‘Haagse Zaken’ slaat in deze podcast de spijker op zijn kop voor wat betreft de politiek-ambtelijke bestuurscultuur. Er wordt het volgende gesteld:
- Angst om problemen bij de leiding aan te kaarten.
- Patroon van het vermijden, open bespreken en nadenken over (de echte) problemen.
- Hoge ambtenaren en middenmanagement schrijven problemen weg. Problemen die ook de Minister kunnen raken, zijn niet goed voor je carrière.
- Als je als ‘gewoon ambtenaar’ echte misstanden meldt, of zelfs openbaar maakt, volgen ‘strafexpedities’ en is het ‘einde carrière’.
- Als je als gewoon ambtenaar de lijn passeert, en een beleids-uitvoeringsprobleem direct bij de top meldt, kun je een reactie verwachten als: ‘Jammer dat je het zo ziet, maar er gaan ook veel dingen goed.’
Bovendien ‘passeer je de lijn’ en vinden middenmanagers dat niet goed voor hun imago en carrière ‘naar boven toe’. Zij zijn dan niet ‘in control’. En topambtenaren willen hun middenmanagers niet afvallen. - In een versplinterde Kamer en social media wereld zijn politici nog gevoeliger geworden voor hun imago. Scoren is cruciaal. Korte termijn scoren prevaleert boven langetermijn denken en handelen. Bovendien kun je als partij zo maar weggeveegd worden bij de volgende verkiezingen. Omdat ‘de Minister uit de wind moet worden gehouden’ en diens hoofd in zo’n Kamer voortdurend op het hakblok ligt, versterkt dat de punten 1-5.
Haagse Zaken loopt in dit geval volstrekt synchroon met de resultaten van mijn proefschrift ‘Omgaan met ongeschreven regels: hoe beleidsambtenaren zélf openheid kunnen creëren in de beleidsontwikkeling‘….Alleen bieden ze geen oplossingen. Verder is het ‘hakken op Mark Rutte’ in deze podcast symbolisch voor de wijze waarop de media een politicus ‘op het hakblok leggen’ en daarmee het risicomijdende karakter van het politiek-ambtelijke systeem alsmede het ‘wegschrijven van problemen’ versterken.
Zie de conclusies van mijn proefschrift Stokmans Derk in repub.eur.nl/pub/101804 .
Voor concrete oplossingen lees de boeken ‘Beleidsontwikkeling in de 21e eeuw: hoe het anders kan (en zou moeten)‘ en ‘Werkvormen voor open beleidsontwikkeling: ambtelijk vakmanschap in de 21e eeuw‘. Zie:
Beluister deze postcast ‘Haagse zaken’ via https://open.spotify.com/episode/1uDPuSrmLhfPUiejBGOrDY
Max Herold
Via Linkedin,
augustus 2022.
