiten / Business Schools hebben vaak verschillende programma’s voor een bepaalde (MBA) opleiding, n.l. Executive Programs, Full-time/Part-time Programs en External Programs.
Nu waren, als ik het toch over praktijkervaring heb, voor mij vooral die ‘External Programs’ interessant.

Een External program wil zeggen dat we niet praten over een reguliere part-time / full-time opleiding maar dat er mogelijkheden zijn om een aantal vakken via on-line studie af te ronden met vaak ook een afsluitend bezoek aan de universiteit van een week of maand. Veel onderwijsinstellingen verstrekken credits waardoor vrijstellingen worden gegeven.
Er zijn veel universiteiten die middels hun External Program tussen de 25 en 100 % vrijstelling verstrekken voor vooropleiding en werkervaring. Een External Program kan dus zowel een gehele als een gedeeltelijke vrijstelling voor de “credentials” van de kandidaat geven.
De externe factor is daarbij van belang. Is iemand al actief op het juiste niveau in het betreffende vakgebied. Heeft de kandidaat al een (voor)opleiding in het hoger onderwijs gehad? Komen de (externe) kwaliteiten van de kandidaat overeen met een academisch niveau (in dat betreffende vakgebied)?

Een diploma van een normale universiteit met External Program krijgt niet iedereen. Er zijn wel kleine stappen mogelijk. Iemand met een MBO-diploma met 5 jaar relevante werkervaring kan via een External Program in het bezit komen van een Bachelor degree. Iemand met een HBO-diploma met minimaal 5 -7 jaar relevante aantoonbare werkervaring kan in principe in aanmerking komen voor een Master degree. Een bekende universiteit zoals bijvoorbeeld Yale heeft zo’n een External Program. Overigens was de University of London een van de eerste universiteiten met een External Program. Maar bij zulke gerenommeerde universiteiten hangt daar ook wel een prijskaartje aan vast. Een External Program bij Yale kost ong. $ 65.000,- en bij de University of London Br.Pnd. 36.000,-.

In Nederland is het trouwens ook wel voorgekomen dat HBO-scholen diploma’s verstrekten zonder een examen of toets af te leggen m.a.w. 100% vrijstelling verleenden. In het jaar 2000 gebeurde dit nog bij het 50-jarig bestaan van de Maastrichtse Toneelacademie (ook een HBO-opleiding). Onder andere Monique van der Ven had de opleiding niet afgemaakt maar kreeg na 27 jaar alsnog haar diploma. Ze was toendertijd al voor haar laatste examens gestopt. De criteria die bij deze bijzondere diploma-uitreiking werden gehanteerd waren ‘werkervaring’ en ‘succes in het beroep’. Daarnaast vond men dat zij in de begin jaren ’70 wel voldoende van de opleiding aan vakken had afgerond.

Regelmatig verstrekken gerenommeerde universiteiten via een External Program diploma’s. Vaak is er wel een maximum dat in verhouding staat tot de aantallen van de reguliere opleiding. De Association of Private and State Colleges and Universities (APCU) is een instituut dat zeer streng zal optreden als te veel aanvragen worden gehonoreerd. Dan spreekt men van zogenaamde ‘diplomamills’. Andere accrediterende instanties controleren meer het niveau van de External Programs. Als een universiteit na een controle een academisch diploma toekent aan iemand die onvoldoende vooropleiding heeft gehad, dan verliest de universiteit haar accreditatie. De geaccrediteerde universiteiten gaan daarom zorgvuldig om met hun External Programs.

Men kan ook via zo’n External Program voor een Ph.D. in aanmerking komen. Dan verwacht men van een persoon naast grondige academisch kennis van zaken door een universitaire vooropleiding en specifieke werkervaring in zekere zin een maatschappelijk gewaardeerde prestatie. (doen van onderzoek, hoge verantwoording hebben, goede managers kwaliteiten hebben, etc.)
Bij een duurdere universiteit in de VS is het overleggen van een dissertatie daarbij verplicht. Bij de wat goedkopere kan iemand met een interessante CV en goede publicaties ook in aanmerking komen voor een Ph.D. Er zijn trouwens speciale bureaus die je helpen bij het schrijven van een dissertatie. (hoofdzaken van bijzaken onderscheiden, opzet, advies, etc.)

