Scheuren in de Angst-Hiërarchie?

Het lijkt een klein incident maar is symbolisch voor wat zich op diepere lagen in de politiek en overheid aan het afspelen is. Tofik Dibi versus de partijprominenten. Sommige noemen het David tegen Goliath. Maar dat is het in wezen niet. Het is open netwerken tegen de gesloten hiërarchie.

Dibi, volgens sommige Groen Links partijprominenten nog niet helemaal droog achter zijn oren en bestuurlijk onervaren, is een kind van het internettijdperk. Daartegenover staan typen als Tof Thissen. Een kind van een andere generatie en opgegroeid in een klassiek hiërarchisch systeem waarin je 'netjes' en slim binnen de gevestigde kaders je sporen verdient.

Einde vorig jaar had ik eens een kort gesprek met Arjan El Fassed van Groen Links. Kijkend naar zijn 265.000 volgers op Twitter bedacht ik me nog:”Stel je voor dat een medewerker in een reguliere organisatie zoveel volgelingen zou hebben op Twitter, hoe zou een topleiding daarmee om kunnen gaan?” Vanuit de klassieke rol zou de reactie zijn: een sterkere neiging tot controle en beheersing, drukmechanismen, sanctionering en angstcreatie. Dat gaat een keertje goed mis.

Box: Tofik Dibi vocht drie weken tegen een 'partijapparaat’.
GroenLinks-Kamerlid Tofik Dibi heeft de afgelopen drie weken een 'gevecht gevoerd met een partijapparaat waarbij allerlei mensen zijn ingeschakeld om te zeggen: dat ga jij niet doen. Het was het apparaat tegenover een individu, ik tegen het systeem, dat was bizar, maar ik zie ook dat GroenLinksers dit niet pikken.’
Vandaag werd hem verboden nog langer campagne te voeren en werd hij ontboden in Utrecht. 'Ze zeiden als je niet komt, heb je een groot probleem. Dan zou mijn toekomst in het geding zijn.'
Bron: Volkskrant. Artikel van Thijs van Soest. Tofik Dibi vocht drie weken tegen een 'partijapparaat. 18 mei, 2012.  Verkregen op 19 mei 2012 via:
http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2824/Politiek/article/detail/3257605/2012/05/18/Tofik-Dibi-vocht-drie-weken-tegen-een-partijapparaat.dhtml 

Niet alleen Groen Links
Een paar jaar geleden gaf ik eens een lezing aan partijleden van een van de klassiek gezaghebbende partijen in Nederland waarbij ik ze wees op het verouderde partijapparaat. Een klassiek hiërarchische structuur die helemaal niet meer ‘fit for the near future’ is in Nederland. En dat gold eigenlijk voor alle partijen. Complexe vraagstukken kun je met dit soort structuren steeds minder effectief managen. Kwestie van tijd. Vanuit dergelijke structuren doe je dat ‘van binnen naar buiten’ en niet ‘van buiten naar binnen’. Dat laatste is een heel andere tak van sport.

In die zin is wat hier bij GL gebeurt een voorloper voor wat bij andere partijen gaat gebeuren. Open interactieve individueel netwerkende typen die de klassieke hiërarchie passeren en de media zélf naar hun hand zetten. Die hebben ze bij zoveel volgers niet eens meer nodig. Inspelen op angst, dreigen met sancties door klassiek hiërarchisch machtsgeoriënteerden werkt niet meer. Eerder worden de rollen omgedraaid.

Box: Jongen…..
’Je wordt het niet jongen. Er komt geen referendum’.
Bron: Welingelichte kringen. Artikel van Gerard Driehuis.  Tofik mag toch maar is zeer boos. 19 mei, 2012.  Verkregen op 19 mei 2012 via:
http://www.welingelichtekringen.nl/21600-tofik-mag-toch.html 

Het zijn de klassieke hiërarchische typen die dan angstig worden. Op één avond zijn de kaarten omgedraaid. Tof Thissen wordt, mogelijk zelf onterecht (?), als klassiek regent afgeschilderd en is voor de rest van zijn carrière getekend. Jolanda Sap heeft haar eerste échte interne deuk.

Dus met 28.000 Twitter-volgers die Dibi heeft, beheers je zo iemand allang niet meer als klassieke hiërarch. Even snel kijkend. Tof Thissen heeft met zijn 3.300 volgers op Twitter heel wat minder impact. Ook veel minder natuurlijke ervaring met social media.

De klassiek hiërarchen zullen ongetwijfeld nieuwe manieren verzinnen om Dibi-achtigen op een zijpad te krijgen. Maar ja, die wordt dan net als anderen Groep Dibi: de Open Interactieve Partij. Deze gaat aan Ministers vragen stellen als:”Minister wie heeft u bij dit beleid betrokken? Hoe heeft u dat gedaan? Is het beleidsproces transparant geweest? Etc.” Het gevecht van Dibi in GL gaat m.i. nog een lange nasleep krijgen. Andere partijen zullen, zoals gezegd,  nog aan de beurt komen. Daarbij acht ik de kans groot dat de hiërarchie met bijbehorende klassieke regenten het tóch vooralsnog wint……..vooralsnog.

Waar zit nu de oplossing?
Die is eigenlijk heel eenvoudig. Het is net als in de grote democratie: nieuwe vormen van directe democratie gaan verweven met de klassieke representatieve (gekozen) democratie. Bij GL, of andere partijen betekent dat: nieuwe vormen van interactief probleem oplossen gaan verweven met de staande hiërarchie die dan meer netwerkondersteunend wordt. Klassiek hiërarchisch leidinggevenden zijn daar nooit op ingesteld geweest en daar ligt de échte cultuurverandering. Overigens net als bij medewerkers die teveel klassiek hiërarchisch en angstig geconditioneerd zijn.

Er is in die zin nog een tweede belangrijk punt. Interactieve vormen van probleem oplossen leren opzetten en begeleiden  is heel wat anders dan louter een referendum houden.  Het is een vak dat je moet leren. En dat geldt, zo is gebleken, toch ook voor mensen met veel ervaring met social media.

Max Herold
Mei, 2012