Het is een van de meest ontroerende en tegelijk meest inspiratieve boeken die ik het laatste jaar heb gelezen: The boy who harnessed the wind. Recentelijk ook in het Nederlands uitgekomen onder de titel ‘windvanger’. Een boek over doorzetten, inventiviteit en ondernemerschap waarbij een hele gemeenschap er beter van wordt.
Het boek gaat over William Kamkwamba, geboren in 1987. Een jongen die opgroeit in een klein stadje in Malawi, waar iedereen zich in leven houdt door zijn eigen eten te verbouwen. Geld voor "luxe artikelen" (zoals kleding en schoenen) is er niet, laat staan voor school. Het leven is dus hard voor de familie, maar door regeringssteun voor boeren houdt de bevolking het hoofd boven water. William is nieuwsgierig en vraagt altijd aan iedereen ‘waarom is dat’ en vooral ‘hoe werkt iets?’ Regelmatig sloopt hij dingen om te ontdekken hoe ze werken. Daardoor leert hij in de praktijk en al op heel jonge leeftijd slaagt hij er in, samen met een vriendje, om radio’s te maken die stuk zijn.
Bij het aantreden van een nieuwe machthebber in Malawi komt het landbouwbeleid, met bijbehorende subsidies, (mede onder druk van het IMF) in het geding. Een grote droogte kort daarna met als gevolg een enorme hongersnood in 2001/2002, zonder regeringssteun, zaait dood en verderf. Mensen die kritiek hebben tegen de president worden zwaar afgetuigd.
De hele familie Kamkwamba leeft van heel karige maaltijden maar ze slagen er in te overleven. Dit mede door de creativiteit en discipline van vader en moeder, terwijl tal van anderen de hongerdood sterven. Als je het boek leest kun je bijna letterlijk voelen wat het betekent om honger te hebben. Tegelijkertijd zie je de hoge moraliteit van Williams vader die anderen niet wil straffen omdat ze bij hem voedsel hebben gestolen.
Er is ook geen geld voor school maar William wil perse leren! Hij gaat bijna dagelijks naar de bibliotheek in de stad. Dat is niet meer dan een grote kamer met oude boeken. Op een dag valt zijn oog op een boek met de naam ‘explaining physics’ en kort daarna een boek met de titel ‘using energy’. Ook al snapt hij het Engels niet helemaal, hij weet de diagrammen te ontcijferen. Dan ontdekt hij de dynamo, en komt op het idee om daarmee een windmolen te bouwen. Dan kan er ’s-avonds thuis ook door het opgewekte elektrische licht worden gewerkt
En zo begint William aan zijn droom. Honger of niet. Overal vindt hij onderdelen: op de sloop, bij het afval, of bij iemand in de achtertuin. Hij gebruikt metaalresten, hout, een gebroken schokdemper en een kapotte fiets.
De mensen in de stad verklaren hem voor gek maar met zijn 15 jaar geeft hij niet op. Zijn vader laat hem weer wél zijn gang gaan ondanks alle roddels.
Hij bouwt een generator en begint dan aan de toren waarop deze moet worden geïnstalleerd. Een unieke prestatie.
Later, als de windmolen die hij bouwt, blijkt te werken zijn de mensen onder de indruk. Tegelijkertijd blijkt hij kort daarna, als een aantal mensen in het land worden gedood, zijn leven niet helemaal zeker te zijn omdat ‘hij de wind vangt’ en er van wordt beschuldigd mogelijk zwarte magie uit te oefenen. Deze periode duurt gelukkig maar kort.
Zijn verhaal wordt opgepikt door de plaatselijke krant. Door een bizarre samenloop van omstandigheden staat hij vervolgens in 2006 plotseling op een seminar zijn verhaal te doen. De aanwezigen zijn dolenthousiast. Met de steun die hij daarna krijgt bouwt hij een nieuwe windmolen mét pomp die vers water uit de grond omhoog haalt. Daardoor is er het hele jaar voor zijn familie te eten. Ten slotte kan hij ook weer naar school gaan, zijn andere grote wens.
Na deze windmolen, die zijn ouderlijk huis van elektriciteit voorzag, bouwt hij een nog grotere molen. Deze geeft het stadje energie en hoop op een betere toekomst.
Al Gore zei over hem:”Williams prestatie is een prachtig voorbeeld van de vindingrijkheid van de mens in tijden van grote tegenspoed.”
En dat op een heel ‘eenvoudige’ manier. Met een windmolen en een lampje, stapje voor stapje. De windvanger: een boek dat je letterlijk de ervaring meegeeft hoe licht te scheppen in moeilijke omstandigheden.
Max Herold, 3 oktober, 2010.
Meer weten?
Via Bol.com
De windvanger
William Kamkwamba & Bryan Mealer
Zie ook voor een visuele impressie:
http://www.youtube.com/watch?v=crjU5hu2fag
http://williamkamkwamba.typepad.com/
http://www.innersuperhero.me/?p=423
