Ik herinner me een verhaaltje uit de 5-de klas van de lagere school. Dat was in 1969.
Het ging over een jongen die in een wereld leefde waar robots letterlijk alle werkzaamheden hadden overgenomen. Daarom hoefde ook niemand meer te leren lezen en schrijven.
De jongen, die op school allemaal leuke vakken had, kreeg echter te maken met een kapotte robot. Om die te leren maken moest hij zichzelf leren lezen en schrijven. En leren rekenen.
Dat viel op! Een jongen die kon lezen en schrijven! Dat was gewoon niet normaal.
Veel verhaaltjes heb ik tijdens mijn jonge jaren gehoord, maar dat ene is altijd in mijn geheugen gebleven. Zo’n volledig door robots ondersteunde wereld zou leiden tot degeneratie van nogal wat vaardigheden, dacht ik later wel eens. Een soort luilekkerland voor geestelijk leze hulzen en welstandsnietsnutten.
Maar wat toen heuse science fiction was, komt snel dichterbij. Nu, enkele decennia later, staat we aan de vooravond van een heuse robotdoorbraak.
Onderstaand vind je een samenvatting van een goed artikel over robots van Wouter van Noort.
Titel: Onze nieuwe hulpjes. Daar komen de robots!
Bron: Elsevier Juist weten, verdienen, beleven
September 2014
Jaargang nummer 2 – nummer 11. p. 64-71
Wat is een robot?
Het woord ‘robot’ is een afgeleide van het Tjechische woord ‘robotnik’ dat ‘slaaf’ betekent.
Robota betekent ‘gedwongen tewerkstelling waarbij het woord etymologisch verwant is aan Duitse woord ‘Arbeit’.
In feite, zo stelt Wouter van Noort, zijn robots programmeerbare machines waarbij je kunt denken aan drones, zelfrijdende auto’s, industriële robotarmen maar ook de afwasmachine, stofzuigrobot, de robot-grasmaaier.
Het geheel wordt nog interessanter door de verbinding met het internet en de daarbij behorende verbindingen om robots te sturen via slimme computersystemen.
Kunnen robots slimmer worden dan wij?
In technologie-discussies wordt de term ‘singulariteit’ gebruikt. Dat verwijst naar het moment dat mensen en machines gelijkwaardig zijn geworden.
Nu praten ze nog niet goed terug en bewegen ze nog houterig. Dat zal echter snel anders gaan worden zo denken toonaangevende technologische experts en ondernemers.
Als onderbouwing voor deze gedachte wordt verwezen naar de wet van Moore die stelt dat computerchips ellke anderhalf jaar twee keer zo snel worden.
En de machines kunnen ons natuurlijk voorbij gaan als ze beter gaan redeneren en denken dan wij.
De verwachting is dat robots zo rond 2029 kunnen flirten en grappen maken, zo stelt Google-topman Ray Kurzweil.
Effect op de arbeidsmarkt
Er is niet alleen sprake van verwondering maar juist ook van bezorgdheid. Stel je eens voor dat alle vrachtwagens, taxi’s, overige chauffeurs worden overgenomen. Maar ook de talrijke banen in de zorg.
Iets dat je ook al zag einde jaren ’80 in de metaalindustrie toen veel handwerk voor draaien en freesen werd overgenomen door CNC-machines. Er toen werd wel een hoger opleidingsniveau gevraagd voor het omgaan met CNC machines.
Sommige economen voorzien massawerkeloosheid, anderen zien het positiever en zien de massawerkeloosheid als ‘denkfout’: de zogeheten ‘lump of jobs’ – falacy. Een verkeerde aanname als zou er sprake zijn van een begrensde, vaste hoeveelheid werk die kan worden verdeeld over de bevolking. De gedachte is dat mensen bij overname van werk niet thuis op de bank gaan liggen en niets doen maar dat ze andere nuttige dingen gaan doen.
Het is een discussie van alle tijden. Vroeger werkten veel mensen in de landbouw die mechaniseerde.
Toen computers op het werk verschenen heeft dat ook niet tot minder banen geleid. Wel grote aantallen andere banen in plaats van de banen die verdwenen. Maar de snelheid waarmee dit alles gaat is wél nieuw.
Hoe zit het met onze wetten en normen?
Wetgevers hebben al moeite de veranderingen op het internet bij te houden. Bij een verdere opmars van robots mag het duidelijk zijn dat er op dat gebied ook nogal wat veranderd dient te worden. Stel dat een zelfrijdende auto iemand verwondt, wie is dan aansprakelijk?
Ethiek?
Hoe meer robots kunnen hoe meer het nodig zal zijn om ethiek in te programmeren. Als iemand zijn huisrobot de opdracht geeft een ander een klap te geven, zal die moeten weten dat dat niet de bedoeling is. Technologiebedrijven die robots ontwikkelen, hebben inmiddels hele teams van ethici in dienst.
Dat zal waarschijnlijk sommigen er niet van afhouden gevechtsrobots te ontwikkelen.
De befaamde natuurkundige Stephen Hawking stelde dat het denkbaar is dat computers op termijn betere uitvinders en betere manipulators zijn dan menselijke leiders, en wapens kunnen ontwikkelen die we niet eens kunnen begrijpen. Hawkings suggereerde een zog. ‘kill switch’. Dat is een ingebouwd veiligheidsmechanisme dat mensen in staat moet stellen in één klap alle robots uit te zetten.
Ook in de ogen van Elon Musk, oprichter van onder meer Tesla, is de razendsnelle opkomst van robots gevaarlijk. Net als internet cybercrime mogelijk maakt, zo zullen robots robot-crime mogelijk maken.
Met andere woorden, stifzuigrobots en andere nog op de markt komende ‘hulpjes’ maken het leven makkelijker maar er kunnen ook negatieve ‘spin-offs’ worden verwacht.
