‘The Art of Healing’ is een boek dat ik iedereen aanraad om te lezen. Het is geschreven door Bernie S. Siegel. Bernie Siegel (geboren 14 oktober 1932) is een Amerikaanse schrijver en gepensioneerd kinderchirurg, die vele boeken heeft geschreven over de relatie tussen de patiënt en het genezingsproces. Hij benoemt expliciet psychologische factoren waarmee hij praktijkgenezingssuccessen boekte aanvullend op de reguliere ‘procedurele’ medische processen. Naast methodische inzichten, bijvoorbeeld hoe mensen tekeningen laten maken kan bijdragen aan een betere diagnose en genezing, bevat zijn boek tal van verhalen over bijzondere patiënten en wat daarvan kan worden geleerd. Onderstaand enkele van die verhalen.
Over het effect van humor
“In zijn boek ‘Anatomy of an Illness as Perceived by the Patiënt’ (Anatomie van een ziekte zoals waargenomen door de patiënt) schreef Norman Cousins een fascinerend verslag van zijn zelfopgewekte genezing, door lachen, van een gediagnosticeerde aandoening, spondylitis ankylopoetica. Toen zijn dokter hem een kans van één op de vijfhonderd op herstel gaf, checkte Cousins zichzelf in in een hotel, keek naar Candid Camera-tapes en lachte, dag in dag uit. De keuze om humor als zijn medicijn te gebruiken, in plaats van te reageren op zijn angst en niets te doen, is het teken van een optimist – een overlever. Cousins heeft het overleefd.
Wetenschappers hebben de effecten van lachen in het lichaam bestudeerd en een aantal fysiologische voordelen vastgesteld. Lachen verhoogt de activiteit van het immuunsysteem, waardoor “goede” killercellen een boost krijgen, vooral in hun vermogen om virussen, sommige tumoren en kankercellen aan te pakken. Metingen van componenten van het immuunsysteem laten een aanhoudend gunstig effect van lachen zien dat tot de volgende dag aanhoudt. Lachen lijkt infecties en schaafwonden of chemische beschadigingen in het bovenste deel van de luchtwegen te bestrijden. Lachen is een natuurlijke spierontspanner, tegelijkertijd zorgt het voor een goede hart- en middenriftraining, waardoor het vermogen van het lichaam om zuurstof te gebruiken verbetert. Dit maakt het een ideale activiteit voor mensen met een beperkt vermogen. Lachen verbetert ook de stemming en vermindert de perceptie van de patiënt van pijn.
– Bernie S. Siegel in ‘The Art of Healing, pagina 128/130 –
Over het effect van taal
Hoe een kleine verandering in taal een leven veranderende.
“Een jongen suggereerde zijn vriendin dat ze haar leven kon veranderen door slechts een enkel woordje in haar taalgebruik te veranderen. Hij zei tegen haar: ‘In plaats van te zeggen ‘ik MOET mijn rekeningen betalen’ of ‘ik MOET naar mijn werk’ gaan, probeer eens te zeggen ‘ik MAG mijn rekeningen betalen’ en ‘ik MAG naar mijn werk gaan’.’
Toen ze dat structureel ging doen veranderde haar kijk op de werkelijkheid van overal aanstoot aan nemen en zorgen hebben in een van dankbaarheid en elegantie. Ze realiseerde zich dat in alle aspecten van haar leven, zowel moeizame kleine taken als grote uitdagingen bekeken en ervaren worden als iets waar ze iet mee MAG doen. Eigenlijk een soort leergeschenken. Het veranderen van een enkel woord veranderde haar leven.”
– Bernie S. Siegel in ‘The Art of Healing’, pag. 157 –
“Dieren zijn onderhevig aan onze waarnemingen en daaraan gerelateerde woorden. Daarbij kunnen de woorden die we gebruiken een psycho(somatische)impact hebben op deze dieren. Een familie adopteerde een oudere geredde kat die zo getraumatiseerd was door zijn ervaringen met mensen dat hij nooit een kamer binnen ging met mensen erin. Hij kwam alleen uit eten als het gezin naar bed ging. Na verschillende niet-succesvolle maanden raadpleegden ze een ‘dierenfluisteraar’ en vertelden haar dat de naam van de kat ‘Spooky’ was. ‘Verander zijn naam in iets machos,’ stelde ze voor. ‘Misschien projecteer je onbewust je verwachting van zijn angst door de naam die je hem hebt gegeven en belemmert dat verandering in zijn gedrag ‘
Ze hernoemden de kat Rambo. Bijna onmiddellijk begon het gedrag van de kat te veranderen. De familie meldde dat Rambo daarna niet alleen in huis rondhing overdag, maar dat hij ook ’s nachts op hun bed was gaan slapen in plaats van beneden te blijven.”
– Berni S. Siegel in ‘The Art of Healing’, pagina 160-161 –
“Soms kan de keuze die andere mensen maken een opmerkelijk effect op ons hebben, vooral als die keuzes met liefde worden gemaakt.
Een vrouw braakte na haar chemotherapie; en dus als zij en haar man bij de auto kwamen, gaf hij haar een tas waarin ze kon overgeven als hij haar naar huis reed. Op een dag bij onze steungroep was ze een en al glimlach. Toen ik haar vroeg waarom, zei ze: “Mijn man gaf me de tas en toen ik hem opendeed, ontdekte ik dat hij er een dozijn rozen in had gedaan.” Het braken na een chemotherapie was daarna over.”
– Bernie S. Siegel in ‘The Art of Healing’, pagina 177 –
Over het effect van kunstzinnige lichtstralen
“Jaren geleden had een vriendin van mij een cadeauwinkel in de buurt van het Royal National Hospital for Rheumatic Diseases. Op een dag, na terugkomst van een koopreis, maakte ze een etalage met grote stukken handgeblazen glas. Zoals ze later schreef:
“Ik liet alle groene, turquoise en cyaanblauwe schalen, kannen, borden en vazen zien totdat ze het hele raam vulden. Toen ik de schijnwerpers aandeed en het licht door het gekleurde glas scheen, leek het op een tropische oceaangolf, met de diepere kleuren aan de onderkant en de lichtere aan de bovenkant.
Nadat ik klaar was met de display, stopte een dame met een wandelstok om naar het raam te staren. Ik was blij dat ze leek te genieten van mijn creatieve werk, maar een half uur later stond ze daar nog steeds te staren, en ik begon me af te vragen of er iets mis met haar was. Ik ging naar buiten en vroeg of ze in orde was. Ze vertelde me toen dat ze al vele jaren chronische pijn had van reumatoïde artritis, maar terwijl ze naar de prachtige groene en blauwe tinten keek, verdween de tijd, en de pijn had haar helemaal verlaten. Ze zei dat ze zich in jaren niet zo goed had gevoeld. Ik vergeet nooit de uitdrukking van vrede op haar gezicht. Tijd had geen betekenis meer. Het leek alsof ze er op dat moment voor koos om haar leven te leven, in plaats van te leven en haar ziekte te zijn, en daarbij verlichting van de pijn vond.”
– Bernie S. Siegel in ‘The Art of Healing’, pagina 175 –
En zo staan er nog veel meer leuke verhalen en praktijktips in dit boek van Siegel. Een chirurg die ook buiten de gebaande (medische) paden durfde (en durft) te denken en handelen.
Max Herold
November 2021