In het kader van het ‘certificeren van mijn praktijkervaring en gedane opleidingen’ kwam een External Program van een beroemde universiteit voor mij niet ‘im frage’. Dit om de doodgewone reden dat ik niet over de vereiste geldelijke middelen beschikte om een aanvraag in te dienen bij die bekendere universiteiten voor een External Program. Navraag leerde me trouwens wel dat ik op basis van mijn CV ook de mogelijkheid had om bijv. een MBA van Yale te verkrijgen met 100% vrijstelling van vakken.
Maar er bleken ook wel goedkopere erkende universiteiten te zijn met een External Program. Ik kwam, met de hulp van Pascal, uit bij Trinity College & University (zie http://www.trinityeducation.com/ ).
De criteria van hun External Program waren eenvoudig en helder. Om een MBA-degree te verkrijgen dien je een HEAO, SPD of vergelijkbare opleiding succesvol te hebben afgerond. Daarnaast dien je te beschikken over tenminste vijf jaren relevante werkervaring. Welnu aan die criteria voldeed ik wel. Een HBO-opleiding, een opleiding bedrijfskundig analist, 60-extra OU-punten en getuigschriften die aangaven hoe lang ik in het desbetreffende vakgebied werkzaam was, bleek meer dan genoeg te zijn. Bovendien had ik ook nog wel wat meer gedaan waaronder het publiceren van enkele originele artikelen.

Ik liet een aanvraag indienen via de eerder genoemde Pascal Damen, die ook een bemiddelaar is op dit gebied en stuurde alle kopieën van diploma’s, (tentamen)certificaten, publicaties en getuigschriften van werkgevers over mijn arbeidsverleden op.  De mensen die e.e.a. moesten beoordelen hadden er waren er  kennelijk snel mee klaar. Op grond van hetgeen ik had voorgelegd, was het geen enkel probleem om mij een MBA-diploma te verstrekken. Een MBA met een major voor Management (die ik overigens niet op mijn CV heb vermeld).

Na het lezen van het artikel in ‘managementissues’ kon ik me niet aan de indruk onttrekken dat het een aloude ‘vorm versus inhoud’ discussie betreft. De wijze waarop de vrienden van Max stellen dat je maar beter een titel kan hebben/kopen, wijst op een ongebalanceerde nadruk op uiterlijk vertoon,
letterlijk: het visitekaartje zegt alles over mij. Het deed me denken aan de hilarische scene in de verfilming van ‘American Psycho’, waarin Bates alleen warm lijkt te lopen voor meest uitzonderlijk en chique vormgegeven visitekaartjes van collega Wallstreetbrookers. Al de rest laat hem werkelijk koud!
Hetgene wat volgens mij in het artikel onderbelicht blijft, is de wijze waarop de werkervaring door instellingen wordt beoordeeld. Sinds een tijd bestaat het fenomeen EVC (Erkenning van elders verworven
competenties) dat expliciet de mogelijkheid geeft om (elders) verworven competenties (maar niet gecertificeerd door een diploma), te laten waarderen voor bijvoorbeeld toelating tot een opleiding. De belangrijkste drempel die hierbij genomen moet worden is een assessment. Er zal toch op een of andere manier nagegaan moeten worden of dat wat op een CV/portfolio staat ook enige inhoud/betekenis heeft. Deze assessments zijn geen flauwekul, maar een serieuze poging om buiten het land van papiertjes en titels om erkenning voor verworvenheden te verkrijgen.
Daarin zit de kern van mijn betoog, namelijk:
– er zijn mensen die dankzij en ondanks een studie een glansrijke
carriere kunnen realiseren,
– indien een curriculum van een opleiding niet is doorlopen is het goed voorstelbaar dat iemand zich toch door werkervaring de relevante competenties heeft eigen gemaakt,
– het lijkt me prima om te kijken naar het niveau dat iemand heeft bereikt
(assessment) en op basis daarvan een waardering te geven al dan niet dmv een certificaat/diploma/titel. Het is een manier van waardering en certificering die steeds meer lijkt te passen bij een maatschappij waarbinnen mensen meer dan ooit individuele trajecten volgen en keuzes maken.
De wijze waarop in het artikel gesproken wordt over diploma’s/titel kopen, geeft mij niet het gevoel dat er sprake is van een onderbouwing voor het verlenen van een titel. Indien dit het geval is, vind ik dat een kwalijke zaak!
Indien iemand op basis van EVC dmv een flinke assessment een MBA titel verwerft en daarmee zijn dagsalaris opschroeft, dan heb ik daarmee geen moeite. Immers heeft die persoon voldaan aan de vereisten voor die titel, net als iemand die daarvoor een formeel curriculum heeft doorlopen. waar ik wel moeite mee heb, is de ondertoon van het artikel dat aangeeft dat er op opleiding eigenlijk niets wezenlijks gebeurt omdat kennelijk jan en alleman een titel kan kopen. De recentelijk ingevoerde accreditatieplicht voor HBO en WO opleidingen in Nederland geeft aan dat zowel opleidingen, het ministerie en toekomstige studenten zelf het zeer van belang vinden dat de kwaliteit van een opleiding ‘aan de maat is’.

