Ieder jaar publiceert The Economist de verwachtingen met betrekking tot internationale ontwikkelingen voor het volgende jaar.ย
De belangrijkste themaโs
Oekraรฏne
Voor 2023 zal het niet verbazen dat de oorlog in Oekraรฏne een centrale plaats inneemt. Niet alleen de geopolitieke gevolgen hiervan zijn enorm, ook economisch dreigt een recessie als gevolg van schaarste aan goederen en gestegen prijzen. Economische stabiliteit komt zo zwaar onder druk te staan.
Klimaat
Klimaat komt steeds nadrukkelijker op de agenda. De afhankelijkheid van Russisch gas stimuleert de transitie naar schone energie en weg van fossiele energiebronnen. Op de korte termijn zijn landen vooral gericht op voorzien in de energiebehoefte. Daarbij nemen zij extra vervuiling op de koop toe. Op langere termijn zal het leiden tot schonere energie en de wens meer zelfvoorzienend te zijn.
Rivaliteit China – Amerika
Ook de rivaliteit tussen China en Amerika groeit. China manifesteert zich steeds nadrukkelijker. Zeker als het gaat om Taiwan. Wat er gebeurt in Oekraรฏne heeft mogelijk ook gevolgen voor de plannen van China om een inval in Taiwan te overwegen. Spanningen tussen China en India kunnen ook oplaaien in de Himalaya.
Pandemie
De pandemie is nog zeker niet weg en blijft ook in 2023 een factor van betekenis. Op dit moment zien we vooral in China een forse toename van het aantal besmettingen. Terugkijkend markeerde de pandemie het einde van een periode van relatieve stabiliteit en voorspelbaarheid in geopolitiek en economie.
Verkiezingen VS 2024
In 2023 werpen de verkiezingen van 2024 in Amerika hun schaduw vooruit. Donald Trump gaat weer meedoen, maar de slechte resultaten bij de midterm verkiezingen maken hem mogelijk niet de meest wenselijke Republikeinse kandidaat. Durft Joe Biden het nog een keer aan? Zijn leeftijd en geringe populariteit kunnen de Democraten op andere gedachten brengen.
Geopolitieke risicoโs
Oude wereldorde uitgedaagd
Geopolitiek wordt de wereldorde die na de Tweede Wereldoorlog bestond onder leiding van de Verenigde Staten nu uitgedaagd. Het meest zichtbaar door Rusland, maar het meest fundamenteel door China.
Het grootste geopolitieke risico op dit moment is dat Poetin in staat is Europese landen tegen elkaar uit te spelen. Tot nu toe is hem dat niet gelukt. Een tweede bedreiging is dat de Chinese economische groei afzwakt. Dat zou reden kunnen zijn om Taiwan te bedreigen en zo de aandacht van de economische problemen af te leiden. Ook in dit opzicht is het belangrijk dat Poetin faalt in zijn opzet. China kijkt met argusogen waar Poetin mee wegkomt. Maar ook andere landen zullen zich wel drie keer bedenken alvorens ze een oorlog starten om grondgebied te veroveren. In die zin kan verlies van Poetin de wereld stabieler maken.
Mogelijke scenarioโs voor Oekraรฏne
- Rusland wint. Als de Republikeinen in Amerika verdere wapenleveranties tegenhouden is de kans aanwezig dat het voorjaarsoffensief van Rusland slaagt.
- Geen van de partijen kan een doorbraak forceren. In dat geval zal het lang duren. Poetin zal dan wellicht gokken op een herverkiezing van Donald Trump.
- Oekraรฏne wordt de bovenliggende partij. Misschien is dat wel het meest risicovol omdat Poetin dan mogelijk de nucleaire optie zal inzetten.
Tot slot
The Economist slaagt er altijd weer in om in kort bestek de voornaamste themaโs die internationaal op ons afkomen neer te zetten. Het geeft een beeld van de uitdagingen en gevaren die op ons afkomen. Interessant ter voorbereiding op 2023 maar ook als naslagwerk gedurende het jaar.
Bert van Ravenhorst,
Januari 2023
Bron:ย โThe Economist, The World Ahead 2023, december 2022
