Al meer dan dertig jaar weten we dat er een klimaatcrisis aan zit te komen, maar met die kennis hebben we weinig gedaan. Pas toen Greta Thunberg ‘Brand’ riep en 1,6 miljoen scholieren wereldwijd haar voorbeeld volgden, begon de urgentie van de situatie werkelijk door te dringen.
Centraal in dit boek staat de stelling dat de economische, sociale en ecologische crises waarin we ons bevinden, sterk verband houden met elkaar. Volgens Naomi Klein moeten we onze beschaving ingrijpend veranderen. Het is tijd voor een nieuwe groene politiek!
Naomi Klein schrijft al meer dan tien jaar over het klimaat. No Logo (1999) was het boek dat Naomi Klein in één keer beroemd maakte. Daarin beschreef ze hoe multinationals zich toeleggen op het verkopen van hun merk in plaats van hun product. In No Time lag haar focus op het milieu. In No is not enough combineerde ze haar inzichten en schreef ze een vlijmscherp betoog over Donald Trump.
Meer weten?
Brand! Een vurig pleidooi voor een nieuwe groene politiek
Auteur: Naomi Klein,
Uitgeverij: De Geus BV, Amsterdam, 2019, 364 pagina’s
Klik op: https://www.managementboek.nl/boek/9789044542257/brand-naomi-klein?affiliate=1910
In Brand! bundelt ze een aantal achtergondartikelen en lezingen die ze schreef na het verschijnen van No Time in 2014. Ze schrijft over Greta Thunberg als boegbeeld van het wereldwijde klimaatprotest, de klimaatmarsen die jongeren wereldwijd organiseerden, de gevolgen van de ontploffing van het booreiland in de Golf van Mexico, het afgestorven koraal van het Great Barrier Reef, de gevolgen van orkaan Maria, die grote delen van Puert Rico verwoestte.
Klein luidt de noodklok vanwege de snelheid waarmee de klimaatcrisis zich manifesteert. De opwarming van de zee gaat veel sneller dan verwacht, het Noordpoolijs smelt in hoog tempo en de biodiversiteit vermindert op veel plekken in de wereld. Op deze manier hollen we de fundamenten van economieën, bestaansmiddelen, voedselzekerheid en kwaliteit van leven uit. Schoolkinderen die hier wereldwijd tegen protesteren hebben gelijk. Het gaat immers om hun toekomst!
De politieke landkaart is het afgelopen decennium ingrijpend veranderd. Er is een opleving van een steeds agressiever radicaal rechts, een kracht die overal ter wereld aan macht wint door haat tegen etnische, religieuze en raciale minderheden aan te wakkeren. Tegelijk zien we dat sociale bewegingen wereldwijd opstaan om de noodtoestand uit te roepen. Ook regeringen pakken dat steeds vaker op. In de Verenigde Staten, Europa en elders is er nu een groep politici, sommigen slechts tien jaar ouder dan de jonge klimaatactivisten op straat, die klaarstaan om de urgentie van de klimaatcrisis om te zetten in beleid, en die bereid zijn de samenhang te zien tussen de diverse crisissen van onze huidige tijd.
De moderne milieubeweging ijvert voor veel zaken die links na aan het hart liggen: herverdeling van welvaart, hogere belastingen, meer overheidsbemoeienis en meer regulering. Het liberale systeem van de vrije markt die alles reguleert komt steeds meer in de verdediging. De gedachte dat klimaat slechts één punt op de lijst van gewenste veranderingen is, is te beperkt. Klimaat is het leidend thema en daar volgt een samengesteld pakket van andere noodzakelijke maatschappelijke veranderingen uit. Deze veranderingen lijken sterk op de linkse agenda. De klassieke theorie dat de natuur oneindig is, de basis onder het huidige economisch liberale model, blijkt niet te kloppen. Dat vraagt om een fundamentele heroverweging van dat economisch model.
Een ommekeer in het denken werd versterkt toen het klimaatpanel van de Verenigde Naties (IPCC) een rapport publiceerde. Uit het rapport werd duidelijk dat de mensheid de meeste kans heeft een catastrofe af te wenden als de temperatuurstijging onder de 1,5 graden Celsius wordt gehouden. Er werd opgeroepen tot een Green New Deal waarbij de infrastructuur van onze samenleving drastisch zou moeten worden aangepast in een tempo en op een schaal die vanuit de wetenschap werd aangegeven.
Dit boek is een eyeopener in de zin dat het de klimaatverandering centraal stelt in de agenda voor onze beschaving. De klimaatcrisis oplossen betekent een ander beschavingsparadigma. Het is niet een op te lossen geïsoleerd probleem. Nee, het is de samenhang van beleid met de klimaatoplossing als centraal thema van waaruit veranderingen noodzakelijk zijn.
Bert van Ravenhorst,
November 2021
