Het oranje van Pim Fortuyn

In november 2005 organiseert het ROI (Opleidingsinstituut voor de overheid) samen met managementissues.com, Penta Scope, De boer, Ritsema & Van Eck en het NVCC uit de VS de al weer vierde offici?le certificatie trainingen van Spiral Dynamics in Nederland.
Voor informatie bel het ROI, dhr. Paul Jansen Schoonhoven tel. 070 3763629 of ga naar de site
www.spiraldynamics.info .

Onderstaande tekst beschrijft een wereld vanuit spiral dynamics (SD) bekeken, waarin oranje op zijn hoogtepunt is. Dus niet de opkomende en afnemende fase van die kleur. Daarbij worden ook geen combinaties van oranje met andere kleuren beschreven.
Afsluitend wordt een SD – beeld van Pim Fortuyn gegeven. Lees ook in ieder geval het introductieartikel op de site om dit beeld in een spiral dynamics context te kunnen plaatsten.
Zie:
www.managementissues.com/search/spiral_dynamics/spiral_dynamics_maslov.htm

De oranje wereld
Je zou in meer kerkelijke termen kunnen zeggen dat in oranje God wil dat je voorspoed krijgt. De wereld is immers een plaats met ongelimiteerd potentieel voor persoonlijk succes en vervulling. De bedoeling van het leven is dat je een winnaar bent.
De kleur heeft vaak sterke materialistische trekken. In Oranje houd je meer van aardse goederen dan van geestelijke zaken. Oranje is in tegenstelling tot blauw (dat een wij – kleur is), een 'ik' – kleur. Jijzelf zoekt naar kansen om dingen beter te maken en je levensstijl te verbeteren. Je zou meer algemeen kunnen zeggen dat het probleem dat oranje in de wereld ziet is: het overwinnen en beheersen van het universum. Het te temmen met behulp van wetenschap en technologie zodat er onafhankelijkheid en overvloed is voor diegenen die er voor betalen. Technologie en wetenschap worden in deze kleur als de ultieme oplossing gezien. Je zoekt constant naar informatie van een hoge kwaliteit.

De middelen die daarvoor worden gebruikt zijn hulpbronnen die kunnen helpen in de competitie met anderen en het verminderen van de risico's die daarbij genomen dienen te worden. In die zin worden technologie en politieke vaardigheden gebruikt om controle te verkrijgen zodat jij jouw uitkomsten gerealiseerd ziet. Beslissingen baseer je dan op koele, kwantitatieve (feitelijke informatie) evaluatie en calculatie van mogelijkheden. Daarbij wil jij het beste van het beste hebben. In die zin ben je ook nooit tevreden met zoiets als ineffectiviteit en ineffici?ntie. Er is een constante vraag naar het laatste, het nieuwste en het beste. En jij verwacht van jezelf en van anderen een hoog energieniveau en topprestaties. 'Excellence' daar gaat het om.

Je zou kunnen zeggen dat in oranje expressie van je zelf gecalculeerd plaatsvindt, zodanig dat het niet leidt tot de toorn van anderen. Dit in tegenstelling tot de wijze van expressie in rood die roekeloos en impulsief is. Oranje weet daarbij hoe problemen met de kleur blauw (bureaucratisch, risicomijdend, volgens het boekje, absolutistisch,) te vermijden.

Als je vanuit deze oranje basiskleur denkt en werkt, heb je sterke ondernemersvaardigheden en kom je op voor individuele rechten. Kenmerk is ook dat je goed in opties kunt denken. Je houdt er ook van om je materi?le bezittingen, en hetgeen je bereikt hebt, te laten zien aan anderen. Hier zit iets onder van 'het is moeilijk bescheiden en nederig te zijn als je nr. 1 bent'. Daarom omgeef je jezelf ook wel met symbolen of bewijzen van status die aangeven dat je het gemaakt hebt. Een industrietak als bijv. de cosmetica drijft op image – oranje systeem.

In oranje vind je het spel belangrijk dus moet je de dingen niet persoonlijk nemen. "Ga actief maar niet destructief de competitie aan", is een van je spelregels. Een voorbeeld hiervan zijn twee advocaten die tijdens een zitting elkanders grootste vijanden kunnen zijn, maar na het gebeuren een biertje met elkaar gaan drinken.
Oranje houdt net zoveel van argumentatie en debatten als van sport. Ze zijn zeker van hun idee?n. Daarbij dichten ze zichzelf altijd kleine overwinningen toedichtend die het bewijs zijn van hun topniveau.

Anti-autoritair
Eigenlijk zou je ook kunnen zeggen dat je vanuit dat oranje denken in wezen anti-autoritair bent door te zeggen dat je beter bent. Anders gezegd onafhankelijkheid vind je een belangrijk goed. Je oranje denksysteem probeert de ketenen van de blauwe autoriteit te doorbreken. Je zet je er tegen af maar checkt wel steeds de feedback die je terug krijgt.

Interessant is om te zien dat er in oranje ook een groeiend vermogen is waar te nemen om met ambigu?teit om te gaan in vergelijking met blauw maar dat deze nog niet volledig is ontwikkeld. Waar in blauw sterk dichotoom wordt gedacht (het is het ene of het andere) kan in het oranje denken met meerdere alternatieven rekening worden gehouden. Daaruit wordt de beste optie gekozen. Dat is een van de veronderstellingen van het oranje systeem: er maar ??n beste optie! In de denkkleuren die na oranje komen (groen, geel, turquoise, etc.) verandert dit.

