Een mooie beschrijving van Timea van der Hoek over haar ervaringen in Mongolië. Een land waar diverse waardensystemen door elkaar heen bestaan en dat laat zien dat een opkomend ER/oranje óók in zijn ‘slipstream’ leidt tot een toename van CP/rood. Het accent lijkt nog sterk op BO/paars te liggen. DQ/blauw is mogelijk slechts beperkt ontwikkeld in die samenleving. Dus het ER/oranje dat daarop voortborduurt is een soort oranje dat een degelijk DQ/blauw fundament mist. Voor een beschrijving van de Spiral Dynamics – kleuren, zie: http://www.managementissues.com/images/schema_denkfundamenten_sd.html
Mongolië, een land van extremen
Gelegen tussen de grootheden Rusland en China is Mongolië een vrij onbekend land. Qua oppervlakte is het land ruim 37 keer zo groot als Nederland. Van de totale bevolking van ongeveer 3 miljoen, woont bijna de helft in de hoofdstad Ulaanbaator. De andere helft woont in de 2 andere “grote” steden of leeft als “nomad” op het platteland in een traditionele “Ger” en reist achter hun vee aan. De verhouding paard – persoon is in Mongolië 13 op 1.
Het landschap varieert van droge kale woestijn tot beboste bergen en meren. De temperatuur daalt in de winter tot ruim min 40 graden Celsius, en stijgt in de zomer tot ruim 40 graden boven het nulpunt.
(N.b. in Spiral Dynamics kijk je eerst naar de context. Wat zijn daarvan de kenmerken? De helft leeft op een bepaald type platteland waar een goed 'coping mechanism' leven als een nomad (als groep) is. Een 'snelle' stad is echter een heel andere context. Daar is leven als individu een mogelijk 'coping mechanism')
Dominant BO/paars
Op het platteland leven de nomads voor en met hun dieren. De dieren bepalen waar de familie leeft, wanneer het tijd is om naar een volgende plek te trekken en waarheen.
Een mix van BO/Paars en enig DQ/blauw
90 % van de bevolking is Boeddhist en er komt nog veel Sjamanisme voor. Jaren lang stond Mongolië onder een communistisch regime van de Russen. Al het geloof werd toen met de kop ingedrukt, monniken werden vermoord en kloosters letterlijk met de grond gelijk gemaakt. Pas sinds 1990 is Mongolië een “vrij” land.
In het geloof is door de jaren heen echter de echte filosofie, de bloedlijn, verloren gegaan (verlies van bloedlijn is vermindering van de hoeveelheid BO/paars). Alleen de tradities en rituelen zijn over gebleven. En die zijn er nog volop.
Monniken en Sjamanen hebben veel aanzien. Arme mensen van het platteland reizen soms dagen om de hoogste “Lama” (Goeroe) te zien en te vragen voor “blessings”. Op een dag laat een vrouw mij huilend een foto zien van haar zoon. Ik versta de taal niet, maar ik begrijp dat hij ongeneeslijk ziek is. Ze komt haar Goeroe vragen om haar zoon te genezen. De term “heilig vertrouwen” krijgt voor mij ineens een andere betekenis. Het lijkt mij eerder “blind vertrouwen”. Dat wat de Goeroe zegt, wordt zonder enige twijfel voor waar aangenomen. Ik als zelf denkende westerling vraag me af hoe het zit met het nadenken voor je zelf, eigen beslissingen nemen en eigen verantwoordelijkheid nemen. Het zijn dingen waar ze in Mongolië nog nooit van hebben gehoord. Wat de Goeroe zegt is waar, en zo gebeurt het.
Het dagelijkse leven zit vol met tradities en bijgeloof: 3 rondjes met de klok mee om een “Oovoo” lopen (berg stenen ter verering van de goden) nadat je eerst zelf een steen op de berg hebt gegooid en dan een wens doen; als je in de auto zit toeteren op het hoogste punt van een berg om de goden te vereren; je eten en drinken offeren aan de goden. Bepaalde dagen om dingen wel of niet te doen, bijvoorbeeld niet iets nieuws beginnen op zaterdag, want dat is “bad luck”. Als je elkaar per ongeluk met de voeten raakt moet je daarna elkaar de hand schudden.
