“De overheid is verslaafd aan externe consultants en daarmee moet het een keer gedaan zijn. Hoe meer de overheid uitbesteedt aan private bedrijven, hoe minder de overheid zelf het vermogen en de kennis heeft om zaken aan te pakken. En dat heeft weer een zelfversterkend effect tot gevolg. Want hoe minder de overheid zelf kan, hoe minder zelfverzekerd de overheid is over het eigen kunnen.” Dat stellenย Mariana Mazzucatoย en Rosie Collingtonย in hun boek over de consultancyindustrie.
Meer weten?
De consultancy industrie Hoe consultants bedrijven verzwakken, overheden uithollen, economieรซn schaden
Auteur:Mariana Mazzucato, Rosie Collington
Uitgever: Nieuw Amsterdam, 2023
Klik op: https://www.managementboek.nl/boek/9789046831373/de-consultancy-industrie-mariana-mazzucato?affiliate=1910
Laat ik duidelijk zijn. Vanuit de binnenkant van de overheid bekeken, zou ik ook niet altijd graag consultants inhuren vanwege de afhankelijkheid die dat kan creรซren. In die zin onderschrijf ik de boodschap van de auteursย volledig!
Maar…….. wat iedereen kennelijk al weer vergeten is, is dat er jaren terug ook een grote lobby was dat ambtenaren externen MOESTEN inhuren omdat ‘de buitenwacht’ een grotere vakkennis zou hebben. Soms is/was die vakkennis groter maar heel vaak juist niet. Dat MOETEN inhuren stimuleerde het afgelopen decennium de vreemde trend dat ambtenaren van bijvoorbeeld interne academies niet geacht zรฉlf cursussen te geven, ook al wisten ze vaak veel meer af van een thema dan externen en was dat goedkoper.
Terzijde: inhuren ging overheidsbreed in zijn algemeenheid boven interne collega’s vinden die de vereiste kennis hadden, konden delen en helpen toepassen, tenzij het echt niet anders kon. Daardoor stimuleerden die overheidsacademies interne collegiale kennisoverdracht en vakontwikkeling niet en beperkten ze zich tot inkoop/inhuur. Uitzonderingen zijn zeer specialistische overheidsorganisaties zoals de Nederlandse Arbeidsinspectie. Daar werd/wordt wel ingezet op interne expertisedeling en doorontwikkeling van kennis.
Van de bovenstaande eenzijdige lobby’s van jaren terug, zijn dagelijks de gevolgen waarneembaar Nee, kijk niet Mark Rutteย daarop aan. De oorzaken zitten dieper.
De Nederlandse overheid was te groot in de ogen van derden en moest krimpen….terwijl die in vergelijkend onderzoek met andere landen al relatief klein was. Denk daarbij ook aan de effecten van Reagan en Thatcher die een privatiseringsgolf van vele nationaal-cruciale overheidsfuncties teweeg heeft gebracht met talrijke schadelijke neveneffecten en grotere, ongewenste (internationale) afhankelijkheden. Dit is tรฉ eenzijdig en tรฉ ver doorgedreven. Daarbij is veel beschikbare interne vakcapaciteit de afgelopen drie decennia stelselmatig wegbezuinigd.
Een andere oorzaak zijn de vele vertrekkende vakambtenaren die zeker nu in dit tijdsgewricht met pensioen gaan of om andere redenen de overheid verlaten. Dan loopt kennis ‘op twee benen de deur uit’. Denk bij dat laatste ook aan de ontwikkeling dat een levenlang bij een enkele baas blijven passรฉ is. De ‘single-job-for-life’ is verleden tijd.
Verder heeft het 3-5-7 model van HR regelmatig een nadelig effect gehad op vakspecialisme-ontwikkeling en beschikbare vakkenniscapaciteit. Idem soms het ‘verplicht-met-67-eruit’.
Last-but-not-least constateer ik dat het vereiste gewenste niveau en de gevarieerheid in aantal en typen professionalismes de afgelopen decennia significant is toegenomen. Dat maakt van de andere kant dat je weer niet om inhuren heen kunt.
Max Herold
Juni, 2023