Tenslotte:
Opvallend is het dat steeds de voorbeelden Cruiff en Stalone die hun titel hebben gekregen op basis van eerdere verworvenheden aangehaald worden. Een topvoetballer is nog geen trainer, simpelweg omdat de comptenties niet identiek zijn. Nu is Cruiff gelukkig iemand die – op zeer simplistische wijze – zijn visie duidelijk kan maken, maar je moet er toch niet aan denken dat iemand als Maradonna gecertificeerd trainer wordt. Als top role-model met de cokeresten nog aan zijn neus kleine braziliaantjes leren voetballen. Ik kan me echter wel voorstellen dat majoor Goedhart een gastcollege geeft over ethisch en wijs handelen. Opvallend dat dit soort onderwerpen vaak geen aandacht krijgen, waarschijnlijk te weinig ‘hot’ en een te laag ‘sbs6’ gehalte.

correctie: master of science & master of arts zijn bij de Nederlandse wet beschermde titels, MBA is dat niet en de MLL (master of laws) waarschijnlijk in de nabije toekomst.

Beste heer…….
Dank voor uw kritiek en eens met uw argumentatie in algemene zin. Uw opmerking:”De wijze waarop in het artikel gesproken wordt over diploma’s/titel kopen, geeft mij niet het gevoel dat er sprake is van een onderbouwing voor het verlenen van een titel. Indien dit het geval is, vind ik dat een kwalijke zaak!”, deel ik ook. Effin in mijn geval moest er van werkgeverszijde een door de werkgever (in 2000: ministerie van SZW) ondertekend stuk bijgevoegd worden dat aangaf met welke taken ik me daar had beziggehouden, naast alle copieën van certificaten, diploma’s, copieën van publicaties e.d. Misschien niet direct een assessment maar toch.

Wat overigens niet de intentie van het artikel was, is uw volgende kritiek:
“waar ik wel moeite mee heb, is de ondertoon van het artikel dat aangeeft dat er op opleiding eigenlijk niets wezenlijks gebeurt omdat kennelijk jan en alleman een titel kan kopen.”
Dat is het laatste dat ik zou willen beweren dat opleidingen geen toegevoegde waarde hebben. Ik volg zelf al bijna mijn hele leven opleidingen met de kleine kanttekening dat ik regelmatig de ervaring heb gehad dat een academische vorming het vinden van creatieve oplossingen en open staan voor andere werkwijzen eerder remt dan stimuleert. Vaak goed in analyse maar daar een overkill in hebben. Leren hoe je je ‘mind’ kunt gebruiken om doelen te realiseren is een heel andere vaardigheid dan alleen analyse en wordt weer, volgens mijn bescheiden mening, te weinig onderwezen.

Voor mij persoonlijk heeft dit artikel opgeleverd, door het openlijk te publiceren op mijn site, dat ik in een klap van het gezeur over het al dan niet hebben van een titel af was. Het is geen issue meer geweest daarna.