Elke keer als ik vraag naar het typisch westerse “waarom” krijg ik antwoorden in de trant van “om de goden te vereren”, “voor good luck” of gewoon “omdat het zo hoort” (dat 'omdat het zo hoort' is mogelijk meer een 'norm'-achtig DQ/blauw antwoord).
Ik heb het geluk om elke keer de “hoogste” personen tegen te komen. Zo ook de “Medicijnman”. Hij is de Abbott van het klooster en oprichter en directeur van de universiteit en het instituut voor traditionele Mongoolse medicijnen. Ik als nuchtere Hollander heb in eerste instantie nog niet zo door hoe “belangrijk” deze Medicijnman is. Maar later blijkt dat bijna iedereen hem wel kent als een zeer gerespecteerd persoon.
Een toename ER/oranje waarbij DQ/blauw niet sterk ontwikkeld is in de samenleving
De problemen van de snel opkomende “welvaart”. Een verschuiving van het sterke “wij-gevoel” (BO/paars en DQ/blauw zijn beide ‘wij’-kleuren) naar een kouder en agressiever “ik-gevoel”. Geld vergroot het materialisme. Uiterlijk vertoon wordt steeds belangrijker. Met de komst van internet, mobiele telefoons en heel veel auto’s breidt ook de leefwereld uit. Denken aan de toekomst, de échte lange termijn, zit er nog steeds niet in. Het draait om nu. Nu geld. Nu macht. Nu alcohol.
De eerder genoemde Medicijnman/Abbott wil graag dat ik voor hem kom werken en nodigt me uit op een congres en een etentje ter ere van hun 20 jarige jubileum. Ik word aangekondigd als de nieuwe medewerker en krijg gelijk een hoog aanzien. Tja,… vriendjes met de baas. 🙂 Tijdens het diner vallen mijn ogen vallen zowat uit hun kassen. Een diner gala in het bekendste 5 sterrenhotel van Mongolië met 250 gasten waaronder de top van de bedrijvenwereld, kloosters en de politiek.
Uiterlijk vertoon is tegenwoordig erg belangrijk. De mensen verdienen maar een schijntje, en toch gaat bijna al het geld op aan dure kleding om anderen maar de indruk te geven dat ze zogenaamd rijk zijn.
Sinds korte tijd zijn er veel mensen in de hoofdstad komen wonen, en is er een heel klein deel dat flink wat geld heeft. Deze corrupte groep koopt hun leven. Waar eerst “vriendjes zijn met de Goeroe” nog genoeg was, kopen de mensen tegenwoordig hun baan, opleiding, diploma of andere zaken. Is je kind niet geslaagd? Dan koop je toch gewoon zijn diploma.
In een arm land als Mongolië denken de mensen dat geld hun een uitweg kan bieden.
Meer ER/oranje individualisering leidt ook tot meer CP/Rood. (het zijn beide 'ik'-kleuren)
En als je geen geld hebt, dan zijn er andere manieren om je dringende behoeftes – veelal alcohol – te voldoen. De criminaliteit is enorm. Mensen worden midden op straat beroofd. Als je naar de (zwarte) markt gaat kan je er op vertrouwen dat er minstens een paar keer een onbekende hand in je jaszak of tas zit. Wanneer ik een keer in een restaurant zit te eten en iemand met mijn mobieltje de deur uit probeert te lopen, ben ik de enige die in actie komt. De rest van de mensen draait hun hoofd weg. Ze zijn bang. Stel je voor dat zij zo in elkaar geslagen worden…
Tot slot
Gelukkig is er ook een kleine groep die in gaat zien dat er ook aan de toekomst gedacht moet worden, op dit moment vooral in het kader van milieu- en natuurbehoud en duurzame energie. Zowel langzaam als snel komt er verandering. Mongolië… Een land van extremen…
Timea van der Hoek
16 februari 2011
Voor meer informatie of reacties:
timea@flowareness.com
