Voor wie geen genoeg kan krijgen van Amerikaanse verkiezingen is de roman De Kandidaat geschreven door Anonymus een absolute aanrader, zeker in combinatie met de verfilming die ervan gemaakt is door Mike Nichols met de titel Primary Colors. De vergelijking met de verkiezingscampagne van Bill Clinton in 1992 is treffend.
Het boek werd wereldwijd een bestseller. Natuurlijk wordt ontkend dat er gelijkenis is met bestaande personen, maar velen – waaronder de Clintons – herkennen zich in de karakters die worden neergezet. Zowel boek als film werden alom geprezen en sleepten meerdere prijzen in de wacht. Het boek verscheen aanvankelijk anoniem, maar bleek geschreven door journalist Joe Klein, die voor het weekblad Newsweek de verkiezingscampagne volgde. Door velen werd de roman uitgelegd als een aanval op Bill Clinton. Dat was echter niet zijn intentie.
In het boek wordt een tomeloos ambitieus echtpaar op weg naar het Witte Huis geschetst. Dat pad is vol van intriges, verkiezings-seks en zelfmoord. De presidentskandidaat, genaamd Jack Stanton, wordt in de film gespeeld door John Travolta die dat uitstekend doet. Zijn vrouw Susan wordt gespeeld door Emma Thompson. In het verhaal wordt gezien vanuit het perspectief van de jonge idealistische Henry Burton (Adrian Lester) die in het campagneteam van de Democratische gouverneur Jack Stanton gaat werken.
Jack is een charismatische kandidaat die warmte en betrokkenheid toont als hij kiezers ontmoet en toespraken houdt. Zo wint hij kiezers gemakkelijk voor zich. Met hulp van zijn echtgenote Susan doet hij een gooi naar het presidentschap. Al snel komen de seksschandalen naar boven. Ook bleek Stanton aanwezig bij een anti-oorlogsdemonstratie gedurende de Democratische Conventie van 1968.
De Stantons besluiten een oude vriendin in te huren om alle schandalen te neutraliseren en belastend materiaal te verzamelen tegen de opponenten. Vervolgens valt een oud gouverneur van Florida midden in de race in voor een kandidaat die ziek uitvalt. Opeens besluit hij zich terug te trekken.
Henry ziet het allemaal gebeuren en worstelt met de vraag of hij nog wel lid van het campagneteam moet blijven. Stanton doet een emotioneel beroep op Henry Burton om te blijven. Uiteindelijk wint Stanton de presidentsverkiezingen.
Bert van Ravenhorst
September 2016
De kandidaat
Auteur: Anonymus
Uitgeverij Balans, Amsterdam, 1996, 400 pagina’s
Primary Colors, Mike Nicols, dvd, Nederlands ondertiteld (optioneel), 140 minuten