Waarom komt oranje leiderschap nu op in de politiek?
De ervaring is dat effectief management of leiderschap slechts een kwart of halve stap voorloopt in termen van denksystemen (soort dominante kleur) als degenen die leiding krijgen. Is het meer dan loop je te ver voor de troepen uit en wordt je niet meer begrepen. Is het op het zelfde niveau dan zit er te weinig onderscheidend vermogen in.
Dus als een samenleving en een politiek systeem BLAUW/oranje is (uitgaande fase van blauw), dan is een gezond blauw/ORANJE (binnenkomende fase van oranje) of ORANJE leiderschap hetgeen dat nodig is om het proces door te trekken.

Daarbij moet een stukje blauwe basis niet aan de kant worden gezet omdat oranje bouwt op de gezonde facetten van blauw. Een fantastisch voorbeeld hiervan kun je vinden in de film 'pleasantville' waarin een tweetal losgeschoten, 100% ge?ndividualiseerde, oranje denkende jongeren uit de jaren '80 via een tijdmachine terug wordt geplaatst naar de jaren '50 en daar de pluspunten (o.a. discipline, rust op straat) van het blauwe denksysteem ontdekken. Er ontstaat een vermenging van de gezonde aspecten van beide kleuren. Blauw denkende mensen, ontdekken de gezonde facetten van oranje, en oranje denkende jongeren ontdekken de gezonde facetten van blauw.

Zoals in de inleiding al is gezegd. Met de kleur oranje in je denken kun je een grotere complexiteit managen dan met een blauwe kleur. Vandaar dat je er bijna zeker van kunt zijn dat individuen en hun persoonlijke visies en programma's de komende jaren meer het politieke decor gaan bepalen en minder zoiets als partijpolitieke programma's.

Ongezond oranje.
Er zitten enkele gevaren vast aan de wijze waarop je op basis van oranje denken succesvol wilt zijn.
Allereerst kan er, op de een of andere wijze, gemakkelijk een zekere oppervlakkigheid ontstaan in deze kleur.
Daarnaast zit er vaak iets in van op een zo snel mogelijke wijze met zo min mogelijk inspanning het beste resultaat bereiken, of het gevoel te cre?ren dat je het gemaakt hebt. Het werkelijk iets kunnen of een vaardigheid beheersen wil er dan wel eens bij inschieten. Dat laatste gecombineerd met die oppervlakkigheid zie je terug in de deelname van mensen in de talrijke RTL4 en SBS6 programma's zoals Big Brother en andere kijkevenementen.

Een andere minder gezonde kant van oranje is ook dat er soms geen goed bewustzijn m.b.t. consequenties is. Met name bij beslissingen over belangrijke issues. Soms kunnen ze bijna keihard zijn en de schade toegebracht aan anderen rationaliseren dat 'het voor hun eigen bestwil was of dat 'het gewoon noodzakelijk was om dit te doen'. Maar onthoudt dat oranje niet te vergelijken is met rood. Daar zit echte hardheid.

Oranje economie.
In economische zin is dit natuurlijk de kleur die gaat voor een vrije markt, vrij ondernemerschap en laissez-faire. Voor wat sociale uitkeringen betreft worden die in een dergelijke kleur beperkt. Je geeft eigenlijk mensen geen uitkering die een soort liefdadigheid is maar je investeert in ze.

Pim Fortuyn.
Mensen met helder oranje in hun profiel zijn vaak meesters op een bepaald gebied en krachtig omdat ze hun doelen bereiken. Een bepaalde gezonde dosis van deze kleur is noodzakelijk voor het opstarten van nieuwe projecten en ondernemingen als ook voor het zorgen voor omwentelingen. Het leidt tot zelfvertrouwen dat een aantrekkingskracht kan hebben richting vele anderen.
Kijk eens naar een man als Pim Fortuyn. Die had veel manifestaties van oranje in zijn denken (dus niet all??n maar oranje).
Omgeven door luxe, een meester in debatten, een unieke uitstraling, constant in het middelpunt van de belangstelling en het letterlijk etaleren van veel kennis en informatie, zijn daarvoor eerste indicaties.

In plaats van problemen te benaderen vanuit het typisch blauw ideologische links-rechts-midden denken en andere politieke niches maalde hij niet om die ideologie?n. In oranje telt het resultaat. Hij benoemde problemen op een manier zoals HIJZELF die zag en wat HIJ daarmee wilde en niet zoals de partij ze zou moeten zien. In die zin zorgt hij inderdaad voor een omwenteling in de meer blauw gestructureerde Nederlandse politiek. Dat HIJ geeft sowieso aan dat het een warme kleur (rood, oranje, geel) is en geen koele 'wij'-kleur (paars, blauw, groen) .

Als laatste: een eerste indicatie van de dader is dat hij veel heeft van wat in Spiral Dynamics gesloten blauw is. Een indicatie daarvoor zijn 'boekhouderswerk' en ervaring met procedures. De geslotenheid daarvan maakt het gevaarlijk. Maar daarover een andere keer. De opmerkingen die je op het internet tegenkomt dat de dader veel van de groene kleur heeft, kun je naar het rijk der fabelen verwijzen. Groen denken heeft er erg veel moeite mee andere mensen pijn te doen. Kortom groen/rode combinaties komen nauwelijks voor het in denken van een individu.