Nederland behoort tot de beste landen om in te leven. In vergelijkende lijstjes prijkt ons land in de top van de wereld. We zijn welvarend en we doen het economisch goed. Nederlanders zijn bijna allemaal tevreden over hun leven en hun kinderen behoren tot de gelukkigste in de wereld. Toch schuurt het. Het zou niet goed gaan met het land, veel burgers zijn boos op de politiek. In zijn boek onderzoekt Paul Schnabel of dit beeld klopt. Hoe goed of slecht gaat het met Nederland vergeleken met vroeger en met andere landen? Hij onderzoekt thema’s als leven en dood, sociale zekerheid, onderwijs en arbeid, mobiliteit en migratie, godsdienst en toekomstverwachtingen.
Titel: Met mij gaat het goed, met ons gaat het slecht
Het gevoel van Nederland
Auteur: Paul Schnabel, 2018,
Uitgeverij Prometheus, Amsterdam
Klik op: https://www.managementboek.nl/boek/9789044638653/
met-mij-gaat-het-goed-met-ons-gaat-het-slecht-paul-schnabel?affiliate=1910
Paul Schnabel is lid van de Eerste Kamer voor D66 en was hoogleraar sociale wetenschappen aan de Universiteit Utrecht. Tevens was hij directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau en Kroonlid van de Sociaal-Economische Raad.
Het gevoel van onrust is vooral aanwezig bij lager opgeleiden en mensen aan de onderkant van de inkomensladder. Het wantrouwen in de politiek is bij hen groter en zij hebben het gevoel dat zij vooral belasting moeten betalen, terwijl de rijken steeds rijker worden. Ook bestaat bij hen het gevoel dat de samenleving harder wordt.
Schnabel weerlegt dat het vroeger allemaal beter was. Er wordt veel geromantiseerd, maar als je de feiten onderzoekt blijkt dat het niet beter was, zeker niet voor wie een lager inkomen had en hard moest werken. Zo waren arbeidsverhoudingen hiërarchischer, het werk fysiek zwaarder, de sociale voorzieningen minimaal en was er nauwelijks vrije tijd.
Het gevoel dat er ook zonder oorlog overal gevaar dreigt is versterkt door 9/11, de moorden op Pim Fortuijn en Theo van Gogh en de lange reeks aanslagen op burgerdoelen in de westerse wereld. Het empirische en statistische feit dat het dagelijks leven zeker in een land als Nederland juist heel erg veilig is, neemt dat gevoel niet weg. Integendeel, juist waar de zekerheid het grootst is, wordt de angst voor het onzekere groter, ook omdat men zoveel te verliezen heeft.
Gedurende de jaren negentig was er in peilingen sprake van een oplopende waardering voor de overheid, maar na 2000 ging de waardering snel naar beneden. In 2004 was minder dan 50 procent tevreden met de regering en vond nog geen 40 procent dat de overheid goed functioneerde. daarna verbeterde het beeld weer wat en die lijn heeft zich met wisselingen tot nu toe voortgezet, al worden de waarden van voor 2000 niet meer gehaald.
Historisch gezien is in de tweede helft van de twintigste eeuw het streven naar het verminderen van de sociale ongelijkheid de rode draad geweest. Dat is voor een belangrijk deel gelukt door de situatie te verbeteren van degenen die het minder goed hadden. Het grote probleem in deze eeuw is het vinden van een goed vervolg op het grote verhaal van de tweede helft van de twintigste eeuw. Als we vanaf nu het grote verhaal voor 2050 proberen te vertellen, is denkend aan overbevolking, klimaatverandering, volksverhuizingen en internationale spanningen de toon eerder somber dan opgewekt.
Wat in de politieke programma’s opvallend is, en zeker niet alleen in Nederland, is de verdeeldheid tussen enerzijds partijen die de toekomst vooral zoeken in het behoud voor de huidige generaties van de welvaarts- en welzijnsprestaties uit het verleden en anderzijds partijen die met het oog op toekomstige generaties vooral koersen op verdere integratie van de Europese Unie en de overgang naar een duurzame economie.
Paul Schnabel geeft een heldere analyse die Nederland neerzet zoals het er nu voorstaat . De conclusie van Paul Schnabel is dat Nederland op veel punten al bijna klaar is, maar dat er toch ook nog veel te doen blijft. Zijn boek is bijzonder informatief, leest gemakkelijk weg en is daardoor voor iedereen de moeite waard die geïnteresseerd is hoe het gaat met Nederland.
Bert van Ravenhorst
Januari 2019
