Onlangs heb ik de Practitioner opleiding NLP gevolgd. Dat is me goed bevallen en dan wil je het geleerde ook in de praktijk brengen. Daarom was ik op zoek naar een handig boekje om NLP in te zetten voor coaching gesprekken. Dat vond ik in het boek ‘Coaching met NLP’ van Paul Kerr. Een handzaam boek waarin de belangrijkste NLP-technieken de revue passeren. NLP instrumenten zijn praktijkgericht en direct toepasbaar. Het boek richt zich vooral op de werkomgeving.
NLP komt voort uit psychologie en communicatie en richt zich op de manier waarop mensen via denken, taal en gedrag hun ervaringen creëren. Door kennis van hoe wij onze ervaringen construeren door de specifieke individuele manier waarop wij dingen in onze geest en ons lichaam zien, horen en voelen kunnen we nieuwe vaardigheden aanleren. NLP is daarmee een systematisch en praktisch geheel van denk- en gedragsinstrumenten die het mogelijk maakt om in onszelf en in anderen veranderingen tot stand te brengen. Zo hebben wij het vermogen om de manier waarop wij naar verschillende gebeurtenissen kijken te beïnvloeden. Richard Bandler verwoordde dit kernachtig in de uitspraak: “Het is nooit te laat om een gelukkige jeugd te hebben.” Oftewel: veel van wat je gelooft, berust op een keuze. Die keuze maakt je zelf!
In de werkomgeving is coaching vooral gericht op het realiseren van veranderingen. Het kan zijn dat het gaat om een verandering op één terrein, bijvoorbeeld een bepaalde vaardigheid. Ook is het mogelijk dat het gaat om veranderingen op meerdere terreinen die mogelijk ook nog strijdig met elkaar zijn. Vaak spelen dan ook overtuigingen en iemands identiteit een rol. De vraag is dan actueel op verschillende niveaus. Door te schakelen tussen niveaus ontstaat meer reliëf in de vragen die spelen.
Mensen zijn het meest gesteld op andere mensen die op hen lijken. Daarom is het belangrijk te weten welke verbale, non-verbale en para verbale (intonatie, toonhoogte, tempo en dergelijke) systematisch in je gedrag te verwerken. Matchen met je gesprekspartner is de sleutel tot een goede samenwerking.
De ene persoon is visueel ingesteld, de ander auditief of juist kinesthetisch (=gericht op aanraking en interne gevoelens). Daar hoort ook een specifiek taalgebruik bij. Wie visueel is ingesteld ziet de oplossing voor zich. Als je auditief bent ingesteld dan stem je met elkaar af. Ben je tenslotte kinesthetisch ingesteld dan wil je nog even aftasten voor je iemand vertrouwt.
Een belangrijk onderdeel van NLP is verankeren. Een verankering is elke stimulus die een consistente reactie oproept, bijvoorbeeld de nationale vlag, religieuze symbolen of de glimlach van je geliefde. Door een verbinding te maken tussen een bepaalde stimulus en een respons kan de respons in diverse situaties naar boven gehaald worden. Zo kan een situatie waarin je op enig moment veel zelfvertrouwen kende opgeroepen worden op een moment dat zelfvertrouwen hard nodig is.
NLP onderscheidt twee afzonderlijke vormen van motivatie, namelijk een ‘naar toe’ of ‘weg van’ gerichtheid. Wij zijn naartoe gemotiveerd voor zaken die we willen of nodig hebben en weg van gemotiveerd van wat narigheid oplevert. Voor coaching maakt dit nogal wat uit. Mensen die ergens naartoe willen beschrijven dingen in termen van wat ze in de toekomst willen bereiken. Omgekeerd hebben mensen die ergens weg van willen het vooral over wat ze willen vermijden. Bij de eerste groep is het risico dat hun plannen realisme missen. Bij de tweede groep is het nodig dat zij meer gevoel voor hun omgeving krijgen en daar op inspelen.
Een cliënt helpen te kiezen wat hij wil, is waarschijnlijk het belangrijkste wat je als coach kunt doen. Het is nodig dat hij kan vertellen wat hij wil, niet wat hij niet wil. Het gaat er om zo concreet mogelijk te zijn, oftewel: SMART! Hoe duidelijker je weet wat je wilt bereiken, hoe beter je inzicht krijgt in hoeverre je het ook bereikt hebt.
Voor een coach is het gebruik van taal heel belangrijk. Door de manier waarop je een vraag stelt structureer je de richting van een gesprek. In ons taalgebruik generaliseren we, laten we dingen weg. Ook vertekenen we zaken. Dit herkennen en doorvragen is een belangrijke vaardigheid voor een coach.
Effectieve hulpmiddelen zijn ook de zogenaamde metaprogramma’s. Het gaat daarbij om manieren van denken. Een soort filter. Enkele zijn: naar toe – weg van, proactief – reactief, globaal – specifiek, zelf – anderen. Ze zijn snel te herkennen in de manier waarop mensen praten.
Mensen kennen zogenaamde beperkende gedragingen. Als je die wilt veranderen is het noodzakelijk dat iemand ook overtuigd is dat hij het anders kan doen. Je kunt tegen iemand zeggen dat hij met meer zelfvertrouwen klanten tegemoet moet treden, maar als hij niet de overtuiging heeft dat hij het ook kan dan lukt het toch niet. Daarom zijn overtuigingen het aangrijpingspunt voor verandering.
In dit korte overzicht heb ik getracht enkele belangrijke inzichten uit het boek van Kerr kort samen te vatten. Wat mij betreft is het boek goed bruikbaar voor wie met NLP aan de slag wil als coach of als leidinggevende. Veel succes!
Bert van Ravenhorst,
December 2013
Paul Kerr, Coaching met NLP; Praktische psychologische instrumenten voor coaching in de moderne werkomgeving, 5e druk, 2005, Scriptum, 143 blz.
Klik op: http://www.managementboek.nl/boek/9789055943975/coaching-met-nlp-paul-kerr?affiliate=1910
